Ζητά έρευνα για τις καταγγελίες περί pushback η Ύπατη Αρμοστεία-Συνεχίζεται η επιχείρηση για εντοπισμό αγνοουμένων

Oι αναφορές της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Alarm Phone», που έκαναν λόγο για πλοιάριο με 23 μετανάστες που ήταν σε κίνδυνο και οι οποίες έγιναν μια μέρα πριν το ναυάγιο ανοιχτά του Κάβο Γκρέκο, άνοιξαν μια παράλληλη συζήτηση, την ώρα που οι έρευνες των κυπριακών Αρχών συνεχίζονται σε δύο μέτωπα. Το ένα αφορά το επιχειρησιακό κομμάτι για εντοπισμό των αγνοουμένων προσώπων που φέρονται να είναι τουλάχιστον έντεκα και το δεύτερο σχετίζεται με τη διαδρομή της μοιραίας βάρκας και το προφίλ των επιβαινόντων, αλλά και των θυμάτων, ώστε να ξεκαθαριστούν οι συνθήκες που ανετράπη.

Στην πρώτη τοποθέτηση των υπουργών, υπήρξε παραδοχή ότι οι Αρχές γνώριζαν για τις αναφορές πως ένα σκάφος αγνοείται, αλλά η επαναλαμβανόμενη τοποθέτηση του υπουργού Δικαιοσύνης, Μάριου Χαρτσιώτη, ότι το ναυάγιο εντοπίστηκε «τυχαία και συμπτωματικά», δημιούργησε παραφιλολογία κι αυτό διότι, ενώ αρχικά λέχθηκε ότι «γνωρίζαμε για τις αναφορές», εντούτοις αναφέρθηκε ότι τυχαία εντοπίστηκε το ναυάγιο.

Ωστόσο, ο υπουργός Άμυνας, Βασίλης Πάλμας, σε νέες τοποθετήσεις του βγήκε πιο ξεκάθαρα μπροστά και επιβεβαίωσε ότι το ΚΣΕΔ ήταν ενήμερο, ενώ την ίδια ώρα, πέραν του ότι απέρριψε οποιεσδήποτε αναφορές για pushback στο όλο θέμα, τόνισε πως από πλευράς της Κυβέρνησης ότι «την Κυριακή 16 Μαρτίου μία Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) επικοινώνησε με το ΚΣΕΔ και ανέφερε την ύπαρξη βάρκας στη θάλασσα». Αμέσως, όπως είπε, «σκάφος της Λιμενικής Αστυνομίας, drone της Εθνικής Φρουράς και ελικόπτερο βγήκαν στη θάλασσα για να εξακριβώσουν κατά πόσον ίσχυε η πληροφορία, αλλά από τις έρευνες που διενεργήθηκαν, δεν διαπιστώθηκε οτιδήποτε».

Συνεπώς, ο υπουργός Άμυνας έστειλε το μήνυμα ότι δεν επρόκειτο απλώς για αναφορές που δεν αξιολογήθηκαν, αλλά διερευνήθηκαν, ασχέτως εάν το ναυάγιο εντοπίστηκε την επόμενη μέρα. Στη συζήτηση, προστέθηκε η Ύπατη Αρμοστεία, που καταγγέλλει μέσω ανακοίνωσης τρία περιστατικά pushback, την περασμένη εβδομάδα, από τη Λιμενική Αστυνομία.

Σύμφωνα με την καταγγελία, «η Ύπατη Αρμοστεία εξέφρασε την ανησυχία της για ένα περιστατικό απώθησης στις 14 Μαρτίου, στο οποίο ενεπλάκησαν τρεις βάρκες με περίπου 80 Σύρους υπηκόους, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, που είχαν αναχωρήσει από τη Συρία και έφτασαν στην Κύπρο. Οι βάρκες αυτές απωθήθηκαν από τις κυπριακές Αρχές, με αποτέλεσμα οι Σύροι υπήκοοι να επιστραφούν βίαια στη Συρία, απ' όπου είχαν διαφύγει».

Το γεγονός ότι οι καταγγελίες δεν προέρχονται από κάποια Μη Κυβερνητική Οργάνωση, αλλά από την Ύπατη Αρμοστεία, προσδίδει διαφορετική βαρύτητα στην υπόθεση, αφού οι αναφορές τους είναι διασταυρωμένες, όπως υποστηρίζουν, πριν εκδώσουν ανακοινώσεις για pushbacks, στη βάση μαρτυριών που λαμβάνουν.

