«Πέθαναν όπως ζούσαν, πιασμένοι απ’ το χέρι»-Μια σπάνια διπλή ευθανασία που συγκινεί

Μία άκρως βαθιά και συγκινητική εξομολόγηση έκανε ένας φωτογράφος από την Ολλανδία σχετικά με τον υποβοηθούμενο θάνατο ή ευθανασία και των δύο γονιών του.

Ο φωτογράφος Martin Roemersίδιος, όπως θα δείτε παρακάτω, περιγράφει την απόφαση της μητέρας και του πατέρα του να δώσουν τέλος στην ζωή τους ταυτόχρονα.

«Η ζωή τους γινόταν όλο και πιο δύσκολη. Δεν ήθελαν να πάνε σε οίκο ευγηρίας και κανένας από τους δύο δεν ήθελε να ζήσει χωρίς τον άλλον. Έτσι έφυγαν από τη ζωή μαζί», λέει ο γιος του.

Το κείμενο του στον Guardian, το συνοδεύει με μια φωτογραφία που δείχνει τους γονείς του ξαπλωμένους να κρατά ο ένας το χέρι του άλλου, την στιγμή που άφηναν αυτόν τον κόσμο.

«Πέθαναν όπως ζούσαν, πιασμένοι απ’ το χέρι»… λέει.

«Ήταν λογικό να φύγουν από αυτή τη ζωή μαζί»

«Αυτή είναι μια φωτογραφία (κεντρική φωτο) των γονιών μου αμέσως μετά το θάνατό τους, στο Assen των Κάτω Χωρών, την Πρωτομαγιά του 2024. Ο πατέρας μου Klaas Roemers ήταν 90 ετών, η μητέρα μου Fenny Roemers-Visser ήταν 86 ετών.

Είχαν μια καλή ζωή και έναν πολύ ευτυχισμένο γάμο, αλλά τα τελευταία χρόνια ήταν δύσκολα. Ήταν και οι δύο άρρωστοι και εξαντλημένοι.

Και οι δύο είχαν καρδιακή ανεπάρκεια, η μητέρα μου είχε πολύ πόνο. Και οι δύο ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση. Ζούσαν ακόμα στο δικό τους σπίτι, αλλά η ζωή τους γινόταν όλο και πιο δύσκολη, παρότι υπήρχε φροντίδα. Δεν ήθελαν να πάνε σε οίκο ευγηρίας και κανένας από τους δύο δεν ήθελε να ζήσει χωρίς τον άλλον – ήθελαν να φύγουν από τη ζωή μαζί. Φοβόντουσαν ότι ο ένας θα πέθαινε από φυσικό θάνατο και ο άλλος θα έμενε πίσω. Ήταν πολύ δεμένοι και έκαναν τα πάντα μαζί, πραγματικά τα πάντα – οπότε ήταν λογικό να φύγουν από αυτή τη ζωή μαζί.

Νόμιμη η ευθανασία στις κάτω χώρες

Στις Κάτω Χώρες, όπου η υποβοηθούμενη ευθανασία είναι νόμιμη, αυτό είναι δυνατό αν υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος. Η μητέρα μου πάντα έλεγε: «Θα μείνουμε μαζί σου όσο μπορούμε, μέχρι να μην μπορούμε να βρούμε άλλη διέξοδο».

Οι γιατροί πρέπει να πειστούν ότι ο ασθενής πονά αφόρητα και δεν έχει καμία πιθανότητα ανάρρωσης. Οι γονείς μου αξιολογήθηκαν ξεχωριστά από διαφορετικούς γιατρούς και χορηγήθηκε και στους δύο η άδεια να πεθάνουν

Είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, αλλά μόλις πάρθηκε η απόφαση, όλα έγιναν πολύ γρήγορα. Διάλεξαν μια ημερομηνία και ήταν μια εβδομάδα αργότερα – πολύ πιο σύντομα από ό,τι είχα υπολογίσει.

