Όλοι γνώριζαν για χρόνια, κανείς δεν μιλούσε-Το χρονικό του προδιαγεγραμμένου εγκλήματος με τους ΤΑΚΑΤΑ

Εδώ και περίπου τέσσερις μήνες, η εταιρεία που παρήγαγε τους ελαττωματικούς αερόσακους ΤΑΚΑΤΑ, παρότι έκλεισε από το 2018, απασχολεί ασταμάτητα την κοινωνία πολιτών, αλλά και τους θεσμούς του κράτους, λόγω των καταιγιστικών εξελίξεων που προέκυψαν μετά το θάνατο της 19χρονης Στυλιανής Γιωργαλλή, έπειτα από τροχαίο στο οποίο ενεπλάκη με το όχημά της, στο δρόμο Αυγόρου-Φρενάρους. Έκτοτε, καταβάλλονται εκ των υστέρων προσπάθειες για επίλυση του προβλήματος από τους αρμόδιους, οι οποίοι επιχειρούν να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα και να ενσκήψουν σε ένα πρόβλημα που θα έπρεπε να ήταν λυμένο εδώ και χρόνια.

Ο θάνατος της 19χρονης, ήταν ο δεύτερος σε διάστημα ενάμιση χρόνου, αφού είχε προηγηθεί αυτός του 24χρονου Κυριάκου Όξινου, στις 23 Ιανουαρίου 2023, ο οποίος επήλθε επίσης από τους ελαττωματικούς αερόσακους. Στο ενδιάμεσο διάστημα των δύο θανάτων δεν έγινε τίποτα, όπως τίποτα δεν έγινε για περίπου τρεις δεκαετίες, δηλαδή από τις πρώτες αναφορές που είδαν το φως της δημοσιότητας για ελαττωματικούς αερόσακους και απασχόλησαν το παγκόσμιο, το μακρινό 1998.

Τελικά, μέσα στους τέσσερις τελευταίους μήνες, τρέχουμε για να λύσουμε ένα πρόβλημα που υφίσταται για δεκαετίες, με αποτέλεσμα ο χρόνος να μην επαρκή και στο τέλος να την πληρώνουν οι πολίτες, οι οποίοι δεν φέρουν καμία ευθύνη για τις εγκληματικές αστοχίες των αρμοδίων.

Το χρονικό ενός προδιαγεγραμμένου εγκλήματος

1988: Η εταιρεία ΤΑΚΑΤΑ εμφανίζεται στην παγκόσμια αγορά.

1998: Καταγράφονται οι πρώτες αναφορές για προβληματικούς αερόσακους, που αφορούσαν οχήματα διαφόρων μοντέλων της Honda που κατασκευάστηκαν το ίδιο έτος. Τότε, καταγράφηκαν 13 θάνατοι και εκατό τραυματισμοί σε ΗΠΑ και Μαλαισία.

2013: Μεταξύ Απριλίου και Μαΐου ανακλήθηκαν συνολικά 3,6 εκατομμύρια αυτοκίνητα, λόγω ελαττωματικών αερόσακων που είχαν κατασκευαστεί στο εργοστάσιο της εταιρίας στο Μεξικό. Επίσης, αρκετές αυτοκινητοβιομηχανίες ξεκίνησαν μεγάλες ανακλήσεις οχημάτων λόγω των αερόσακων ΤΑΚΑΤΑ.

2014: Η ΒΜW ανακοινώνει ότι θα μετέφερε οποιεσδήποτε παραγγελίες από το μεξικανικό εργοστάσιο σε εργοστάσιο της ΤΑΚΑΤΑ στη Γερμανία. Σε μια από τις πρώτες τοποθετήσεις της, η εταιρεία ανέφερε πως «λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη αυτή την κατάσταση, θα ενισχύσουμε τον ποιοτικό μας έλεγχο και θα καταβάλουμε συντονισμένη προσπάθεια για να αποτρέψουμε μια επανάληψη».

