Με... πυροτεχνήματα και μειωμένες διαγωγές δεν πατάσσεται η νεανική παραβατικότητα-Καυτή πατάτα οι ευθύνες

Αυξητική τάση παρατηρείται στα φαινόμενα νεανικής παραβατικότητας, αλλά και στις υποθέσεις στις οποίες ενέχονται ανήλικοι, δημιουργώντας έντονο προβληματισμό τόσο στους αρμοδίους όσο και στην κοινωνία ευρύτερα. Τα όσα εκτυλίχθηκαν πριν και κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα, ήταν απλώς η κορυφή του παγόβουνου, όπου το έθιμο της λαμπρατζιάς συνάντησε την ανομία, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα, το οποίο, δυστυχώς, πέραν από υλικές ζημιές, άφησε πίσω του και ένα νέο παιδί νεκρό.

Η ατμόσφαιρα άρχισε να μυρίζει «καμένο» πολύ πριν από τις γιορτές του Πάσχα, με το περιβόητο νομοσχέδιο για τις λαμπρατζιές να «καίγεται» σαν άλλος Ιούδας, καθώς δεν κατέστη δυνατό να βρεθεί η χρυσή τομή ως προς το ποιος τελικά θα έχει την ευθύνη, δένοντας έτσι τα χέρια της Βουλής.

Τα όσα εκτυλίχθηκαν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για το νομοσχέδιο άνοιξαν διάπλατα τον δρόμο προς το χάος. Κι αυτό διότι, όταν οι έχοντες την εξουσία αδυνατούν να βρουν τρόπους για να επιβάλουν τάξη ή έστω να ορίσουν ένα σαφές πλαίσιο στο επικίνδυνο έθιμο των λαμπρατζιών, τότε τα όσα αντικρίσαμε τη νύχτα της Ανάστασης ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενα.

Επί της ουσίας, για μια ακόμη φορά, είτε λόγω καθυστερήσεων είτε λόγω λαθών, βρεθήκαμε πίσω από τα γεγονότα και κατ’ επέκταση, να τρέχουμε να σβήνουμε φωτιές αλλά και να ψάχνουμε το λάθος πίσω από το ποιος τελικά φέρει την ευθύνη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μοιράζει ευθύνες στους πάντες ο Χαρτσιώτης για τις λαμπρατζιές-Αντιστρέφουν τα πυρά Βουλή και Ένωση Δήμων

Πάντως, ακόμη και αν το επίμαχο νομοσχέδιο ψηφιζόταν από τη Βουλή και γινόταν Nόμος, αυτό θα εφαρμοζόταν από τον Ιανουάριο του 2026 και κανένας δεν θα μπορούσε να εγγυηθεί ότι δεν θα συνέβαιναν τα ίδια, ωστόσο αυτό που ίσως να άλλαζε, ήταν η συζήτηση για τις ευθύνες. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι επικεντρωνόμαστε στο δέντρο, δηλαδή στη μη ψήφιση του νομοσχεδίου και όχι στο δάσος, που είναι η νεανική παραβατικότητα και γενικά η ανομία. Και όσο βλέπουμε το δέντρο και αγνοούμε το δάσος, είτε με νόμο είτε χωρίς, θα είμαστε στο ίδιο έργο θεατές και την επόμενη ημέρα θα παρελαύνουν οι εμπλεκόμενοι στα ΜΜΕ, για να υπεραμύνεται ο κάθε ένας των ενεργειών του.

Παράλληλα, μέσα στον καταιγισμό δηλώσεων και αντιδηλώσεων για το ποιος ευθύνεται για το χάος, ο υπουργός Δικαιοσύνης προανήγγειλε μέτρα για την αντιμετώπιση των φαινομένων της νεανικής παραβατικότητας, λέγοντας μεταξύ άλλων, πως θα ξεκινήσει διαβουλεύσεις από κοινού με την υπουργό Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου, με σκοπό κάθε εξωσχολική δραστηριότητα να συνδέεται με τη διαγωγή του κάθε μαθητή και της κάθε μαθήτριας. Όπως δήλωσε, η διαγωγή είτε στο απολυτήριο είτε σε οποιοδήποτε άλλο σχετικό έγγραφο, θα αντανακλά τη συμπεριφορά ενός ανηλίκου τόσο εντός όσο και εκτός του σχολικού χώρου.

