Παρενέργειες από την νέα απόφαση Ανωτάτου για τηλεπικοινωνιακά, επηρεάζονται ποινικές υποθέσεις-«Επιβεβαιώθηκε η Χατζηιωάννου»

Η προσπάθεια της Νομικής Υπηρεσίας να βρει διέξοδο, χωρίς την τροποποίηση της νομοθεσίας που αφορά τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου, το 2021, στην υπόθεση Χατζηιωάννου, κρίθηκε παράνομη με νέα απόφαση, η οποία επισφράγισε την αντισυνταγματικότητα του Νόμου, απορρίπτοντας τις θέσεις που τέθηκαν από πλευράς Γενικού Εισαγγελέα, στον οποίο πέφτει το βάρος της ευθύνης. Και αυτό διότι, πέραν του ότι δεν έγιναν εδώ και τέσσερα χρόνια οποιαδήποτε διαβήματα για την τροποποίηση της νομοθεσίας, μετά την απόφαση του Ανωτάτου, είχαν δοθεί οδηγίες στην Αστυνομία, όπως οι αιτήσεις για την έκδοση διαταγμάτων πρόσβασης σε τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, βασίζονται στο άρθρο 4 του Νόμου που κρίθηκε αντισυνταγματικός, σε συνδυασμό με τα άρθρα 100(1) και 101 του περί Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομικών Υπηρεσιών Νόμου 112(Ι)/2004, με την μέθοδο να κρίνεται και πάλι αντισυνταγματική. Βέβαια, οι ευθύνες βαραίνουν και τα πρωτόδικα Δικαστήρια, τα οποία όπως φαίνεται - σε κάποιες περιπτώσεις - δίνουν διαφορετική ερμηνεία από αυτή του Ανωτάτου, με αποτέλεσμα να εγκρίνουν τα διατάγματα που αιτείται η Αστυνομία.

Κατά την εξέταση της συγκεκριμένης αίτησης για ακύρωση διατάγματος τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, το Ανώτατο δεν έκρυψε την δυσφορία του, αφού από πλευράς Γενικού Εισαγγελέα, έγινε επίκληση στην μειοψηφία της απόφασης της Ολομέλειας και όχι της πλειοψηφίας, η οποία είχε καταλήξει πως τα άρθρα του Νόμου αντιβαίνουν της Ευρωπαϊκής Σύμβασης αλλά και της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, αφού περιλαμβάνουν πρόνοιες για γενική και χωρίς διάκριση διατήρηση τηλεπικοινωνιακών δεδομένων, με σκοπό την διερεύνηση σοβαρών ποινικών αδικημάτων.

Μάλιστα, είχαν γίνει σχόλια πως ακόμη και οι δικαστές που διαφωνούσαν, είναι υποχρεωμένοι να σεβαστούν και να τηρήσουν την απόφαση της πλειοψηφίας, αφού είναι δεσμευτική, όπως και κάθε απόφαση, ενώ δεδομένου πως δεν είναι η πρώτη φορά που το Ανώτατο καλείται να εξετάσει την νομιμότητα τέτοιου είδους διαταγμάτων, δεν πέρασε απαρατήρητο το γεγονός πως δεν έγιναν οποιεσδήποτε ενέργειες.

Η απόφαση του Ανωτάτου εκκρεμούσε από τα μέσα Ιανουαρίου, αφού είχε προαναγγελθεί πως θα χρειαζόταν χρόνος, ώστε να εκδοθεί μια απόφαση με την οποία θα αποσαφηνίζονταν τα δεδομένα, ενώ έδειξε τον δρόμο για άσκηση έφεσης, όποια και αν ήταν η απόφαση, ώστε η Ολομέλεια να επανέλθει και να δώσει τέλος σε οποιαδήποτε διαφορετική ανάγνωση της απόφασης Χατζηιωάννου. Μια απόφαση, την οποία το Ανώτατο κράτησε σημαία στην απόφαση του, στην οποία αναλώνεται - σε μεγάλο βαθμό - να υπενθυμίσει και να υποδείξει τα όσα κατέγραψε η Ολομέλεια το 2021 που έκρινε τον Νόμο αντισυνταγματικό, καθώς και τα όσα είχε υποστηρίξει ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, Σάββας Αγγελίδης, που είχε εκπροσωπήσει τον Γενικό Εισαγγελέα.