Ιούνιος 2014: Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων BMW, Chrysler, Ford, Honda, Mazda, Nissan και Toyota ανακοίνωσαν ότι ανακαλούσαν περισσότερα από τρία εκατομμύρια οχήματα παγκοσμίως λόγω των αερόσακων της ΤΑΚΑΤΑ. Ο λόγος ήταν ότι υπήρχε κίνδυνος να εκραγούν και να πετάξουν συντρίμμια μέσα στο όχημα. Παράλληλα, η εταιρεία ανακοίνωσε πως η εκτίμησή της ήταν ότι το πρόβλημα δημιουργείτο από τα υψηλά επίπεδα εργασίας.

Μάιος 2015: Η ΤΑΚΑΤΑ μετατρέπεται στην εταιρεία που είναι υπεύθυνη για τη μεγαλύτερη ανάκληση οχημάτων στην ιστορία. Συνολικά, ανακλήθηκαν 40 εκατομμύρια οχήματα, δώδεκα διαφορετικών μοντέλων, με την αιτιολογία ότι, «οι αερόσακοι θα μπορούσαν να εκραγούν και ενδεχομένως να στείλουν θραύσματα στο πρόσωπο και στο σώμα τόσο του οδηγού όσο και του συνοδηγού».

Δεκέμβριος 2015: Επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ στην εταιρεία από τις ΗΠΑ.

2017: Το Τμήμα Οδικών Μεταφορών στην Κύπρο εκδίδει εγκύκλιο με την οποία ενημέρωνε ότι οι διανομείς οχημάτων εξαιρούνται από την πληροφόρηση για ανακλήσεις μεταχειρισμένων οχημάτων που προέρχονται από τρίτες χώρες, εφόσον δεν εμπίπτει στο δίκτυο διανομής τους, αλλά δεν ξεκαθαρίζει ποιος είναι ο αρμόδιος για την ενημέρωση. Το ίδιο έτος, καταγράφεται σοβαρός τραυματισμός από έκρηξη αερόσακου ΤΑΚΑΤΑ στην Κύπρο. Το θύμα, όπως αποκάλυψε τον Δεκέμβριο του 2024 ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, έχει υποβληθεί σε πάνω από τριάντα εγχειρήσεις μέχρι σήμερα.

2018: Προχωρούν οι ποινικές υποθέσεις κατά στελεχών της εταιρείας ΤΑΚΑΤΑ. Προκύπτει συμφωνία για να παραδεχθούν ενοχή και να πληρώσουν ένα πρόστιμο ύψους ένα δις δολάρια, το οποίο θα μοιράζονταν ως εξής: Τα 25 εκατομμύρια θα τα εισέπρατταν οι αμερικανικές Αρχές, τα 125 εκατομμύρια θα προορίζονταν για αποζημίωση των θυμάτων και τα υπόλοιπα 850 εκατομμύρια για την αποζημίωση των κατασκευαστών οχημάτων που επηρεάστηκαν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η εταιρεία να χρεοκοπήσει και να αναστείλει τις εργασίες της.

2018: Η Κυβέρνηση της Αυστραλίας αποφάσισε την υποχρεωτική ανάκληση όλων των οχημάτων που έφεραν αερόσακους ΤΑΚΑΤΑ, υποχρεώνοντας τους ιδιοκτήτες τους να τα αντικαταστήσουν εντός δύο ετών, ενώ ακολούθησε η Νέα Ζηλανδία και ο Καναδάς.

Στην Κύπρο, οι αρμόδιοι ασχολήθηκαν πέντε χρόνια μετά

23 Ιανουαρίου 2023: Σκοτώνεται σε τροχαίο δυστύχημα ο 24χρονος Κυριάκος Όξινος, στη Λευκωσία.

27 Ιανουαρίου 2023: Διενεργείται η νεκροτομή επί της σορού του, που κατέδειξε βαρύτατη κρανιοεγκεφαλική κάκωση. Στην πορεία και από επιστημονικές εξετάσεις που διενεργήθηκαν φαίνεται ότι ο θάνατος επήλθε από τον φονικό αερόσακο του οχήματός του.