Επί της ουσίας, ο υπουργός Δικαιοσύνης θεωρεί ότι αν ο ανήλικος που ενέχεται σε περιστατικά παραβατικότητας θορυβηθεί από τη μειωμένη διαγωγή στο απολυτήριό του, αυτό το μέτρο θα λειτουργήσει αποτρεπτικά, ώστε να μην μαζέψει ξύλα για τη λαμπρατζιά ή να μην ρίξει κροτίδα ή να μην προβεί σε οποιαδήποτε άλλη παραβατική πράξη. Και εύλογα διερωτάται κάποιος, αν το πρόβλημα μπορούσε να επιλυθεί με τη διαγωγή «κοσμία» αντί «κοσμιωτάτη», τότε προς τι η συζήτηση για νομοσχέδια και νόμους για τις λαμπρατζιές;

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μπαλάκι οι ευθύνες για το χάος των λαμπρατζιών-«Αποποίηση ευθυνών για πρόληψη και καταστολή της παραβατικότητας»

Επιπλέον, ο Μάριος Χαρτσιώτης ανέφερε ότι θα δώσει οδηγίες στο Ανώτατο Δικαστήριο για άμεση εκδίκαση των υποθέσεων νεανικής παραβατικότητας, ώστε να τιμωρούνται άμεσα οι νεαροί παραβάτες. Με λίγα λόγια, θα δώσει οδηγίες σε ένα ανεξάρτητο θεσμό, δηλαδή τα Δικαστήρια, για να εκδικάζουν άμεσα τις υποθέσεις, παρουσιάζοντας το μέτρο του, ως η λύση του προβλήματος, αγνοώντας παράλληλα πως η εκδίκαση μιας υπόθεσης δεν βασίζεται στις οδηγίες του υπουργού Δικαιοσύνης.

Πάντως, για να τιμωρηθούν οι παραβάτες, προηγούνται άλλα στάδια. Δηλαδή, θα πρέπει πρώτα να εντοπιστούν, στην συνέχεια να συλληφθούν και ακολούθως να εξασφαλιστεί η απαραίτητη μαρτυρία ώστε να μην καταρρεύσει η υπόθεση στο Δικαστήριο όπως άλλες τόσες. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί πως για το χάος που δημιουργήθηκε στο Δάλι, με τις φωτιές να καίνε δίπλα από πασσάλους της ΑΗΚ, κανένας δεν συνελήφθη, όπως ούτε για την επίθεση με βεγγαλικά σε βάρος των αστυνομικών στα Λιβάδια.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, σχολιάζοντας τα τεκταινόμενα, έφερε ως παράδειγμα την Ολλανδία, όπου διατηρούν ένα παρόμοιο έθιμο με τις δικές μας λαμπρατζιές. Παλαιότερα, για το οργανωμένο έγκλημα είχε φέρει ως παράδειγμα την Ελλάδα, θέλοντας να δείξει ότι αυτά τα φαινόμενα δεν είναι μόνο δικά μας. Προφανώς, περιστατικά συμβαίνουν παντού και κάθε χώρα έχει τους δικούς της νόμους. Ωστόσο, στις υπόλοιπες χώρες προβαίνουν σε ενέργειες που εμείς αγνοούμε. Για παράδειγμα, στην Ολλανδία, εφαρμόζουν την πολιτική της «πρώτης ευκαιρίας», δηλαδή παρέχουν άφεση αμαρτιών στα πρώτα μικρά περιστατικά νεανικής παραβατικότητας, ενώ ταυτόχρονα υλοποιούν προγράμματα κοινωνικής επανένταξης των νέων, σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και αρχές.

Την ίδια στιγμή, στην Κύπρο, Αστυνομία, Υπουργείο Δικαιοσύνης και τοπικές αρχές, όχι μόνο δεν βρίσκουν κοινό σημείο συνεννόησης για τις λαμπρατζιές, αλλά βρίσκονται και σε περίοδο διατάραξης των σχέσεων τους, για διάφορους λόγους.

