Προς επανεξέταση η προκήρυξη θέσης καλλιτεχνικού διευθυντή στη Συμφωνική Ορχήστρα

Η προκήρυξη θέσης καλλιτεχνικού διευθυντή για το Ίδρυμα Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου (ΙΣΟΚ) και οι δαπάνες που έγιναν το 2025 παρά το ότι υπήρχε σταύρωμα κονδυλίων από τη Βουλή, οι περικοπές σε προγράμματα και η διακοπή της σίτισης των παιδιών της Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων Κύπρου (ΣΟΝΚ), ήταν μεταξύ των θεμάτων που τέθηκαν επί τάπητος την Πέμπτη ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παρακολουθήσεως Σχεδίων Αναπτύξεως και Ελέγχου Δημόσιων Δαπανών η οποία εξέτασε αυτεπάγγελτα την «κακοδιαχείριση από το Διοικητικό Συμβούλιο (ΔΣ) του ΙΣΟΚ και μη συμμόρφωσής του με αποφάσεις της Βουλής των Αντιπροσώπων», μετά από εισήγηση του Βουλευτή της ΔΗΠΑ-Συνεργασία, Αλέκου Τρυφωνίδη.

Εντός της Επιτροπής ο κ. Τρυφωνίδης, εξέφρασε στην εισαγωγική του τοποθέτηση τις απόψεις του σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στο ΙΣΟΚ επισημαίνοντας την ανάγκη συμμόρφωσης με τις αποφάσεις της Βουλής και στήριξης του Ιδρύματος, χωρίς αντιπαραθέσεις. Πάντως, μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, ο κ. Τρυφωνίδης ανέφερε ότι οι Βουλευτές έλαβαν διαβεβαιώσεις για την απόσυρση της προκήρυξης της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή, ενώ και ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΙΣΟΚ, Γαστών Χατζηαναστασίου, έκανε λόγο για επανεξέταση των θεμάτων, μιλώντας ενώπιον των βουλευτών.

Ο κ. Τρυφωνίδης ανέφερε ότι το Σεπτέμβριο του 2024, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού ενέκρινε τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή, αλλά απέρριψε εκείνη του διοικητικού διευθυντή. Το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, συνέχισε, ψηφίστηκαν δύο σημαντικές τροπολογίες στον κρατικό προϋπολογισμό του 2025, απαιτώντας κοινοβουλευτική έγκριση για συγκεκριμένες δαπάνες του ΙΣΟΚ. Ωστόσο, πρόσθεσε, το Φεβρουάριο του 2025, το ΔΣ του ΙΣΟΚ προχώρησε στην προκήρυξη της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή χωρίς την απαιτούμενη έγκριση, παραβιάζοντας τη νομοθεσία.

Ο Βουλευτής εξέφρασε ανησυχίες για διάφορα ζητήματα, όπως η διακοπή παροχής εδεσμάτων (αλμυρά) στα παιδιά της ΣΟΝΚ κατά τη διάρκεια προβών/συναυλιών και η στέγαση της ορχήστρας νέων. Πρότεινε την παροχή ενός τιμητικού επιδόματος στους νέους μουσικούς και δήλωσε την πρόθεσή του να στηρίξει τόσο το ΔΣ όσο και το Υφυπουργείο Πολιτισμού στην επίλυση των προβλημάτων. Εξέφρασε την ετοιμότητά του να συνεργαστεί για τη διεκδίκηση των απαραίτητων πόρων από το Υπουργείο Οικονομικών για την ενίσχυση του πολιτισμού.

Η θέση του Υφ. Πολιτισμού και του ΔΣ

Η Γενική Διευθύντρια του Υφυπουργείου Πολιτισμού, Εμμανουέλα Λαμπριανίδου, στην τοποθέτησή της υπογράμμισε την υποχρέωση της πολιτείας να ασκεί ορθό και συνετό έλεγχο για την αποφυγή κακοδιαχείρισης. Εξέφρασε την έκπληξή της για τις αναφορές του κ. Τρυφωνίδη περί καταγγελιών κακοδιαχείρισης, καθώς, όπως είπε, το παρόν ΔΣ δεν έχει λάβει σχετικές καταγγελίες.

