Εκεί που ο θάνατος συναντά την ελπίδα-Η ανθρωπιά των διασωστών στον αγώνα για ζωή

Το επάγγελμα του διασώστη είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια δουλειά. Είναι αποστολή ζωής. Από τα πιο επικίνδυνα επαγγέλματα στον κόσμο, αφού αφορά την ίδια την ανθρώπινη ύπαρξη. Κάθε μέρα, αυτοί οι άνθρωποι κοιτούν τη ζωή και τον θάνατο κατάματα. Θυσιάζουν τον εαυτό τους, για να σώσουν τον συνάνθρωπο.

Βρίσκονται εκεί όταν όλα καταρρέουν. Αντικρίζουν εικόνες που μένουν ανεξίτηλες στο μυαλό και μαχαιριές στην ψυχή. Κι όμως, συνεχίζουν. Σφίγγουν τα δόντια και προχωρούν, γιατί ξέρουν πως κάθε λεπτό μετρά. Παρ’ όλα αυτά, η Κύπρος για χρόνια τούς άφησε να παλεύουν μόνοι. Η αναγνώριση του ρόλου τους εκκρεμεί ακόμη, αν και το νομοσχέδιο για την κατοχύρωση του επαγγέλματός τους φτάνει επιτέλους στην Ολομέλεια μέχρι τα τέλη Μαΐου.

Η Ριάνα Κωνσταντίνου, Προϊστάμενη της Υπηρεσίας Ασθενοφόρων, μιλά στον REPORTER για όσα ζουν οι διασώστες, τον πόνο, τις μνήμες, τις ανάγκες. Ευχαριστεί τον Υπουργό Υγείας, Μιχάλη Δαμιανό, για τη στήριξή του και περιγράφει τι οφείλει να προσφέρει πλέον η Πολιτεία.

Μέσα σε ένα 24ωρο είδαμε τέσσερα θανατηφόρα δυστυχήματα. Έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο;

Έχει ξανασυμβεί μπορώ να πω, αλλά τα πράγματα γίνονται πολύ πιο δύσκολα όταν οι θάνατοι αφορούν νεαρούς και πεθαίνουν με τέτοιο βίαιο τρόπο. Την ίδια μέρα δεν είχαμε μόνο τους θανάτους από τα τροχαία ατυχήματα, είχαμε και την ανακοπή καρδίας ενός νεαρού 29 ετών. Μέσα σε μία εβδομάδα είχαμε θανάτους από καρδιακές ανακοπές ατόμων ηλικίας 40, 45 και 50 ετών. Τα πράγματα είναι δύσκολα και πραγματικά σπαράζει η ψυχή σου διότι την στιγμή που θα πρέπει να ανακοινώσεις τον θάνατο ή την ώρα που βλέπεις τον πατέρα, την μητέρα και τους συγγενείς να φτάνουν στο σημείο, είναι η πιο δύσκολη στιγμή. Κυρίως όταν είναι γιορτές, είναι πάρα πολύ δύσκολα πράγματα. Την Μεγάλη Πέμπτη δυστυχώς είχαμε ένα πατέρα ο οποίος σπάραζε και μας έλεγε «κάνατε τόσα πολλά πράγματα, σας είδα ότι παλέψατε για να σώσετε το παιδί μου, δεν μπορείτε να πιάσετε την δική μου την καρδιά να την βάλετε στο παιδί μου;». Είναι πράγματα τα οποία δεν φεύγουν από το μυαλό σου, σε σημαδεύουν. Είναι δύσκολο να χάνεις ζωές σε νεαρή ηλικία.

Ποια είναι τα δυσκολότερα περιστατικά που καλούνται να ανταποκριθούν οι διασώστες; Αν μπορούν να διαχωριστούν.

Όταν έχουν να κάνουν με απώλεια νεαρών προσώπων, με την απώλεια ζωής μικρών παιδιών είναι εκείνα τα περιστατικά που σου κόβουν τα πόδια και γενικότερα οι απώλειες που δεν είναι αναμενώμενες. Όχι πως δεν θα στεναχωρηθούμε με την απώλεια ενός ανθρώπου ο οποίος είναι ηλικιωμένος, αλλά όταν σε περιμένουν παιδιά στο σπίτι ή περιμένει ο πατέρας ή η μητέρα το παιδί του και δεν επιστρέφει ποτέ, ή μία γυναίκα χάνει τον άνδρα της, το στήριγμά της και θα πρέπει να ανακοινώσεις τα νέα είναι και για μας πένθος. Κάθε φορά που πρέπει να ανακοινώσουμε μία απώλεια, είναι για μας δύο φορές πένθος, δεν φεύγει από μέσα μας.