Επιπρόσθετα, σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η τιμωρία δεν αποτελεί μονόδρομο αλλά έσχατη λύση. Πρώτα δίνεται έμφαση στην πρόληψη και στην επανένταξη μέσω κοινωνικών προγραμμάτων. Παράλληλα, σε άλλες χώρες, οι πολίτες δεν φοβούνται απλώς την Αστυνομία ως όργανο επιβολής του νόμου, αλλά τη σέβονται. Στην Κύπρο, η Αστυνομία απαξιώνεται από την πλειοψηφία των πολιτών και τα μέλη της Δύναμης έρχονται αντιμέτωπα με το μένος των νεαρών, που δείχνουν πως δεν την υπολογίζουν. Και δυστυχώς, τα μέλη της Αστυνομίας που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και δέχονται τους κραδασμούς, πληρώνουν τα σπασμένα των ανωτέρων τους, αφού οι ίδιοι είναι οι τελευταίοι κρίκοι της αλυσίδας, ενώ πολλές φορές, όπως είχε ειπωθεί από τις Συντεχνίες τους, στέλνονται «όπως τα αρνιά στην σφαγή», μόνο και μόνο για να δικαιολογήσουν άλλοι τα επιχειρησιακά τους πλάνα, χωρίς οι ίδιοι να έχουν πλάνο.

Η γενικότερη ασέβεια και η περιφρόνηση που επιδεικνύεται έναντι των οργάνων, είναι άκρως προβληματική και οι Αρχές θα πρέπει να προβληματιστούν σοβαρά, αφενός για να αναζητήσουν τους λόγους πίσω από τέτοιες συμπεριφορές και αφετέρου να για εξεύρουν τρόπους ώστε να ανατρέψουν την κατάσταση και την αντίληψη της κοινωνίας. Η εικόνα αυτή δεν θα αλλάξει με αμφιλεγόμενες αποφάσεις που πλήττουν τόσο το κύρος της Δύναμης όσο και την εμπιστοσύνη των πολιτών, ούτε με δημόσιο εμπρηστικό λόγο που αναμφίβολα φέρνει χειρότερα αποτελέσματα. Τα δεδομένα θα αλλάξουν με κινήσεις ουσίας που θα κερδίσουν πρωτίστως την εμπιστοσύνη των πολιτών.

Όσον αφορά τις ευθύνες, αυτές βαραίνουν όλους. Ωστόσο, το βασικό όργανο για την πρόληψη και επιβολή του νόμου είναι η Αστυνομία, η οποία έχει τις δικές της ευθύνες για τα έκτροπα του Μεγάλου Σαββάτου, αφού αν δεν μπορεί να επιβληθεί στην ανομία, τότε ποιος θα το πράξει;

Το φαινόμενο της νεανικής παραβατικότητας δεν αντιμετωπίζεται με τη διαγωγή «κοσμία» ή μόνο με ποινές, αλλά απαιτεί τομές. Πρόκειται για κοινωνικό φαινόμενο, πίσω από το οποίο πιθανόν να κρύβονται βαθύτερες πληγές. Ο ρόλος του σχολείου δεν είναι να μειώνει τη διαγωγή, αλλά πέραν από τα μαθήματα, να διδάσκει αξίες και να στηρίζει τα παιδιά.

Επιπλέον, οι φορείς της Πολιτείας αντί να αλληλοκατηγορούνται, πρέπει να ενώνουν δυνάμεις για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων, με γνώμονα το καλό των παιδιών και της κοινωνίας. Και αντί να επενδύουμε σε πτέρυγες φυλακών, ας επενδύσουμε σε χώρους εκπαίδευσης και επανένταξης των παιδιών που παρανομούν, ώστε να μάθουν από τα λάθη τους και να μην τα επαναλάβουν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Σε πέραν των 400 περιστατικών που είχαν να κάνουν με λαμπρατζιές ανταποκρίθηκε η Πυροσβεστική τον τελευταίο μήνα