Κόκκινο στο νομοσχέδιο για οικογενειακό δίκαιο από εμπλεκόμενους-Φωνές για απουσία διαβούλευσης

Κόκκινο άναψαν στο νομοσχέδιο που προωθείται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, όσον αφορά στις αλλαγές για το οικογενειακό δίκαιο, οι εμπλεκόμενοι φορείς, που άφησαν πυρά ότι δεν υπήρξε διαβούλευση πριν την κατάρτιση του νομοσχεδίου. Στο μεταξύ, προβληματισμός υπάρχει για πρόνοια που δίνει τη δυνατότητα στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας να απομακρύνουν παιδιά από τους γονείς τους, χωρίς συγκατάθεση, σε περιπτώσεις που υπάρχουν φόβοι για βία, με το Υπουργείο Δικαιοσύνης να απαντά πως θα ήταν τρομερό αν σε περιπτώσεις που υπάρχουν υποψίες για βία, να περιμένει μέχρι την κατάληξη της υπόθεσης για απομάκρυνση του παιδιού.

Η Επιτροπή Νομικών έθεσε εκ νέου προς συζήτηση το θέμα των αλλαγών που προωθεί το Υπουργείο Δικαιοσύνης, αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου για το οικογενειακό δίκαιο, με τους εμπλεκόμενους φορείς να εκφράζουν αρκετές ανησυχίες. Από πλευράς της, η πρόεδρος της οργάνωσης μονογονιών Κύπρου, επεσήμανε πως προσπάθησαν να αποστείλουν στο Υπουργείο Δικαιοσύνης τις απόψεις τους, ωστόσο το κείμενο της νομοθεσίας είχε πάρει ήδη το δρόμο προς τη Νομική Υπηρεσία.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αρνητικό πρόσημο σε αλλαγές για οικογενειακό δίκαιο από διαζευγμένους πατέρες-Ζητούν εξ ημισείας επιμέλεια

«Από την πρώτη ανάγνωση που κάναμε, δεν αποτυπώνονται οι ανησυχίες και εισηγήσεις της GREVIO, για θεσμοθέτηση εργαλείων εκεί που υπάρχει βία, ώστε η επικοινωνία ή η φύλαξη, να τροποποιείται το διάταγμα επικοινωνίας ή φύλαξης να αναστέλλεται προσωρινά μέχρι να επιλυθεί η υπόθεση. Αυτή τη στιγμή, αυτό συμβαίνει μόνο μετά την απόφαση. Εμείς εισηγούμαστε να υπάρχει η δυνατότητα για να υπάρχει αναστολή».

Στη συνέχεια, η κα. Ιωάννου επεσήμανε πως πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η άποψη των παιδιών, αναφορικά με το θέμα της αναστολής των διαταγμάτων. «Η Ιταλία καταδικάστηκε από το ΕΔΑΔ επειδή αποστέρησε την επιμέλεια από τη μητέρα, επειδή υπήρχαν ισχυρισμοί για βία. Εκεί που υπάρχει ισχυρισμός αποξένωσης ή παρακοή διατάγματος, πρέπει να εξετάζονται όλοι οι ισχυρισμοί. Εκεί που το Δικαστήριο αναφέρει στην κοινωνική λειτουργό να κάνει έκθεση, της αναφέρει ότι πρέπει να δει αν υπάρχει γονική αποξένωση. Όμως θα πρέπει να εξετάσει αν υπάρχει και βία. Θεωρούμε ότι υπάρχει δυνατότητα να τα εξισορροπήσουμε όλα αν κάτσουμε σε μία σωστή διαβούλευση. Η έκθεση της GREVIO είναι από το 2022».

Από πλευράς του, ο Νικήτας Χατζημιχαήλ, εκπρόσωπος της Εταιρείας Κυπριακού Αστικού και Οικογενειακού Δικαίου, υπέδειξε πως δεν υπήρξε διαβούλευσης το 2023. Όπως εξήγησε, υπήρξε διαβούλευση το 2018, αλλά για τις πρόνοιες που αφορούν τη διαχείριση της οικογενειακής μέριμνας και φροντίδας, η διαβούλευση πρέπει να έγινε άτυπα και πρόσφατα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: H Βουλή έδωσε ένα μήνα προθεσμία για να ολοκληρωθεί η διαβούλευση του νομοσχεδίου για τις σχέσεις παιδιών και γονιών

«Καταλαβαίνω ότι υπάρχει καλή πρόθεση, αλλά το μεγάλο θέμα είναι ότι χρειάζεται μεγάλη συζήτηση. Είναι σοβαρό. Ορισμένα θέματα δεν σηκώνουν μεγάλα προβλήματα πρακτικά, όμως τα θέματα πώς θα παρέμβουν οι κρατικές υπηρεσίες. Υπάρχουν ζητήματα με κάποιες πρόνοιες. Το άρθρο 19 δίνει στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας το δικαίωμα να πάρουν το παιδί, να ενημερώσουν τη ΝΥ και στη συνέχεια αυτή η διαδικασία να πάει κάποιους μήνες στο Δικαστήριο. Στον αγγλικό νόμο, δίνει το δικαίωμα στην Αστυνομία να πάρει το παιδί και να πάει Δικαστήριο σε 72 ώρες».