Μάλιστα, εστίασε και στο γεγονός πως οι σημερινές θέσεις του εκπρόσωπου του Γενικού Εισαγγελέα, στα πλαίσια της εξέτασης της συγκεκριμένης αίτησης, ήταν οι ίδιες με αυτές που τέθηκαν το 2021 από τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, ότι δηλαδή το Άρθρο 4 του Ν.183(Ι)/2007 και γενικότερα, οι πρόνοιες που υπάρχουν στο εν λόγω Νομοθέτημα και ρυθμίζουν το ζήτημα της πρόσβασης σε τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, ουδέποτε έχουν κριθεί ως αντιβαίνουσες ή αντίθετες με την ενωσιακή Νομοθεσία. Κάτι που θέλησε να σχολιάσει στην απόφαση του το Ανώτατο.

«Με τον προσήκοντα σεβασμό, οι θέσεις του ευπαίδευτου δικηγόρου που εκπροσώπησε τον Γενικό Εισαγγελέα, είναι θέσεις που είχαν προβληθεί και στην υπόθεση Χατζηϊωάννου, από τον Έντιμο Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα, με τις οποίες όμως είχαν συμφωνήσει οι Δικαστές που εξέδωσαν την απόφαση της μειοψηφίας. [...] Η προσέγγιση των αδελφών Δικαστών, μετά την έκδοση της δεσμευτικής απόφασης στην υπόθεση Χατζηϊώννου, στις αποφάσεις οι οποίες μνημονεύονται στην απόφαση που εξέδωσα στις 28.11.2024, όταν χορηγούσα την άδεια, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο».

Μάλιστα, παρέπεμψε με υπογράμμιση σε αναφορά της μειοψηφίας του Ανωτάτου, όπου είχε καταγράφει πως «{...} η διατήρηση (και όχι πρόσβαση χωρίς διάταγμα) κάλλιστα θα ήταν δεδομένη λόγω της απλής ανάγκης τιμολόγησης ή ελέγχου λογαριασμών συνδρομητών. (Βλ. περί Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομικών Υπηρεσιών Νόμος του 2004, Ν.112(Ι)/2004, ειδικά άρθ.99 και 100). Δεν θα ήταν σοφό να θεωρήσουμε ότι αυτή η ανάγκη θα ήταν εντελώς βραχύβια, δηλαδή μερικές ημέρες. Αντίθετα, θα ήταν καθόλα θεμιτή η διατήρηση για σκοπούς τιμολόγησης για κάποια εύλογη περίοδο. Από αυτή τη δεξαμενή δεδομένων για σκοπούς τιμολόγησης και ελέγχου λογαριασμών, η διατήρηση δεν μπορούσε - άνευ ετέρου - να είναι εναντίον της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας και Νομολογίας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Απόφαση σταθμός από Ανώτατο, ταφόπλακα στον τρόπο άρσης τηλεπικοινωνιακών δεδομένων-Αντισυνταγματική η μέθοδος

Επηρεάζονται ποινικές υποθέσεις

Η απόφαση του Ανωτάτου, ημερομηνίας 9 Μαΐου 2025, βάζει σε νέους μπελάδες την Νομική Υπηρεσία, η οποία καλείται και πάλι να βρει διέξοδο, αν και νομικοί κύκλοι επαναλαμβάνουν αυτό που είχαν υποδείξει το 2021, πως θα πρέπει να υπάρξει τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας.

Ωστόσο, η απόφαση δημιουργεί παρενέργειες σε εξέλιξη υποθέσεις και δίκες, οι οποίες ενδέχεται να επηρεαστούν, στην περίπτωση που υπάρχει μαρτυρία που βασίζεται στα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα, τα οποία εξασφαλίστηκαν του Άρθρου 4 και στα άρθρα 100(1) και 101 του περί Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομικών Υπηρεσιών Νόμου. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για υπό διερεύνηση υποθέσεις, αφού με βάση την νέα απόφαση που ξεκαθάρισε το σκηνικό, ενδέχεται να ακολουθήσουν άλλες αιτήσεις για ακύρωση διαταγμάτων τηλεπικοινωνιακών δεδομένων.

