Η συντήρηση της κινητικότητας, η στάση Φιντάν και τα εμπόδια που αναμένεται να στήσει ο Τατάρ

Αποστολή REPORTER στη Γενεύη: Μικαέλλα Λοΐζου

Θετικά αποτιμά τις εργασίες της διευρυμένης συνάντησης η Κυβέρνηση, καθώς θεωρεί ότι έφερε το Κυπριακό πιο κοντά στον στόχο της επανέναρξης των συνομιλιών, σε σχέση με την πολύ χαμηλή κινητικότητα που υπήρχε το προηγούμενο διάστημα. «Δεν είμαστε ακόμη εκεί, αλλά από το 2017 -και χρησιμοποιώ τα λόγια του ΓΓ- έγινε το πρώτο σημαντικό βήμα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Νίκος Χριστοδουλίδης.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στέκεται ιδιαίτερα στο γεγονός πως θα υπάρξει διορισμός απεσταλμένου από πλευράς ΓΓ, πρόσωπο που, όπως γίνεται κατανοητό, θα συνεχίσει τις προσπάθειες σε ό,τι αφορά την ουσία αλλά και στο γεγονός πως έκλεισε ήδη το επόμενο ραντεβού, για τα τέλη Ιουλίου, δημιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο μια πιο ξεκάθαρη πορεία προς τον στόχο της επανέναρξης από αυτήν που υπήρχε προηγουμένως. Ιδιαίτερα σημαντική θεωρεί και την πολιτική παρέμβαση που έγινε από πλευράς των Προέδρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, καθώς ενισχύει σημαντικά τη θέση μας σε ό,τι αφορά τα μηνύματα προς την τουρκική πλευρά, αφού εκτιμάται ότι η διασύνδεση του Κυπριακού με τα ευρωτουρκικά μπορεί να ξεκλειδώσει περαιτέρω εξελίξεις.

Ενδεχομένως αυτή ακριβώς την διασύνδεση είναι που είχε κατά νουν ο Χακάν Φιντάν, ο οποίος παρουσιάστηκε πιο παραγωγικός από ό,τι συνηθίζουν οι Τούρκοι υπουργοί Εξωτερικών σε παρόμοια πλαίσια. Όχι επειδή διαχώρισε τη θέση του από αυτήν του Ερσίν Τατάρ, αλλά επειδή λειτούργησε με πιο διπλωματικό ύφος, αποφεύγοντας τις εμπρηστικές τοποθετήσεις. Όταν, δε, ο εγκάθετος της Τουρκίας προσπαθούσε εντατικά να μπλοκάρει τον διορισμό απεσταλμένου, κατόπιν δικής του παραίνεσης φαίνεται τελικά να έκανε πίσω, αν και δεν αποκλείεται να ήταν ένα προμελετημένο σκηνικό. Η στάση αυτή δεν ερμηνεύεται ως στροφή στην τουρκική πολιτική στο Κυπριακό αλλά σημειώνεται. Ενδεχομένως σε αυτή την προσέγγιση του Τούρκου υπουργού να συνέβαλε και η κοινωνικής φύσεως, όπως αναφέρθηκε από την Κυβέρνηση, 15λεπτη συζήτηση που είχε με τον Νίκο Χριστοδουλίδη μετά το δείπνο.

Ο Ερσίν Τατάρ, μετά που πέρασε ένα διήμερο καταφέρνοντας να συγκρατηθεί και να μην αναφερθεί σε λύση δύο κρατών, επί της ουσίας επανέφερε όλες τις γνωστές του θέσεις κατά τη διάρκεια της πενταμερούς. Ωστόσο, τις παρουσίασε υπό τον μανδύα της δημιουργίας ενός «κυπριακού συμβουλίου συνεργασίας» (Cyprus cooperation council). Τέτοια συμβούλια πραγματοποιούνται μεταξύ κρατών, εξού και ο Νίκος Χριστοδουλίδης του έκοψε την φόρα. Παράλληλα, για κάποια από τα θέματα που έθιξε, όπως είναι το φυσικό αέριο και ο αγωγός για το νερό, τα οποία ξεκάθαρα άπτονται της κυριαρχίας, ο Πρόεδρος προσφέρθηκε να τα συζητήσει απευθείας με την Τουρκία που είναι επίσης κυρίαρχο κράτος.

Δεν μπορούμε να ξέρουμε κατά πόσον ο Τατάρ αισθάνθηκε παραμελημένος από τον πιο κεντρικό ρόλο που διεκδίκησε ο Φιντάν ή από το γεγονός πως στο δείπνο της Δευτέρας γινόταν συζήτηση για διεθνή θέματα μεταξύ έμπειρων διπλωματών στην οποία πιθανότατα δυσκολευόταν να συμμετάσχει. Πάντως, αμέσως μετά το τέλος της Ολομέλειας, έσπευσε στον χώρο όπου βρίσκονταν οι ανταποκριτές αναμένοντας τον ΓΓ του ΟΗΕ να προσέλθει για τη δήλωσή του και τον «καπέλωσε», προσπαθώντας να κάνει πρώτος τις ανακοινώσεις και να στρέψει τα φώτα προς το μέρος του. Θα φανεί τις επόμενες ημέρες πώς θα παρουσιάσει τις εξελίξεις και τι είδους νέα εμπόδια θα προσπαθήσει να θέσει. Ήδη, στις δηλώσεις του από τη Γενεύη, επανήλθε στις… εργοστασιακές ρυθμίσεις, λέγοντας πως «μπορούμε να κάνουμε επίσημες συνομιλίες με κυριαρχική ισότητα και δύο κράτη». Υποστήριξε, περαιτέρω, πως «οι δύο πλευρές πρέπει να έχουν ισότιμο καθεστώς, διαφορετικά οι διαπραγματεύσεις δεν μπορούν να διεξαχθούν σε δίκαιη βάση».