Η κ. Λαμπριανίδου ανέφερε ότι το τρέχον ΔΣ ανέλαβε την υλοποίηση ενός σχεδίου δράσης για την εξυγίανση του συστήματος εσωτερικού ελέγχου του οργανισμού, το οποίο είχε κριθεί ανεπαρκές. Υπογράμμισε ότι στο παρελθόν υπήρχαν προβλήματα κακοδιαχείρισης και σπατάλης δημοσίου χρήματος, όπως αδικαιολόγητα επιδόματα, αδιαφανείς συμβάσεις και μη τήρηση χρονοδιαγραμμάτων. Το παρόν ΔΣ, σύμφωνα με την ίδια, έθεσε τέρμα σε αυτές τις πρακτικές και απολαμβάνει της πλήρους εμπιστοσύνης του Υφυπουργείου Πολιτισμού.

Σχετικά με τη χρηματοδότηση, η κ. Λαμπριανίδου ανέφερε ότι η Συμφωνική Ορχήστρα λαμβάνει 3,2 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που επιτεύχθηκε με μεγάλη προσπάθεια. Συμπλήρωσε ότι οι περιορισμένοι οικονομικοί πόροι επιβάλλουν στοχευμένες δράσεις και στρατηγικό προγραμματισμό, με προτεραιότητα στους αρχικούς στόχους του οργανισμού, σύμφωνα με το καταστατικό του.

Η Γενική Διευθύντρια διευκρίνισε ότι η τρέχουσα προτεραιότητα είναι η εξυπηρέτηση της Συμφωνικής Ορχήστρας, ενώ η ανάπτυξη της Ακαδημίας δεν αποτελεί άμεση προτεραιότητα λόγω των περιορισμένων πόρων. Διευκρίνισε ότι δεν υπάρχει πρόθεση να κλείσει η Ακαδημία, αλλά δεν ευνοείται η ανάπτυξή της στην παρούσα φάση. Πρόσθεσε ότι η μουσική εκπαίδευση καλύπτεται και από το Υπουργείο Παιδείας μέσω των μουσικών σχολείων.

Η κ. Λαμπριανίδου τόνισε ότι το Υφυπουργείο δεν είναι εχθρικό, αλλά επιδιώκει να στηρίξει τη Συμφωνική Ορχήστρα και τη ΣΟΝΚ εντός των ορίων των διαθέσιμων πόρων. Ανέφερε ότι ο προϋπολογισμός για το ΙΣΟΚ είναι ήδη ελλειμματικός, γεγονός που επιβάλλει προσεκτική διαχείριση των οικονομικών πόρων.

Ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΙΣΟΚ, Γαστών Χατζηαναστασίου, προέβη σε ιστορική αναδρομή των γεγονότων λέγοντας ότι το νέο 9μελές ΔΣ διορίστηκε στις 26 Ιανουαρίου 2024 και συγκροτήθηκε σε σώμα τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους. Κατά την ανάληψη των καθηκόντων τους, ανέφερε ότι εκκρεμούσε πόρισμα αστυνομικής έρευνας εναντίον εργαζομένων και του προηγούμενου ΔΣ του ΙΣΟΚ. Πρόσθεσε ότι τον Ιούνιο του 2024, η Αστυνομία ενημέρωσε το νέο ΔΣ ότι δεν προέκυψε μαρτυρία εναντίον οποιουδήποτε προσώπου και το ΔΣ κλήθηκε να διαχειριστεί «την περιρρέουσα ατμόσφαιρα».

Πρόσθεσε ότι λόγω προβλημάτων στο θέατρο «Παλάς» (περιουσία του Υφυπουργείου Πολιτισμού) έπρεπε να ανασταλεί η λειτουργία του για λόγους ασφαλείας και να γίνουν εργασίες συντήρησης. Ως εκ τούτου, συνέχισε, έγινε αναπροσαρμογή του προϋπολογισμού του 2024. Παρά τις δυσκολίες, είπε, το ΔΣ κατάφερε να εξασφαλίσει εναλλακτικούς χώρους, επιτρέποντας έτσι τη διεξαγωγή ορισμένων συναυλιών. Επεσήμανε ότι στρατηγικός στόχος είναι η εξεύρεση στέγασης της ΣΟΝΚ.

Ανέφερε ότι το Ίδρυμα κλήθηκε να προσαρμόσει τον προϋπολογισμό, γεγονός που οδήγησε σε οριζόντιες περικοπές, υποδεικνύοντας ότι αυτή η διαδικασία απαιτούσε προσεκτικό προγραμματισμό και στοχοθέτηση. Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη για αναζήτηση χορηγιών, καθώς το ΙΣΟΚ, όπως είπε, είναι ιδιωτικού δικαίου. Σημείωσε ότι το ΔΣ ζήτησε αύξηση του προϋπολογισμού από το Υφυπουργείο λαμβάνοντας υπόψη τις αυξανόμενες δαπάνες.