Ο κ. Χατζημιχαήλ εξήγησε πως στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχει εμπλοκή και συνεργασία τριών υπηρεσιών (σ.σ. Αστυνομία, Κοινωνικής Ευημερίας και Δικαστήριο), με τον τρόπο που προωθείται στην Κύπρο, θα αποφασίζουν οι ΥΚΕ πότε μπορούν να πάρουν ένα παιδί από την οικογένειά του. «Στην Αγγλική νομοθεσία, είναι τρεις υπηρεσίες παράλληλα, στην Κύπρο αυτό είναι μία υπηρεσία που θα το τρέξει και αν μπορεί ο γονιός θα πάει Δικαστήριο. Αυτό φορτώνει και την Αρχή. Είναι ένα θέμα ότι μετά από περιπτώσεις, θέλουμε να κινηθούμε όλοι, όμως δίνουμε εξουσίες για παρέμβαση. Πολλές φορές όμως δεν μπορούν να το πράξουν σωστά. Χρειάζεται σοβαρή συζήτηση».

Η πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια, Σουζάνα Παύλου, στη δική της τοποθέτηση, επεσήμανε πως θα πρέπει να γίνει διαβούλευση και να ακουστούν όλες οι απόψεις των φορέων, για τα θέματα που εγείρονται και αφορούν στις σχέσεις γονέων και τέκνων.

Αναφερόμενη σε πρόνοιες του νομοσχεδίου, επεσήμανε πως «η διπλάσια αύξηση του χρονικού διαστήματος της υποβολής έκθεσης των ΥΚΕ εγκλωβίζει τα παιδιά σε ατέρμονες δικαστικές διαμάχες, για το θέμα της γονικής αποξένωσης έχουν επισήμως και με επιχειρήματα έχουν τοποθετηθεί αρμόδια άτομα εναντίον επειδή δράστες εργαλειοποιούν το συγκεκριμένο όρο. Η υποχρεωτική εφαρμογή για διάταγμα επικοινωνίας, μεταξύ του βίαιου γονιού και του παιδιού, που φιλοξενείται σε καταφύγιο. Τα θύματα είναι σε καταφύγια για να γλιτώσουν από το δράστη. Δεν γίνεται τα θύματα να είναι υποδεέστερα από τα εικονικά δικαιώματα των δραστών. Έχουμε κι άλλα σημεία που έχουμε θέσει στο σημείωμά μας, όμως θεωρούμε ότι πρέπει να πάει πίσω στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, για να διαβουλευτούμε».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Έχει οκτώ μήνες να δω το παιδί μου, ζούμε μία κόλαση»-Κραυγή απόγνωσης πατέρα για γονική αποξένωση

Ζητούν ξεκάθαρο ορισμό για τους επαγγελματίες οι οργανώσεις

Στη δική του τοποθέτηση, ο εκπρόσωπος του Συνδέσμου Ψυχολόγων Κύπρου, Γιώργος Μεταξάς, επεσήμανε πως το σημείο που τους ενδιαφέρει, αφορά στον ορισμό ποιος είναι ο επαγγελματίας που θα βλέπει την οικογένεια. «Θέση μας είναι πως υπάρχει μπέρδεμα και είχαμε στείλει υπόμνημα στο Υφυπουργείο Κοινωνικής Ευημερίας. Εισήγησή μας είναι να κατονομάζονται επαγγελματικοί κύκλοι. Για τους ψυχολόγους, εισήγησή μας είναι να κατονομάζεται ο κλάδος του (σχολικός, ψυχικός κλπ). Δεν είχαμε απάντηση από την υφυπουργό και ευελπιστούμε ότι το κράτος κάποτε θα μας ακούσει».

Τη θέση του κ. Μεταξά υποστήριξε και η εκπρόσωπος του συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών, Παναγιώτα Χριστοδούλου, η οποία τόνισε πως το κράτος παρανομεί, αφού προσλαμβάνονται άτομα που δεν πρέπει να ασκούν κοινωνική εργασία, αλλά το κάνουν.