Το πρώτο τεστ για την στάση του Τατάρ θα είναι τα ΜΟΕ. Οι αποφάσεις που λήφθηκαν στη Γενεύη αφορούν πρωτοβουλίες, οι οποίες θα πρέπει να κλειδώσουν στην Κύπρο. Και η προηγούμενη τέτοια συζήτηση, η οποία αφορούσε τα σημεία διέλευσης, κόλλησε εξαιτίας της πλήρους αρνητικής στάσης που επιδείκνυε. Αυτή τη φορά, ωστόσο, όταν μετέφερε στον ΓΓ την επιθυμία του να ανοίξει μόνο η Μια Μηλιά, έγινε κατανοητή η αντίδραση του Προέδρου, για αυτό και στο τραπέζι βρίσκεται η πρόταση για άνοιγμα νέων σημείων σε Πυρόι, Κόκκινα, Μια Μηλιά και Λουρουτζίνα. Ωστόσο, ο Τατάρ για άλλη μία φορά επέμεινε πως δεν αποδέχεται τις «τράνσιτ διελεύσεις». Στις πρωτοβουλίες εντάσσονται επίσης η δημιουργία μίας Τεχνικής Επιτροπής για τη Νεολαία, η αποναρκοθέτηση, καθώς και προτάσεις που αφορούν το περιβάλλον και την αποκατάσταση κοιμητηρίων.

Σημαντικό θεωρείται και το γεγονός πως δεν υπήρξε καμία αναφορά στην επίσημη τοποθέτηση σε απουσία κοινού εδάφους, κάτι που είχε επισημανθεί στα προηγούμενα στάδια, παρά την προσπάθεια του Τατάρ να συμπεριληφθεί. Άλλωστε, όπως αναφέρεται από κυβερνητικής πλευράς, το συμφωνημένο πλαίσιο, όπως αυτό προσδιορίζεται στα ψηφίσματα του ΣΑ, αποτελεί έτσι κι αλλιώς κοινό έδαφος. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες, αναφορά στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία έγινε από τον Αντόνιο Γκουτέρες, τον Νίκο Χριστοδουλίδη, τον Γιώργο Γεραπετρίτη και τον Στίβεν Ντάουντι, ο οποίος μάλιστα, φαίνεται να ήταν πιο έντονος στο ζήτημα αυτό από ό,τι άλλοι Βρετανοί διπλωμάτες στο παρελθόν. Αντίθετη θέση, όπως ήταν αναμενόμενο, εκφράστηκε από τον Ερσίν Τατάρ και τον Χακάν Φιντάν.

Στη βάση της προετοιμασίας που γινόταν το προηγούμενο διάστημα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρουσίασε πέντε σενάρια για το πώς μπορεί να προχωρήσει η διαδικασία και φαίνεται ότι είναι ικανοποιημένος από την τροπή που πήραν τα πράγματα, παρόλο που επαληθεύτηκε η εκτίμηση ότι οι συνθήκες δεν ήταν τέτοιες που να επιτρέπουν την επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Πέραν των μηνυμάτων που έστειλε προς την πλευρά των κατεχομένων, έστειλε και στην κατοχική χώρα, τονίζοντας την ετοιμότητά του να συζητήσει απευθείας μαζί της. Φρόντισε, επίσης, να επαναλάβει τη διασύνδεση της προόδου στο Κυπριακό με τα ευρωτουρκικά, ένα μήνυμα με κύριο αποδέκτη τον Χακάν Φιντάν.

Προφανώς και αυτό δεν είναι το τέλος του δρόμου. Για την ακρίβεια, η συζήτηση για τα ΜΟΕ δεν μπορεί να προσφέρει και πολλά σε ό,τι αφορά την ουσία, καθώς τα μέτρα αυτά στόχο έχουν την βελτίωση του κλίματος και των συνθηκών ενόψει των συζητήσεων ουσίας. Ο διορισμός απεσταλμένου, όμως, σε συνδυασμό με τον εκ των προτέρων ορισμό της επόμενης πενταμερούς, αποτελούν βήματα προς την κατεύθυνση της επανέναρξης. Και σε αυτό το επίπεδο ο στόχος επιτεύχθηκε, καθώς διατηρείται η κινητικότητα και δεν έχει καταφέρει ο Τατάρ να τινάξει την προσπάθεια στον αέρα όπως επιθυμούσε. Αναμένεται, ωστόσο, ότι θα συνεχίσει να τοποθετεί εμπόδια όπου μπορεί.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Η συντήρηση της κινητικότητας, η στάση Φιντάν και τα εμπόδια που αναμένεται να στήσει ο Τατάρ
• Θετική είναι η αποτίμηση κομμάτων για τα αποτελέσματα της διευρυμένης στη Γενεύη
• Αννίτα Δημητρίου: Θετικό βήμα η κατάληξη της πενταμερούς προς το ενδεχόμενο επανέναρξης ουσιαστικών διαπραγματεύσεων
• ΓΓ ΑΚΕΛ για διευρυμένη: Θετικό ότι η διαδικασία κρατήθηκε ζωντανή
• Θετικά αξιολογείται η πενταμερής-Προσπάθησε να μασκαρέψει τα δύο κράτη με «συμβούλιο συνεργασίας» ο Τατάρ
• Τα τρία θέματα που κρατά ως πιο σημαντικά ο ΠτΔ-«Έγινε ένα πρώτο σημαντικό βήμα»