Το τελευταίο γεύμα

Ο πατέρας μου ήθελε να βγούμε κάπου για φαγητό και το τελευταίο βράδυ πριν πεθάνουν, είχαμε τη δυνατότητα να το κάνουμε. Ο πατέρας μου ήταν ένας πολύ αισιόδοξος και ξέγνοιαστος άνθρωπος που πάντα γελούσε με τα αστεία μας, μέχρι το τέλος. Εκείνο το βράδυ απολάμβανε εμφανώς το δείπνο του – αυτό ήταν καλό.

Οι γονείς μου ενδιαφέρονταν πολύ για τη δουλειά μου και έρχονταν στα εγκαίνια μου.

Αυτό είναι ένα άτυπο πορτρέτο για μένα- εργάζομαι στα όρια του ντοκιμαντέρ και της τέχνης, φωτογραφίζοντας τις αλλαγές στην κοινωνία. Το τρέχον πρόγραμμά μου Homo Mobilis αφορά την περίπλοκη σχέση μεταξύ των ανθρώπων και των οχημάτων τους – εξετάζω πώς η κινητικότητα διαμορφώνει τις ταυτότητες και τις κοινωνίες μας. Οι γονείς μου ανυπομονούσαν πολύ για την έκθεση και το βιβλίο αυτού του έργου. Δυστυχώς δεν θα το δουν ποτέ. Η παρουσίαση θα γίνει στο τέλος του τρέχοντος έτους.

Πορτρέτο θανάτου

Τους είχα πει λίγες μέρες πριν ότι σκεφτόμουν να τους κάνω ένα πορτρέτο μετά το θάνατό τους και ότι ενδεχομένως να το έδειχνα και στο κοινό και τους ρώτησα τι γνώμη είχαν γι’ αυτό. Αμέσως μου είπαν, ναι, πρέπει να το κάνεις. Στην αρχή δεν ήξερα τι να το κάνω, καθώς πρόκειται για μια πολύ προσωπική και ιδιωτική εικόνα. Είναι η πρώτη φορά που τη δημοσιεύω.

Στις Κάτω Χώρες είμαστε πολύ φιλελεύθεροι όσον αφορά την υποβοήθηση του θανάτου, αλλά σε χώρες όπου δεν λειτουργεί έτσι, σκέφτηκα ότι μια φωτογραφία σαν αυτή θα μπορούσε να είναι χρήσιμη, για να απεικονίσει τι σημαίνει και να συμβάλει στη συζήτηση.

Όταν τη δείχνω σε φίλους, συνήθως μου απαντούν ότι είναι όμορφη. Το καταλαβαίνω αυτό, αλλά δεν βλέπω καθόλου ομορφιά σε αυτήν. Για μένα σημαίνει απώλεια. Αλλά καταλαβαίνω αυτή την αντίδραση – αν δεν ήταν οι γονείς μου ίσως να το έβλεπα κι εγώ έτσι.

Αυτό ήταν ένα πολύ οδυνηρό γεγονός, αλλά όταν οι άνθρωποι δεν θέλουν να ζήσουν πια, πιστεύω ότι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν αυτό.

Σπάνια η διπλή ευθανασία

Ο αδελφός μου και εγώ είχαμε την ίδια γνώμη – κατανοήσαμε την απόφασή τους, τη σεβαστήκαμε και την αποδεχτήκαμε. Δεν προσπαθήσαμε να τους σταματήσουμε ή να το καθυστερήσουμε. Από εκεί και πέρα, προσπαθήσαμε να κάνουμε τα πάντα όσο πιο άνετα μπορούσαμε γι’ αυτούς. Ήμουν μαζί τους όσο πιο συχνά μπορούσα και, το σημαντικότερο, μπόρεσα να τους πω όλα όσα ήθελα να τους πω.

Η «διπλή ευθανασία» είναι πολύ σπάνια.

Ο αδελφός μου, η σύζυγός μου και εγώ ήμασταν παρόντες στο δωμάτιο όταν συνέβη – οι γονείς μου ήθελαν να είμαστε εκεί.