Ο κ. Χατζηαναστασίου είπε ότι δεν πραγματοποιήθηκε συζήτηση στην Επιτροπή Παιδείας σχετικά με το σχέδιο και το πλαίσιο της προκήρυξης για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή, εξηγώντας ότι αυτό συνέβη επειδή η συζήτηση επικεντρώθηκε στη θέση του διοικητικού διευθυντή, η οποία τελικά δεν εγκρίθηκε. Πρόσθεσε ότι για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή ακολουθήθηκε η νενομισμένη διαδικασία, λέγοντας ότι δεν είχε υπόψη του ότι θα έπρεπε να τεθεί ξανά στη Βουλή το θέμα για «ξεσταύρωμα» του κονδυλίου.

Ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΙΣΟΚ δήλωσε ότι τα θέματα που έχουν τεθεί θα επανεξεταστούν από το ΔΣ του Οργανισμού.

Σχετικά με τα δίδακτρα, ο Πρόεδρος του ΔΣ ανέφερε ότι το κόστος ανά παιδί είναι 200 ευρώ ετησίως, με πρόβλεψη για απαλλαγή σε περιπτώσεις οικονομικής δυσκολίας συμπληρώνοντας ότι καταβάλλονται τα οδοιπορικά έξοδα.

Η Πρόεδρος του Συνδέσμου Γονέων της ΣΟΝΚ, Χριστίνα Ιωαννίδου, αναφέρθηκε στα προβλήματα στέγασης και των περικοπών σε προγράμματα νέων, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της θερινής Ακαδημίας και της διακοπής της σίτισης. Τόνισε τη σημασία της Ακαδημίας και την ανάγκη διασφάλισης κρατικής χρηματοδότησης, υποδεικνύοντας ότι το ένα τρίτο του προϋπολογισμού καλύπτεται από τους γονείς.

Η Συντεχνία Εργαζομένων ΠΕΟ, εκπροσωπούμενη από τον Ανδρέα Κουνή, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για την έλλειψη συνεργασίας με το νέο ΔΣ του ΙΣΟΚ. Ο κ. Κουνής ανέφερε ότι παρά τις προσπάθειες, οι δύο πλευρές παραμένουν σε αντίθετες θέσεις. Συγκεκριμένα, όπως είπε, το ΔΣ αρνείται να καταβάλει το 1,5% στους μισθούς των εργαζομένων. Επιπλέον, η συντεχνία διαμαρτυρήθηκε για μονομερείς αποφάσεις του ΔΣ, όπως η κατάργηση της θέσης του Εφόρου, χωρίς διαβούλευση με τους γονείς και άλλους εμπλεκόμενους. Ο κ. Κουνής κάλεσε το ΔΣ σε διάλογο για την επίλυση των ζητημάτων και τόνισε την ανάγκη άμεσης πλήρωσης των κενών θέσεων.

Ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της ΣΟΝΚ, Γιώργος Κουντούρης, υπογράμμισε ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό αλλά και θεσμικό, τονίζοντας την ανάγκη για ένα θεσμοθετημένο πλαίσιο λειτουργίας του ΙΣΟΚ.

Εκ των μουσικών της Ακαδημίας Ορχήστρας Νέων και καθηγητής σε μουσικά σχολεία, Άγγελος Αγγελίδης, ανέφερε ότι οι καθηγητές της ακαδημίας δεν έχουν λάβει αύξηση από το 1999 θέτοντας ερωτήματα σχετικά με τις προτεραιότητες του ΔΣ και του Υφυπουργείου Πολιτισμού.

Ο Πρόεδρος της Συντεχνίας Μουσικών του ΙΣΟΚ, Νίκος Πίττας, επεσήμανε την ανάγκη για καλλιτεχνικό διευθυντή και ανέφερε ότι το ΙΣΟΚ είναι υποστελεχωμένο, με οργανικές θέσεις να παραμένουν κενές για τρία χρόνια. Υποστήριξε επίσης ότι οι μουσικοί της ορχήστρας νέων θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα μελλοντικής απασχόλησης στον οργανισμό.

Τοποθετήσεις Βουλευτών

Εντός της Επιτροπής, ο Πρόεδρος της, ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, εξέφρασε τον εντυπωσιασμό του για τη συμμετοχή παιδιών από απομακρυσμένες περιοχές όπως η Πάφος και το Παραλίμνι που μεταβαίνουν στη Λευκωσία προκειμένου να συμμετέχουν στην Συμφωνική Ορχήστρα. Υπογράμμισε το μικρό ποσό χρηματοδότησης που λαμβάνει το ΙΣΟΚ από το κράτος, τονίζοντας τη σημασία του για τα παιδιά και τον πολιτισμό της χώρας.

