Deepfake απάτες και στην Κύπρο-Πώς η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί την ασφάλεια των πολιτών

Μεγάλη ανησυχία έχει προκληθεί τις τελευταίες μέρες στην Ελλάδα, λόγω του κυκλώματος πώλησης πλαστών φαρμάκων, τα οποία μέσω deepfake βίντεο παρουσιάζουν γνωστούς καλλιτέχνες και επιστήμονες να διαφημίζουν επικίνδυνα φαρμακευτικά σκευάσματα.

Ήδη η Ελληνική Αστυνομία έχει προχωρήσει στην εξάρθρωση του κυκλώματος, ωστόσο παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται και στην Κύπρο. Μιλώντας στον REPORTER, ο υπεύθυνος του τμήματος καταπολέμησης ηλεκτρονικού εγκλήματος, Ανδρέας Αναστασιάδης, σημείωσε πως φαινόμενα deepfake αναρτήσεων παρατηρούνται κατά καιρούς στην Κύπρο, τα οποία συνήθως αφορούν πολιτικούς και παρουσιαστές, και γίνονται προσπάθειες να αντιμετωπιστούν κάθε φορά.

Εξήγησε πως οι συγκεκριμένες αναρτήσεις δημιουργούνται με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης και συνήθως προωθούν είτε την πώληση ψεύτικων φαρμάκων είτε την προώθηση διαδικτυακών παιχνιδιών τζόγου. «Οι πολίτες που βλέπουν τέτοιες αναρτήσεις, συνήθως καταλαβαίνουν και οι ίδιοι ότι πρόκειται για απάτη και προχωρούν σε αναφορές», σημείωσε, επισημαίνοντας πως το Τμήμα Ηλεκτρονικού Εγκλήματος καταβάλλει προσπάθειες να απενεργοποιηθούν οι ηλεκτρονικοί σύνδεσμοι, καθώς είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστούν οι δημιουργοί αυτών των υλικών, αφού γίνεται μέσω της τεχνητής νοημοσύνης.

Οι πολίτες, συνέχισε ο κ. Αναστασιάδης, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς το γεγονός ότι παρουσιάζεται ένας επώνυμος να διαφημίζει κάποιο φαρμακευτικό σκεύασμα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι αληθινό. «Θα πρέπει να βεβαιώνονται ότι πρόκειται για γνήσια ανάρτηση και να σκέφτονται ότι δεν είναι δυνατόν κάποιος πολιτικός ή δημοσιογράφος να διαφημίζει φάρμακα ή άλλα ιατρικά σκευάσματα», ανέφερε, επισημαίνοντας πως σε τέτοιες περιπτώσεις μπορούν να προχωρήσουν σε καταγγελίες και στην Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος.

Αρκετές οι απάτες στην Κύπρο

Από την πλευρά του, ο ειδικός σε θέματα διαδικτύου, Ντίνος Παστός, ανέφερε στον REPORTER πως έχουν παρατηρηθεί πολλές απάτες deepfake στην Κύπρο με τη χρήση δημόσιων προσώπων, όπως πολιτικοί, παρουσιαστές, τραπεζικοί υπάλληλοι και γενικά προσωπικότητες, ενώ αρκετοί πολίτες έπεσαν στην παγίδα να εμπιστευτούν deepfake διαφημίσεις για επενδύσεις. Παράλληλα, αναφερόμενος στην υπόθεση των ψεύτικων φαρμάκων στην Ελλάδα, διευκρίνισε ότι και στην Κύπρο παρατηρήθηκαν παρόμοια περιστατικά, κυρίως για φάρμακα που αφορούσαν τον διαβήτη.