Όλες οι οικογενειακές μας φωτογραφίες ήταν γύρω τους στο κρεβάτι, σύμφωνα με την επιθυμία της μητέρας μου. Ήταν ξαπλωμένοι στο κρεβάτι, πιασμένοι χέρι-χέρι. Οι γιατροί τους έκαναν μια ένεση για να κοιμηθούν και μετά τη θανατηφόρο ένεση. Είναι πολύ παράξενο και θλιβερό να βλέπεις τους γονείς σου να κείτονται έτσι.

Έβγαλα αρκετές φωτογραφίες. Παραδόξως, εκείνη τη στιγμή, ενήργησα ως ο επαγγελματίας που είμαι, κάνοντας μια σύνθεση, ελέγχοντας το φως και ούτω καθεξής. Όταν τελείωσα τους κοίταξα για αρκετή ώρα, φίλησα τον καθένα στο μέτωπο και έφυγα από το δωμάτιο.

Πέθαναν όπως ζούσαν, πιασμένοι απ’ το χέρι…».

Σε ποιες χώρες επιτρέπεται η ευθανασία

Να σημειωθεί ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υφίσταται ενιαία αντιμετώπιση για το ζήτημα της ευθανασίας και της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας.

Οι περισσότερες πάντως χώρες να τάσσονται εναντίον της ενεργητικής ευθανασίας και της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας, ενώ αποδέχονται το δικαίωμα του ασθενούς στην άρνηση της θεραπείας.

• Αυστρία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία μόνο αν το άτομο πάσχει από κάποια ανίατη ασθένεια.
• Βέλγιο: Επιτρέπεται η ενεργητική ευθανασία. Στο Βέλγιο έχει νομιμοποιηθεί από το 2002. Τα άτομα που μπορούν να υποβληθούν σε μία τέτοια διαδικασία είναι άτομα τα οποία πάσχουν από κάποια ανίατη ασθένεια ή υπάρχει σοβαρό πρόβλημα στο οργανισμό τους το οποίο προκλήθηκε από κάποιο ατύχημα. Επίσης μπορούν να υποβληθούν και άτομα κάτω των 18 ετών με την προϋπόθεση ότι πάσχουν από κάποια ανίατη ασθένεια και έχουν συναινέσει οι γονείς των ατόμων σε αυτή την απόφαση τους.
• Γαλλία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία από το 2005.Η ενεργητική ευθανασία και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία απαγορεύονται στη Γαλλία.
• Γερμανία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία. Ενώ υποβοηθούμενη αυτοκτονία νομιμοποιήθηκε το 2015 για συγκεκριμένες περιπτώσεις.
• Δανία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία σε περιπτώσεις που το άτομο ταλαιπωρείται από αφόρητους πόνους.
• Εσθονία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία.
• Ηνωμένο Βασίλειο: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία σε κάποιες περιπτώσεις.
• Ιρλανδία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία.
• Ισπανία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία ήδη από το 2002.
• Ολλανδία: Η ευθανασία επιτρέπεται από το 2002 για άτομα που είχαν ξεπεράσει τα 18 τους χρόνια, ενώ νομιμοποιήθηκε υπό προϋποθέσεις και για παιδιά άνω των 12 το 2014.
• Λουξεμβούργο: Επιτρέπεται και η ευθανασία αλλά και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία από το 2009.
• Μάλτα: Επιτρέπεται η παθητική αλλά απαγορεύονται η ενεργητική και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.
• Ουγγαρία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία μέσα σε αυστηρά πλαίσια αλλά απαγορεύονται η ενεργητική και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.
• Πορτογαλία: Επιτρέπεται η παθητική ευθανασία αλλά απαγορεύονται η ενεργητική και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.
• Σλοβακία: Επιτρέπεται μόνο η παθητική ευθανασία όταν οι ιατροί θεωρούν μάταιη την θεραπεία, τα άλλα είδη απαγορεύονται.
• Σουηδία: Η παθητική ευθανασία επιτρέπεται και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.
• Φινλανδία: Η παθητική ευθανασία είναι νόμιμη όπως και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.

Πηγή: in.gr