Ζητά έρευνα το UNHCR

Μιλώντας στον REPORTER, η εκπρόσωπος Τύπου του UNHCR στην Κύπρο, Αιμιλία Στροβολίδου, εξέφρασε την άποψη ότι είναι μονόδρομος η έρευνα, τόσο για τις καταγγελίες στις οποίες προέβησαν για τα τρία pushback, όσο και για την περίπτωση του ναυαγίου, ώστε είτε να εξαφανιστούν οι σκιές ή να επιβεβαιωθούν οι αναφορές της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Alarm Phone».

Σύμφωνα με τις αναφορές της κ. Στροβολίδου, «θα πρέπει να γίνει έρευνα. Είναι και μέσα στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Μετανάστευσης και Ασύλου, που θα εφαρμοστεί τον Ιούνιο του 2026, στο οποίο υπάρχει υποχρέωση τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν μηχανισμούς που να επιβλέπουν την εφαρμογή των στοιχειωδών δικαιωμάτων προσφύγων και αιτητών ασύλου. Αυτό περιλαμβάνει και περιστατικά ή αναφορές σε περιστατικά pushcback. Είναι υποχρεωτική η σύσταση μιας τέτοιας Επιτροπής. Άρα θα υποχρεούνται τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν αυτές τις Επιτροπές».

Κληθείσα να τοποθετηθεί για το πώς επιβεβαιώνονται καταγγελίες για pushback πριν δημοσιοποιηθούν, υπέδειξε πως «από τη στιγμή που λαμβάνει γνώση κάποια χώρα ότι ένα πλοιάριο βρίσκεται σε κίνδυνο, είτε ήρθε στα χωρικά της ύδατα, είτε κοντά στα χωρικά της ύδατα, πρέπει να ενεργοποιήσει τις διαδικασίες έρευνας και διάσωσης από την ίδια στιγμή, για να διερευνήσει το ενδεχόμενο να χρειάζεται να στηθεί επιχείρηση».

Εξήγησε επίσης ότι «για να διερευνηθεί εάν κάνουμε pushback, πρέπει να διασταυρωθούν πληροφορίες από επιζώντες, εάν υπάρχουν ή ακόμα και οποιεσδήποτε άλλες μαρτυρίες μέσω κλήσεων προς τους συγγενείς τους. Για να διασταυρωθεί 100%, θα πρέπει να διερευνηθεί από Δικαστική Επιτροπή ή οιονεί Δικαστική Επιτροπή. Εμείς, αυτό που επιβεβαιώσαμε είναι οι αναφορές που έγιναν από τους ανθρώπους που επιστράφηκαν».

Η δημοσίευση των καταγγελιών έγινε μια ακριβώς μέρα μετά το ναυάγιο και κάποιος θα μπορούσε να επιρρίψει στην Ύπατη Αρμοστεία αλλότρια κίνητρα για τη δημοσίευση, ωστόσο η εκπρόσωπός της, ξεκαθάρισε πως «το περιστατικό έγινε στις 14 Μαρτίου, κάναμε τις έρευνές μας και μιλήσαμε με το γραφείο μας στην Ευρώπη. Συμφωνήσαμε να εκδώσουμε σχετική δήλωση, πριν σημειωθεί το ναυάγιο. Είναι πάγια θέση της Ύπατης Αρμοστείας και του Διεθνούς Δικαίου για τους πρόσφυγες, ότι είναι παράνομες οι διαδικασίες για pushback. Ως εκ τούτου, εμείς ως Ύπατη Αρμοστεία, οφείλουμε να εκφράσουμε τις ανησυχίες μας ότι έχει γίνει pushback».

Σημείωσε ακόμα ότι «αυτή τη στιγμή στη Συρία μπορεί να υπάρχει ελπίδα για ανοικοδόμηση της χώρας, αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι υπάρχουν εχθροπραξίες που εξώθησαν χιλιάδες ανθρώπους να φύγουν και να αναζητήσουν προστασία».