Ο κ. Κουλίας υποστήριξε την ανάγκη για λογική αύξηση των αποδοχών των μουσικών και συμφώνησε με την ιδέα ενός τιμητικού επιδόματος στα παιδιά που συμμετέχουν. Αναγνώρισε επίσης την ύπαρξη προβλημάτων στέγασης για την ορχήστρα.

Μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, ο κ. Κουλίας χαρακτήρισε τη ΣΟΝΚ ως «φυτώριο» του πολιτισμού, υποδεικνύοντας τον κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα του ιδρύματος. Υπενθύμισε ότι το ΙΣΟΚ τελεί υπό την εποπτεία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και κάλεσε τον Πρόεδρο να διαθέσει ένα κονδύλι κάτω του ενός εκατομμυρίου ευρώ για την επίλυση των προβλημάτων. Ο κ. Κουλίας ανέφερε ότι αυτή η χρηματοδότηση θα βοηθούσε στην ομαλή λειτουργία του οργανισμού και κάλεσε τον Πρόεδρο, ως τον καθ' ύλην αρμόδιο σύμφωνα με το καταστατικό, να διαθέσει ένα μικρό ποσό προς τη σωστή κατεύθυνση για αυτό το σημαντικό κομμάτι του κυπριακού πολιτισμού.

Εντός της Επιτροπής η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Σάβια Ορφανίδου, εξέφρασε τη λύπη της για την κατάσταση στο ΙΣΟΚ τονίζοντας τη σοβαρότητα της παραβίασης των αποφάσεων της Βουλής και ζήτησε εξηγήσεις σχετικά με τις δαπάνες χωρίς την ενημέρωση της αρμόδιας επιτροπής. Η κ. Ορφανίδου επισήμανε το ζήτημα της στέγασης και εξέφρασε τη λύπη της για την περικοπή κονδυλίων που αφορούν τη σίτιση των παιδιών. Υπογράμμισε ότι το πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στο κόστος σίτισης, αλλά επεκτείνεται και στα 130.000 ευρώ που συνεισφέρει ο Σύνδεσμος Γονέων. Τέλος, απευθυνόμενη στο Υφυπουργείο Πολιτισμού, επεσήμανε την ανάγκη αύξησης του κονδυλίου προς το ΙΣΟΚ.

Από πλευράς της η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, αναφέρθηκε σε προβληματικά σημεία στην προκήρυξη της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή, φέρνοντας ως παράδειγμα ότι στην προκήρυξη απαιτείται πολύ καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας και η πολύ καλή γνώσης της ελληνικής γλώσσας θεωρείται πλεονέκτημα. Η Βουλευτής εξέφρασε ανησυχία για τον χειρισμό του ΙΣΟΚ, αναφέροντας ότι οι πρόβες γίνονται σε γήπεδα και ότι έχει διακοπεί η σίτιση των παιδιών.

Μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, η κ. Σούπερμαν επέκρινε τη ΓΔ του Υφυπουργείου Πολιτισμού για την προσπάθειά της να δικαιολογήσει, όπως είπε, τα γεγονότα βασιζόμενη σε ένα «αναχρονιστικό καταστατικό». Υποστήριξε ότι τα παιδιά της ΣΟΝΚ υπηρετούν έναν υψηλό σκοπό, προωθώντας την πολιτισμική και πολιτιστική ανάπτυξη του κράτους.

Η Βουλευτής κάλεσε το Υφυπουργείο να αναθεωρήσει το «αναχρονιστικό πλαίσιο» που διέπει την ΣΟΝΚ και να προχωρήσει σε εισηγήσεις προς το κράτος για την ενίσχυση και αναβάθμιση τόσο της Ορχήστρας Νέων όσο και της Ακαδημίας της. Σημείωσε ότι αυτή η υποστήριξη θα πρέπει να είναι είτε οικονομική είτε οποιουδήποτε άλλου είδους, με στόχο την προώθηση του πολιτισμού και την ανάπτυξη των νέων μουσικών ταλέντων της χώρας.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστοφίδης, ισχυρίστηκε ότι υπάρχει προσπάθεια «ασφυκτικού κομματικού και πολιτικού ελέγχου» της ΣΟΚ, παρόμοια με αυτή που έγινε στον ΘΟΚ. Ο κ. Χριστοφίδης ανέφερε ότι υπάρχουν προσπάθειες περιορισμού ή κλεισίματος της ΣΟΝΚ και της Ακαδημίας της, εξυπηρετώντας ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα. Χαρακτήρισε «πρωτάκουστο» το γεγονός ότι οι γονείς καλούνται να πληρώσουν 300 ευρώ δίδακτρα για να καλύψουν ανάγκες των παιδιών, ενώ περικόπτονται συναυλίες και άλλες δραστηριότητες.

