Τα βήματα προόδου για την ισότητα των φύλων και το βαρίδι της νοοτροπίας και των στερεοτύπων

Η 8η Μαρτίου έχει θεσπιστεί ως η ημέρα αφιερωμένη στη γυναίκα, στους αγώνες και στα επιτεύγματα των γυναικών, αλλά και στην ανάδειξη των ζητημάτων που άπτονται στον τομέα της ισότητας των φύλων. Η ημέρα αυτή ξεκίνησε ως κινητοποίηση για τα δικαιώματα των γυναικών, ειδικά για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και με την πάροδο των χρόνων εξελίχθηκε σε παγκόσμια ημέρα ενδυνάμωσης των γυναικών και διεκδίκησης των δικαιωμάτων τους. Τόσο στην Κύπρο, όσο και σε άλλες προηγμένες χώρες, έχουν γίνει σημαντικά βήματα προόδου, ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν στερεότυπα που αποτελούν σημαντικό βαρίδι για τις γυναίκες, αλλά και για τη κοινωνία ευρύτερα.

«Μια ευρωπαϊκή δημοκρατική χώρα δεν μπορεί να αγνοεί τις διαφορετικές ανάγκες και εμπειρίες των γυναικών και των ανδρών, αλλά και τα αλληλοσυμπληρούμενα χαρακτηριστικά και δεξιότητές τους. Είμαι απόλυτα συνειδητοποιημένος ότι πρέπει να δουλέψουμε σκληρά για να αποδομήσουμε τις οποιεσδήποτε προκαταλήψεις και στερεότυπα, ώστε να αρθούν τα εμπόδια, τα έμφυλα στερεότυπα και να πετύχουμε μια δικαιότερη κοινωνία. Χρέος μας είναι να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ώστε ο καθένας και η καθεμία να μπορεί να απολαύσει το σύνολο των δικαιωμάτων του». Η παραπάνω τοποθέτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, φιλοξενείται στην Εθνική Στρατηγική που υιοθέτησε η Κύπρος για την ισότητα των φύλων. Ο Πρόεδρος αναφέρθηκε στις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα και είναι για αυτά τα στερεότυπα που η Κύπρος δέχθηκε ένα ισχυρό χαστούκι από το ΕΔΑΔ, αναφορικά με τους χειρισμούς στην υπόθεση της 19χρονης Βρετανίδας, που από θύμα την μετέτρεψαν σε θύτη. Είναι αυτά τα στερεότυπα που πολλές φορές οδηγούν σε τραγωδίες με θύματα γυναίκες.

Η Κύπρος έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου και η κοινωνία πλέον δεν είναι ανεκτική σε συμπεριφορές που μειώνουν τη γυναίκα ή σε περιστατικά έμφυλης βίας. Ωστόσο, αυτά δεν εκλείπουν. Πλέον, οι γυναίκες έχουν τη δύναμη και τους συμμάχους, είτε πρόκειται για την ίδια την πολιτεία είτε για Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, ώστε να σπάσουν τη σιωπή τους, να μιλήσουν και να καταγγείλουν τις βίαιες συμπεριφορές.

Αυτό φαίνεται και μέσα από τα στοιχεία του ΣΠΑΒΟ, καθώς χρόνο με τον χρόνο τα περιστατικά που καλείται να διαχειριστεί ο Σύνδεσμος αυξάνονται. Όπως εξήγησε στον REPORTER η Επιστημονική Διευθύντρια του ΣΠΑΒΟ, Άντρη Αντρονίκου, η αυξητική τάση των αριθμών ενδέχεται να οφείλεται στο γεγονός ότι πλέον οι γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας μιλούν και ζητούν βοήθεια. Ωστόσο, όπως είπε, υπάρχουν και άλλα περιστατικά για τα οποία δεν λαμβάνονται γνώση.