Όπως είπε, «στο παρελθόν εκδώσαμε ανακοινώσεις και για άλλα pushbacks, ενώ εκφράσαμε και τις ανησυχίες μας. Το ίδιο κάναμε και για pushback στην νεκρή ζώνη. Τα pushback δεν πρέπει να συμβαίνουν στην Ευρώπη, είτε γίνονται από σύνορα, είτε από de facto περιοχές, όπως είναι τα κατεχόμενα. Είναι πάγια θέση που εκπηγάζει από το Διεθνές Δίκαιο και είναι ακρογωνιαίος λίθος για τους πρόσφυγες». Διερωτήθηκε εξάλλου «αν τους στείλεις πίσω χωρίς να εξετάσεις, για ποια διεθνή προστασία μιλάμε;»

Πάντως, η Κυβέρνηση αρνείται κατηγορηματικά ότι προβαίνει σε pushback, όχι μόνο στην περίπτωση του ναυαγίου, αλλά γενικότερα για όλες τις περιπτώσεις μεταναστών που προσεγγίζουν τα χωρικά ύδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Τη δεδομένη στιγμή πάντως, πρώτιστος στόχος όλων των εμπλεκόμενων, είναι η ανθρώπινη ζωή και η συνέχιση των προσπαθειών για εντοπισμό κι άλλων αγνοουμένων της μεγαλύτερης τραγωδίας που συντελέστηκε στα χρονικά της Κυπριακής Δημοκρατίας και αφορά το θέμα του μεταναστευτικού.

Δυστυχώς όμως, όσο περνούν οι ώρες, οι ελπίδες για ανεύρεση επιζώντων σβήνουν, ωστόσο το ΚΣΕΔ συνεχίζει τις προσπάθειές του, αυξάνοντας την ακτίνα των ερευνών του, ενώ προβαίνει και σε επαναληπτικούς ελέγχους σε περιοχές που έχουν εξεταστεί, ώστε να επιβεβαιώσει ότι δεν βρίσκεται στα συγκεκριμένα σημεία οποιοδήποτε πρόσωπο.

Την ίδια ώρα, μέσω των δύο επιζώντων επιχειρείται να εντοπιστεί η πορεία που ακολούθησε το μοιραίο σκάφος, αλλά και να ξεκαθαριστεί εάν όντως ξεκίνησε από τον Λίβανο, όπως αναφέρουν οι μέχρι στιγμής ενδείξεις.

Επίσης, οι επιζώντες αναμένεται να δώσουν κατεύθυνση ως προς το κατά πόσον τα πρόσωπα που βρίσκονταν εντός του σκάφους ήταν όλοι άντρες, ηλικίας από 25 μέχρι 30 ετών, όπως ανέφερε ο υπουργός Άμυνας, Βασίλης Πάλμας, στη βάση των πληροφοριών που κατέχουν οι Αρχές.

Άκαρπες οι έρευνες των Αρχών

Οι προσπάθειες για εντοπισμό άλλων επιζώντων ή αγνοουμένων, απέβησαν άκαρπες κατά τη διάρκεια της νύχτας, όπως ενημέρωσε το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης.

Όπως αναφέρει το ΚΣΕΔ, «σε συνέχεια προηγούμενης ενημέρωσης, ανακοινώνεται ότι η επιχείρηση Έρευνας και Διάσωσης, η οποία διεξάγεται από τις 17 Μαρτίου 2025, στη θαλάσσια περιοχή νοτιοανατολικά του Κάβο Γκρέκο συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της νύκτας χωρίς νεότερα ευρήματα».

Όπως αναφέρει το ΚΣΕΔ, «οι έρευνες θα συνεχιστούν και σήμερα».

Το πρωί, αναμένεται να διενεργηθούν οι νεκροτομές των υπόλοιπων τριών θυμάτων, που ανασύρθηκαν από τη θάλασσα, την περασμένη Δευτέρα, ώστε να διαφανούν τα ακριβή αίτια θανάτου τους.

Χθες διενεργήθηκαν οι νεκροτομές των πρώτων τεσσάρων σορών, που κατέδειξαν ότι οι θάνατοί τους επήλθαν από πνιγμό εντός ύδατος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• ΑΚΕΛ, Οικολόγοι και Volt ζητούν διερεύνηση για τις συνθήκες της τραγωδίας ανοιχτά του Κάβο Γκρέκο
• Επιβεβαιώνει ο Πάλμας, ενήμερο το ΚΣΕΔ από την Κυριακή για την βάρκα-«Δεν είχε εντοπιστεί οτιδήποτε»
• ΒΙΝΤΕΟ: Καρέ καρέ η διάσωση επιζώντα από το ναυάγιο-Τιτάνιες προσπάθειες για εντοπισμό αγνοουμένων
• Καταγγέλλει τρία pushback σκαφών από τη Συρία η Υπάτη Αρμοστεία-«Απαγορεύεται η συμπεριφορά που ενέχει κίνδυνο»