Επιπλέον, έκανε λόγο για «προσπάθειες εκφοβισμού» εργαζομένων της ΣΟΚ και της ΣΟΝΚ ώστε να μην καταθέτουν τις απόψεις τους στη Βουλή, λέγοντας ότι το ΔΣ του ΙΣΟΚ βρίσκεται σε αντιπαράθεση με μουσικούς και γονείς. Δήλωσε ακόμη ότι ήταν έκνομη η δημοσίευση της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή και τόνισε ότι θα πρέπει να ακυρωθεί η διαδικασία και να ακολουθηθεί η νόμιμη οδός.

Ο Βουλευτής υπογράμμισε τη σημασία της Συμφωνικής Ορχήστρας λέγοντας ότι «προσφέρει πάρα πολύ, αλλά το πιο σημαντικό είναι η καλλιέργεια ορισμένων ανθρώπων που θα λειτουργήσουν ως πολλαπλασιαστές στην κοινωνία και αυτό είναι θεμελιώδες». Ζήτησε επιτακτικά την επαναφορά των μικρών ωφελημάτων για τα παιδιά, όπως η παροχή αλμυρών, αλλά και την επαναφορά των συναυλιών και της καλοκαιρινής κατασκήνωσης για τους νέους.

Μετά το πέρας της Επιτροπής, ο κ. Χριστοφίδης αναφέρθηκε και στο ζήτημα της υποστελέχωσης του ΙΣΟΚ και κάλεσε το Υφυπουργείο Πολιτισμού και το ΔΣ του ΙΣΟΚ να επιλύσουν τα προβλήματα και να συνεργαστούν, τονίζοντας ότι η παρούσα κατάσταση είναι αδιέξοδη, με γονείς και μουσικούς να καταγγέλλουν το ΔΣ.

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσης Παντελίδης, από πλευράς του απευθύνθηκε στους εκπροσώπους του Υφυπουργείου Πολιτισμού, εκφράζοντας έντονο προβληματισμό για τα ζητήματα του ΙΣΟΚ, τονίζοντας ότι η προκήρυξη σταυρωμένης θέσης από την Βουλή αποτελεί λανθασμένη ενέργεια.

Ο κ. Παντελίδης ζήτησε να μεταφερθεί στην Υφυπουργό Πολιτισμού η πεποίθηση της Επιτροπής ότι η αναβάθμιση του ΙΣΟΚ πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα. Χαρακτήρισε το ΙΣΟΚ ως έναν θεσμό που έχει εξυπηρετήσει τα παιδιά και αποτελεί μία από τις λίγες θετικές αναμνήσεις που έχουν, υπογραμμίζοντας την ανάγκη αλλαγής του τρόπου προσέγγισης των ζητημάτων του οργανισμού.

Επιπλέον, ο Βουλευτής πρότεινε, σε περίπτωση που υπάρχουν ανάγκες, να κατατεθεί συμπληρωματικός προϋπολογισμός. Υποστήριξε επίσης, ότι το ποσό των ιδιωτικών χορηγιών δεν πρέπει να αφαιρείται από τον προϋπολογισμό του ΙΣΟΚ.

Μετά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, ο κ. Τρυφωνίδης ανακοίνωσε ότι οι Βουλευτές έλαβαν διαβεβαιώσεις για την απόσυρση της προκήρυξης της θέσης του καλλιτεχνικού διευθυντή και την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών. Εξέφρασε έντονη ανησυχία για τις καταγγελίες που ακούστηκαν, συμπεριλαμβανομένων περιστατικών εργασιακού εκφοβισμού και υποβάθμισης του πολιτιστικού τομέα.

Ο κ. Τρυφωνίδης πρότεινε μια σειρά λύσεων, συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής του θεσμικού πλαισίου του Ιδρύματος, της αύξησης του προϋπολογισμού, και της αποκλειστικής κρατικής χρηματοδότησης της ΣΟΝΚ και της Ακαδημίας.

Πηγή: ΚΥΠΕ