Ερωτηθείς αν υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπιστούν αυτά τα φαινόμενα, ο κ. Παστός διευκρίνισε πως, δεδομένου ότι τα κινητά δίκτυα δεν ελέγχουν τις διαφημίσεις αν είναι ψεύτικες, η μόνη πρόληψη είναι η ενημέρωση. Εξήγησε πως οι πολίτες θα πρέπει να ελέγχουν την ιστοσελίδα που αναγράφεται στη διαφήμιση μέσω μιας απλής αναζήτησης στην Google, για να διαπιστώσουν αν έχουν αναφερθεί περιστατικά απάτης από άλλους.

Συνήθως, όπως σημείωσε, οι εικόνες της απάτης έχουν πρόσφατη εγγραφή (domain registration), άρα μάλλον πρόκειται για απάτη, καθώς οι δράστες τις αλλάζουν συνεχώς. Τόνισε, επίσης, πως οι πολίτες πρέπει να ρωτούν και να ενημερώνονται και σε περίπτωση που δεν είναι σίγουροι για κάτι, κάποιος από τον κύκλο τους θα μπορεί να τους δώσει καθοδήγηση.

Την ίδια ώρα, επισημαίνοντας πως ο διαχρονικός κανόνας είναι ότι «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός», τόνισε πως επενδύσεις πρέπει να γίνονται μόνο σε αδειοδοτημένες πλατφόρμες, ενώ σε ό,τι αφορά τα φάρμακα, η πώλησή τους δεν επιτρέπεται διαδικτυακά στην Κύπρο, καθώς όλα τα σκευάσματα περνούν από έλεγχο των Φαρμακευτικών Υπηρεσιών.

Τι είναι η τεχνολογία deepfake

Σύμφωνα με τον ορισμό που έδωσε η Υποδιεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, η τεχνολογία deepfake μπορεί να παράγει περιεχόμενο που δείχνει πειστικά στους ανθρώπους να λένε ή να κάνουν πράγματα που δεν έκαναν ποτέ ή να δημιουργεί άτομα που δεν υπήρξαν ποτέ από την αρχή. Όσον αφορά τις τεχνολογίες πίσω από τα deepfakes, η έκθεση τονίζει ότι η προσαρμογή των δικτύων δημιουργίας αντιπάλων (GAN) – ένας μηχανισμός που έχει σχεδιαστεί για να ελαχιστοποιεί την πιθανότητα διαχωρισμού των προϊόντων από το αυθεντικό περιεχόμενο – αποτελεί ένα μεγάλο άλμα στην ποιότητα και την προσβασιμότητα της τεχνολογίας deepfake. Επιπλέον, η αυξανόμενη εξέλιξη του εγκλήματος ως υπηρεσίας (CaaS) παράλληλα με τέτοιες τεχνολογίες προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία για την επιβολή του νόμου.

Εναλλακτικά, οι τεχνολογίες deepfake έχουν αντίκτυπο στο αστυνομικό έργο και στη νομική διαδικασία, καθώς το υλικό απαιτεί πιο εξειδικευμένη αξιολόγηση και διασταύρωση, καθώς και νέες μεθόδους ανίχνευσης. Οι αρχές επιβολής του νόμου, οι πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών και άλλοι οργανισμοί πρέπει να αναπτύξουν τις πολιτικές τους και να επενδύσουν στην τεχνολογία εντοπισμού και πρόληψης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου πρέπει να αξιολογήσουν τις τρέχουσες πολιτικές και πρακτικές τους και να τις προσαρμόσουν ώστε να είναι προετοιμασμένοι για τη νέα πραγματικότητα των deepfakes. Συνεπώς, η νέα νομοθεσία θα πρέπει να ορίζει κατευθυντήριες γραμμές, να επιβάλλει τη συμμόρφωση και να υποστηρίζει τις προσπάθειες ετοιμότητας της επιβολής του νόμου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Εντός Φεβρουαρίου ο διαγωνισμός για αναβάθμιση του ijustice-Χρονιά τεχνολογικών αναβαθμίσεων το 2025
• Στη σφαίρα της τεχνητής νοημοσύνης η Κύπρος-Η εθνική στρατηγική, οι στόχοι και τα διαβήματα εντός του 2025