Τι εφόδια πρέπει να κατέχει ένας διασώστης, πέραν από της γνώσης;

Είναι από τα δυσκολότερα επαγγέλματα στον κόσμο. Αυτό άλλωστε λέει και η λίστα της Αμερικάνικης Υπηρεσίας Ασθενοφόρων που εξέδωσε πριν από λίγο καιρό. Ο λόγος είναι διότι μέσα στο ασθενοφόρο είσαι μόνος, μία μονάδα. Άρα θα πρέπει να παλέψεις τη ζωή και τον θάνατο μόνος σου. Θα πρέπει να το παλέψεις με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, δηλαδή να παρέχεις την καλύτερη δυνατή φροντίδας υγείας με όλα τα μέσα μόνος σου, να έχει ευστροφία, να μπορείς να είσαι δυνατός, να ανταπεξέλθεις την στιγμή που κινείται το ασθενοφόρο και να αντιμετωπίσεις την κατάσταση. Θα πρέπει να έχει ψυχική δύναμη, διότι οι εικόνες που αντιμετωπίζεις, δεν μπορούν να σε πάρουν πίσω και να μην μπορείς να αντιδράσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Να βγάλετε την καρδιά μου να την βάλετε στο παιδί μου»-Ο σπαραγμός του πατέρα όταν χάνει το γιο του

Αντιθέτως στο περιβάλλον ενός νοσηλευτηρίου όπου εκεί υπάρχει ομάδα μέσω της οποίας υπάρχει η δυνατότητα να υποστηρίξει ο ένας τον άλλο επιστημονικά, υπάρχουν τα μηχανήματα, ο εξοπλισμός, η ανάκληση των εξειδικευμένων ομάδων σε περίπτωση που πάει κάτι στραβά. Μέσα στο ασθενοφόρο ή μέσα σε γκρεμό και γενικά έξω στις περιβαλλοντικές συνθήκες, ειδικά όταν είναι ψηλές ή χαμηλές οι θερμοκρασίες και θα πρέπει να εργαστείς για να διασώσεις μία ανθρώπινη ζωή και να προσφέρεις το καλύτερο δυνατό, χρειάζεσαι πολλά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, διαφορετικά από κάποιον υπάλληλο που δουλεύει οπουδήποτε για να αντέξεις και να έχεις το σθένος να το παλέψεις μέχρι να φτάσεις στο νοσηλευτήριο και να παραδώσεις τον ασθενή. Πολύ συχνά το να φτάσει ένα ασθενοφόρο στο νοσηλευτήριο είναι δύσκολο διότι μπορεί να βρίσκεται σε απομακρυσμένες περιοχές, η διαδρομή να είναι γύρω στη μία ώρα, άρα καθ’όλη την διάρκεια, παρόλο που το πάλεψα στη σκηνή, θα πρέπει να το συνεχίσω μέσα στο ασθενοφόρο μέχρι να φτάσω στο νοσοκομείο. Άρα χρειάζεται κάποιος να έχει καλά γνωρίσματα και κυρίως δύναμη ψυχής, για να μπορέσει να αντέξει αυτά που βλέπει και να κουράζεται βιολογικά για να φέρει το αποτέλεσμα που πρέπει.

Είστε και οι πρώτοι που πάτε στη σκηνή.

Ακριβώς. Όσο σκληρός και να είσαι, εκείνο που βλέπουν τα μάτια σου στη σκηνή καμια φορά μπορεί να βρεις τη δύναμη για να το αντιμετωπίσεις, αλλά εκείνες οι πρώτες εικόνες δεν μπορεί κανένας να τις σβήσει από το μυαλό σου.

Μπορείτε να ξεχωρίσετε κάποιο περιστατικό που έμεινε πραγματικά χαραγμένο στη ψυχή σας;

Βεβαίως μπορώ να ξεχωρίσω και εγώ και οι συνάδερφοι μου είναι πολλά τα περιστατικά που βιώσαμε και δεν θα φύγουν ποτέ από πάνω μας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν όταν υπήρχε ένα τροχαίο ατύχημα πριν κάποια χρόνια με δύο τουρίστες, οι οποίοι μαζί τους είχαν ένα βρέφος. Απεβίωσαν οι δύο και το βρέφος το βρήκαμε ζωντανό. Δεν είχαμε τηλέφωνο να επικοινωνήσουμε με κάποιο συγγενή τους στο εξωτερικό εκείνες τις ώρες, το παιδάκι ήταν 12 με 13 μηνώ και έκλαιγε ασταμάτητα και δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Κρατούσα το παιδί μέχρι να ξημερώσει και να έρθουν οι Κοινωνικές Υπηρεσίες να το πάρουν, αλλά όταν ήρθαν δεν ήθελα να το παραδώσω, αφού δεν ήμουν σίγουρη αν θα ήταν ασφαλής. Δεν ήξερα που θα πάει, αν είχε γιαγιά ή όχι. Συνδέεσαι με τα περιστατικά και σου μένουν πάντα στη μνήμη σου.