Μιλώντας στον REPORTER ο ένας εκ των δικηγόρων των αιτητών στην υπόθεση Χατζηιωάννου, το 2021, Αντώνης Δημητρίου (σ.σ οι υπόλοιποι εκπροσωπούνταν από Α. Πελεκάνος & Πελεκάνου Δ.Ε.Π.Ε., Γιάννη Πολυχρόνη Δ.Ε.Π.Ε. με Β. Ακάμα, Χρ. Χριστοφή και Ηλ. Στεφάνου με Γ. Νεάρχου), ανέφερε πως «η απόφαση της Ολομέλειας ήταν ξεκάθαρη, ότι ως έχει η νομοθεσία αντιβαίνει το ευρωπαϊκό Δίκαιο και ως εκ τούτου ο Νόμος είναι αντισυνταγματικός και αντιβαίνει ακόμη και την ευρωπαϊκή νομολογία».

Όπως υπέδειξε ο κ. Δημητρίου, αυτό που θα έπρεπε να γίνει από το 2021 μέχρι σήμερα, «ήταν η τροποποίηση του Νόμου που να περιορίζει τον χρόνο για τον οποίο μπορούν οι πάροχοι να κατακρατούν τηλεπικοινωνιακά δεδομένα συνδρομητών, παρά ταύτα μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει».

Σε σχέση με την χθεσινή απόφαση του Ανωτάτου, ο δικηγόρος Αντώνης Δημητρίου, τόνισε πως «το Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαίωσε την απόφαση Χατζηιωάννου, παρά την ενδεχόμενη προσπάθεια αποσύνδεσης συγκεκριμένου άρθρου του Νόμου, με την θέση ότι δεν είναι αντισυνταγματικός. Απέτυχε αυτή η προσπάθεια τους».

Ερωτηθείς εάν επηρεάζονται από εδώ και πέρα ποινικές υποθέσεις, ο κ. Δημητρίου απάντησε πως «εάν σε μια υπόθεση τώρα εκκρεμούν τηλεπικοινωνιακά δεδομένα ενώπιον Δικαστηρίου για να κατατεθούν ως μαρτυρία, σίγουρα ναι, εφόσον υπάρχει επιβεβαίωση της απόφασης της Ολομέλειας», ενώ πρόσθεσε πως «σίγουρα επηρεάζονται και άλλες υποθέσεις που εκκρεμεί το ίδιο θέμα για αποδοχή πανομοιότυπης μαρτυρίας».

Αναφορικά με τις υποθέσεις μετά το 2021, οπότε εκδόθηκε η απόφαση Χατζηιωάννου, ο Αντώνης Δημητρίου ανέφερε πως «δεν επηρεάζονται αυτές, νοουμένου ότι δεν έχουν εφεσιβληθεί. Αν έχουν εφεσιβληθεί το Ανώτατο Δικαστήριο ενδεχομένως να παρέμβει, αλλά αυτό δεν μπορώ να το προβλέψω».

Καταληκτικά ο κ. Δημητρίου ανέφερε πως ο δρόμος για την τροποποίηση της νομοθεσίας που αφορά τα τηλεπικοινωνιακά δεδομένα είναι μονόδρομος. «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Προσπαθήσαν να αποσυνδέσουν την ισχύ της απόφασης της Ολομέλειας, επικαλούμενοι άλλα άρθρα και άλλο Νόμο, ανεπιτυχώς, καθώς είναι αλληλένδετοι όλοι Νόμοι με αυτό το δεδομένο. Συνεπώς ο δρόμος είναι μονόδρομος για την τροποποίηση του Νόμου».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: H απόφαση βόμβα που απενεργοποιεί τηλεπικοινωνιακά υπόπτων-Στον αέρα υποθέσεις