Η εκπρόσωπος του κλάδου Κοινωνικών Υπηρεσιών της Ισότητας, Άντρη Ματθαίου, αναφέρθηκε σε παραδείγματα που βίωσαν λειτουργοί και εξήγησε πως κατά 99%, ζητούν να δουν την οικογένεια ψυχολόγοι. «Επειδή υπάρχει θέμα των ειδικοτήτων, βρίσκουμε ζήτημα ποιος θα αναλάβει. Μπορεί να έχουν θέματα ψυχικής υγείας, αλλά να μην εμπίπτουν στις δυνατότητες των ΥΨΥ. Οι εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι δεν μπορούν να δουν τα συγκεκριμένα θέματα, επειδή είναι για την εκπαίδευση. Αναγκαστικά πρέπει να πείσουμε να πάνε σε άλλους ψυχολόγους και ξεκινούν προβλήματα. Δεν τα βρίσκουν μεταξύ τους. Είναι και τα προβλήματα ότι υπάρχουν μεγάλες λίστες αναμονής, έχουμε και τα οικονομικά ζητήματα. Αυτό που ζητήσαμε είναι για ποιο λόγο να μην θεσπιστεί και σε άλλη υπηρεσία ομάδα ψυχολόγων που θα μπορεί άμεσα να χειριστεί αυτές τις περιπτώσεις, χωρίς καθυστερήσεις; Είναι σοβαρά αυτά τα ζητήματα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Διευκρινίσεις Υπ. Δικαιοσύνης «προς αποκατάσταση αλήθειας» για νομοσχέδιο περί Σχέσεων Γονέων-Τέκνων

Η απάντηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης

Η Διευθύντρια Τομέα Δικαιοσύνης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Φαίδρα Γρηγορίου, παίρνοντας το λόγο, θέλησε να απαντήσει σε όσα τέθηκαν ενώπιον της Επιτροπής Νομικών. Αναφερόμενη στο θέμα της διαβούλευσης, σημείωσε πως το νομοσχέδιο εκκρεμεί εδώ και πολύ καιρό, ξεκαθαρίζοντας πως δεν είναι λόγω της Βουλής.

«Ουσιαστικά, δεν σταμάτησε ποτέ η διαβούλευση, λάβαμε σημειώματα από πολλούς και έχουμε απαντήσει στα υπομνήματα που λάβαμε. Στείλαμε σε διάφορες υπηρεσίες για να μας υποβάλουν θέσεις. Εμείς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε για όλους. Στα αρμόδια Υπουργεία στείλαμε ενημέρωση. Τα τελευταία σημειώματα που όλοι ανέφεραν ότι τα έστειλαν, εμείς δεν τα έχουμε λάβει».

Αναφορικά με το θέμα αναστολής διατάγματος, η κα. Γρηγορίου σημείωσε πως δεν μπορεί να γίνει χωρίς να υπάρχει απόφαση Δικαστηρίου, ωστόσο εντάσσεται πρόνοια, όταν κριθεί επιτακτική ανάγκη, όπως όταν το θύμα είναι σε καταφύγιο, να υπάρχει επίσπευση της διαδικασίας.

Αναφορικά με τις εισηγήσεις της GREVIO, η κα. Γρηγορίου σημείωσε πως το νομοσχέδιο περιέχει πολλές από αυτές τις εισηγήσεις και είναι διάσπαρτες και περιέχει πρόνοιες και πριν την καταδικαστική απόφαση.

«Για το θέμα της γονικής αποξένωσης, έχω μπροστά μου και τι είπαν τα ΗΕ ότι δεν υπάρχει αυτός ο ορισμός. Από τις εισηγήσεις που λάβαμε άλλοι επέμεναν για τον ορισμό και άλλοι να μην το βάλουμε. Μελετήσαμε τις εισηγήσεις, αποφάσεις ΕΔΑΔ, αποφάσεις στην Ελλάδα και ακριβώς καταλήξαμε και δεν αναφέρουμε τη γονική αποξένωση. Είναι αποξένωση ή διατάραξη των σχέσεων. Ως αποξένωση, υπάρχει στο λεξικό. Καθιστώ κάποιον ξένο και δεν είναι οικείο. Δεν μπορούμε να το χρησιμοποιούμε; Έχουμε πολλές αποφάσεις, που αναφέρονται σε αποξένωση».

Αναφερόμενη στην πρόνοια για απομάκρυνση παιδιών, η κα. Γρηγορίου σημείωσε πως «μιλούμε για περιπτώσεις που το παιδί κινδυνεύει. Αν θέλετε να αφήσουμε ένα παιδί που κακοποιείται στο γονιό, μέχρι να ετοιμάσουν οι ΥΚΕ την έκθεσή τους και ο Εισαγγελέας τη δική του, εκεί θα είναι τρόμος».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έρχονται αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο-Τι αλλάζει για τους διαζευγμένους γονείς