Τις μέρες της Μεγάλης Εβδομάδα, παρατηρούνται διάφορα περιστατικά, όπως ο ακρωτηριασμό δακτύλων του 24χρονου από κροτίδα.

Λίγες μέρες πριν τις γιορτές υπάρχει μεγάλη κινητικότητα, διότι ο κόσμος βγαίνει έξω και αυξάνονται τα τροχαία ατυχήματα. Επίσης δυστυχώς, τις γιορτές έχουμε αρκετά παθολογικά περιστατικά, είτε από υπερφαγία, είτε από καρδιακές ανακοπές, είτε πνευμονικά οιδήματα, δηλαδή οξείες και επείγουσες καταστάσεις. Διαφαίνεται ότι ίσως τις μέρες των γιορτών κάποιοι δεν θα πάνε στον γιατρό, οπότε κάνουν υπομονή μέχρι να ανοίξουν οι υπηρεσίες με αποτέλεσμα αυτή η παραμέληση να φέρνει και τις καταστάσεις αυτές και για αυτό τον λόγο αυξάνονται οι πιθανότητες να έχεις το οποιονδήποτε συμβάν. Έχουμε αυξημένα περιστατικά καθόλη την περίοδο των εορτών.

Έρχεται καλοκαίρι. Αλλάζει ο τρόπος εργασίας σας καθώς αυξάνονται οι ανάγκες στις παραθαλάσσιες περιοχές με αύξηση προσωπικού;

Πολύ λογικό το ερώτημά σας και έτσι πράττουμε. Στην Αμμόχωστο ξεκινάμε από τέλος Μαΐου μέχρι αρχές Σεπτεμβρίου και αυξάνουμε τον αριθμό των ασθενοφόρων διότι αυξάνεται ο πληθυσμός και έχουμε δυστυχώς αυξημένα περιστατικά πνιγμών και θαλάσσιων τραυματισμών.

Πάμε στο φλέγον ζήτημα της κατοχύρωσης του επαγγέλματός των διασωστών. Έγινε ξεκάθαρο στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας ότι μέχρι τέλος Μαΐου θα πρέπει να οδηγηθεί στην Ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Κόπηκε στα δύο η μοτοσικλέτα του άτυχου Άγγελου-Συγκλονισμός για τους τέσσερις νεκρούς από θανατηφόρα

Νιώθουμε μεγάλη ανακούφιση. Ήταν αδιανόητο μέχρι στιγμής, Ευρωπαϊκή χώρα εν έτει 2025 να μην ήταν κατοχυρωμένο το επάγγελμα του διασώστη. Είναι επικίνδυνο. Δεν γίνεται να μην περιγράφεται στην Νομοθεσία ποιος μπορεί να ονομάζεται διασώστης, πως και που σπούδασε, τι επιστημονικά κριτήρια έχει κάποιος για να μπορεί να ασκεί αυτό το επάγγελμα για να μπορεί να διασώσει μία ανθρώπινη ζωή. Για αυτό τον λόγο έπρεπε η Πολιτεία να το προχωρήσει και χαιρετίζουμε τον Υπουργό Υγείας διότι το υποστήριξε και το έτρεξε από την πρώτη στιγμή, υποστήριξαν και οι Βουλευτές μας αλλά ήταν μία πρωτοβουλία που την έτρεξε ο κ. Δαμιανός.

Ευελπιστούμε να προχωρήσει και με το Νομοσχέδιο που ορίζει ποιος μπορεί να λειτουργεί υπηρεσίες ασθενοφόρων σε αυτή τη χώρα, διότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα και ακολουθούνται εγκληματικές διαδικασίες από κάποιους, παράνομες, σε σχέση με την ανταπόκριση. Οι πολίτες δεν φταίνε αν δεν έχει οριστικοποιηθεί από την Νομοθεσία.

Υπήρξαν οι οποιασδήποτε αντιδράσεις;

Όχι. Ήταν κάτι που όλοι οι φορείς ευελπιστούσαν να γίνει και ευτυχώς φτάσαμε σε αυτό το αποτέλεσμα και τον Μάιο να κλείσει οριστικά και να προχωρήσουμε στο επόμενο Νομοσχέδιο.