Πέραν όμως από τις γυναίκες που βρίσκουν τη δύναμη να σπάσουν τη σιωπή τους, υπάρχουν και άλλες που καθημερινά βιώνουν απρεπείς συμπεριφορές, αλλά δεν προβαίνουν σε καταγγελία, είτε από φόβο, είτε επειδή, ακόμη και αν επιχειρήσουν να καταγγείλουν, είτε οι ίδιες είτε κάποιο άλλο πρόσωπο, πέφτουν πάνω στον τοίχο της αναλγησίας και του ωχαδερφισμού από κάποια μέλη των Αρχών ασφαλείας, που είτε λόγω άγνοιας είτε λόγω αδιαφορίας παραπέμπουν την καταγγέλλουσα από γραφείο σε γραφείο ή αναφέρουν ότι έχουν άλλες πιο σημαντικές δουλειές. Αυτή η αναφορά είναι η επιτομή μιας κοινωνίας με στερεότυπα και προκαταλήψεις. Ωστόσο, όταν αυτές οι προκαταλήψεις βαραίνουν ανθρώπους που είναι επιφορτισμένοι με την ασφάλεια, τότε αυτό μπορεί να αποτελέσει σοβαρό πρόβλημα, ακόμη και για την ίδια τη ζωή του προσώπου που υπόκειται σε βία.

Πάντως, σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων, η Κύπρος βρίσκεται στην 21η θέση από τα 27 Κράτη Μέλη της ΕΕ. Όπως καταδεικνύεται στην έρευνα, στην Κύπρο το χάσμα αμοιβών μεταξύ των φύλων βρίσκεται στο 9,7%, το έμφυλο χάσμα συντάξεων ανέρχεται στο 39%, με τις γυναίκες άνω των 60 ετών να βρίσκονται στο όριο της φτώχειας με ποσοστό 15%.

Παράλληλα, η Κύπρος, σε μια προσπάθεια να μειώσει το χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα, έχει προχωρήσει σε δράσεις, όπως η νέα Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων 2024-2026. Όπως καταγράφεται στην στρατηγική, στο σύνολο των αξιωματούχων που έχουν διοριστεί στην Κυβέρνηση, το 56% είναι άντρες και το 44% γυναίκες.

Επιπλέον, η σταδιακή πρόοδος στην ισότητα των φύλων στην Κύπρο καταδεικνύεται και από τις νομοθεσίες που έχουν ψηφιστεί και αφορούν τον Νόμο για την Ισότητα των Φύλων, ο οποίος επικεντρώνεται στην εξάλειψη των διακρίσεων λόγω φύλου στην εργασία, στην εκπαίδευση και σε άλλους τομείς της κοινωνίας. Επίσης, σημαντική είναι η ψήφιση του Νόμου για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Έμφυλης Βίας, ο οποίος ενσωματώνει τις ευρωπαϊκές οδηγίες και προσπαθεί να προστατεύσει τα θύματα της έμφυλης βίας. Επιπλέον, υπάρχει και ο Νόμος περί Καταπολέμησης του Σεξισμού και του Διαδικτυακά Διαδιδόμενου Σεξισμού, ο οποίος περιλαμβάνει την ανάπτυξη σχετικών δράσεων και στρατηγικών για την πρόληψη και καταπολέμηση του σεξισμού.

Οι προσπάθειες που γίνονται στην Κύπρο είναι σίγουρα σημαντικές και προς τη σωστή κατεύθυνση για τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης κοινωνίας, ανεξαρτήτως φύλου. Ωστόσο, το μεγαλύτερο στοίχημα παραμένει η εξάλειψη των στερεοτύπων και η αλλαγή νοοτροπίας. Όπως είπε η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, «η αλλαγή νοοτροπίας απαιτεί στρατηγική προσπάθεια και επιμονή».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

• «Είπαν σε αθλήτρια αν δεν αποσύρει καταγγελία για σεξουαλική κακοποίηση, δεν θα κληθεί στην Εθνική»
• Στερεότυπα και έμφυλες προκαταλήψεις βαρίδι για την Αστυνομία με βούλα του ΕΔΑΔ-Γυναίκες από θύματα... θύτες
• Κατήγγειλε ότι η γειτόνισσά της υφίστατο βία και ο αστυνομικός της απάντησε «έχουμε άλλες δουλειές»