Πόσο είναι το ανθρώπινο δυναμικό αυτή τη στιγμή στην Υπηρεσία Ασθενοφόρων;

Είναι στα 340 άτομα και αποτελείται από διασώστες και νοσηλευτές, μαζί με το Συντονιστικό Κέντρο. Καλύπτουμε όλη την χώρα με 26 σταθμούς ασθενοφόρων, συν δύο σταθμούς Έρευνας και Διάσωσης, ο ένας στο αεροδρόμιο Λάρνακας που καλύπτουμε την Αεροπορική Μοίρα της Αστυνομίας και την Στρατιωτική Μοίρα στην Πάφο 460 όπου καλύπτουμε όλα τα περιστατικά έρευνας και διάσωσης μαζί και με την νέα ένταξη μας που είναι οι διασωστικές μηχανές στη Λευκωσία και ξεκινάμε και στην επαρχία Λεμεσού για να ανταποκρινόμαστε με τις μηχανές ταχείας επέμβασης.

Σε ό,τι αφορά τον στόλο;

Ο στόλος των ασθενοφόρων φτάνει γύρω στα 110 οχήματα παγκύπρια. Πέραν από τα 30 ασθενοφόρα που έχουμε καθημερινά που ανταποκρίνονται στις επείγουσες κλήσεις, έχουμε άλλα τόσα για τα προγραμματισμένα περιστατικά, για τις μεταφορές των ασθενών διότι είναι ένας μεγάλος όγκος εργασίας, από νοσηλευτήριο σε νοσηλευτήριο, από σπίτι σε νοσηλευτήριο, ασθενείς οι οποίοι δεν μπορούν να μεταφερθούν με ιδιωτικό όχημα οπότε αναλαμβάνουμε εμείς.

Υπάρχουν ανάγκες και κενά στην Υπηρεσία που θα πρέπει να καλυφθούν, είτε σε προσωπικό είτε σε στόλο;

Θα έλεγα ότι ο ΟΚΥπΥ υποστήριξε και ανάπτυξε ένα καλό δίκτυο ασθενοφόρων στις ορεινές περιοχές και στις υπόλοιπες περιοχές τις χώρα. Διαφαίνεται ότι με την αύξηση του πληθυσμού θα πρέπει να ενισχυθούν περισσότερο κάποιες περιοχές, όπως για παράδειγμα η Λευκωσία. Είδαμε την ανάγκη να φτάνουμε γρηγορότερα σε περιστατικά όπως ανακοπής ή πνιγμό και για αυτό τον λόγο αναπτύξαμε και τις μηχανές ταχείας επέμβασης. Την μέρα που είχαμε τα τέσσερα θανατηφόρα, οι μηχανές έφταναν σε χρονικό διάστημα πέντε με έξι λεπτών και σε πιο απομακρυσμένη περιοχή που θέλαμε πολύ χρόνο να φτάσουμε, γύρω στα 13 λεπτά. Δυστυχώς δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι διότι από την αρχή νεκρά τα άτομα, ωστόσο η μείωση του χρόνου ανταπόκρισης, υποστηρίζει όχι μόνο την διάσωση της ανθρώπινης ζωής, αλλά υποστηρίζει και ολόκληρο το σύστημα υγείας της χώρας και μειώνει τα έξοδα του κόστους νοσηλείας των περιστατικών και ως αποτέλεσμα γενικότερα όλα τα έξοδα στο Σύστημα Υγείας.

Άρα, η Πολιτεία θα πρέπει να επενδύσει στο να αυξήσει τους σταθμούς ασθενοφόρων ή τις ομάδες ταχείας επέμβασης, διότι το τελικό αποτέλεσμα είναι η μείωση της δαπάνης στον τομέα της Υγείας, αλλά και θα βοηθήσουμε στη διάσωση της ανθρώπινης ζωής.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Ακόμη μία τραγωδία στην άσφαλτο... Νεκρός ο 23χρονος Άγγελος, έχασε τον έλεγχο της μοτοσικλέτας του
• Ασταμάτητο το αίμα στην άσφαλτο... Τέταρτος νεκρός σε λίγες ώρες, 34χρονος ποδηλάτης το νέο θύμα (pics)
• Δεύτερο θανατηφόρο μέσα σε λίγες ώρες... Νεκρός 69χρονος που παρασύρθηκε από μοτοσικλέτα
• Εντοπίστηκε κράνος στο σημείο του θανατηφόρου στην Ορόκλινη-Διερευνάται κατά πόσο το έφερε το θύμα