17 Οκτωβρίου 2023: Η Επιτροπή Εμπορίου της Βουλής συζητά το θέμα των ανακλήσεων και εντοπίζονται κενά στον εντοπισμό ελαττωματικών εξαρτημάτων για οχήματα που φθάνουν από τρίτες χώρες και από το Ηνωμένο Βασίλειο.

21 Οκτωβρίου 2024: Σκοτώνεται σε τροχαίο δυστύχημα στο δρόμο Αυγόρου-Φρενάρους η 19χρονη Στυλιανή Γιωργαλλή.

22 Οκτωβρίου 2024: Διενεργείται η νεκροτομή επί της σορού της, από την οποία καταδεικνύεται ότι ο θάνατός της επήλθε είναι αιμορραγικό σοκ, συνέπεια ρήξης ανιούσας αορτής και πνεύμονα από μεταλλικό αντικείμενο, ενώ παράλληλα λήφθηκαν και δείγματα για εργαστηριακές εξετάσεις. Από εκείνη την ημέρα και μετά, ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου, με τη Βουλή, αλλά και το Υπουργείο Μεταφορών αναλαμβάνουν επιτέλους δράση.

Στην πορεία, αποκαλύπτονται πολλά και σημαντικά στοιχεία του σκανδάλου με τους ελαττωματικούς αερόσακους ΤΑΚΑΤΑ, αλλά και στοιχεία που δείχνουν την αναλγησία με την οποία λειτούργησε το κράτος όλα τα προηγούμενα χρόνια.

5 Νοεμβρίου 2024: Η Επιτροπή Εμπορίου συμπεριλαμβάνει στην ημερήσια διάταξή της το θέμα των ανακλήσεων. Καλούνται στη Βουλή όλοι οι αρμόδιοι φορείς του κράτους, για να δώσουν εξηγήσεις. Ενώπιον της Επιτροπής παρουσιάζεται για πρώτη φορά ότι ο εκτιμώμενος αριθμός των οχημάτων που πρέπει να ελεγχθούν και ανέρχονται στις 12 χιλιάδες, ενώ προκύπτουν και καταγγελίες ότι εταιρείες χρεώνουν πολίτες για να ελέγξουν εάν έχουν ή όχι ΤΑΚΑΤΑ τα οχήματά τους.

12 Νοεμβρίου 2024: Η Επιτροπή Εμπορίου συνεδριάζει εκ νέου και ο εκτιμώμενος αριθμός οχημάτων που χρήζουν ελέγχου ανεβαίνει στις 25 με 30 χιλιάδες, ενώ οι βουλευτές εκφράζουν για πρώτη φορά την πρόθεσή τους να ρυθμίσουν νομοθετικά το ζήτημα. Η μητέρα του 24χρονου Κυριάκου Όξινου, παρουσιάζεται ενώπιον της Επιτροπής, αφού έλαβε πρόσκληση και εξαπολύει δριμύ κατηγορώ προς όλους τους αρμόδιους, που δεν ανέλαβαν δράση πριν χαθεί το παιδί της, αλλά και η 19χρονη Στυλιανή. Παράλληλα, το Τμήμα Οδικών Μεταφορών εμφανίζεται για πρώτη φορά με εισήγηση για ακινητοποίηση οχημάτων.

19 Νοεμβρίου 2024: Σε τρίτη συνεδρία της Επιτροπής Εμπορίου με θέμα συζήτησης τους ελαττωματικούς αερόσακους, πολίτης καταγγέλλει ότι ζήτησε ενημέρωση από εταιρεία στην Κύπρο για τον αερόσακο του οχήματός του και τον παρέπεμψαν στην Ιαπωνία για τις ανάλογες απαντήσεις. Επίσης, ο υπουργός Μεταφορών δείχνει τις εταιρείες ως υπεύθυνες για το σπάσιμο της αλυσίδας ενημέρωσης, αφού δεν μπορεί να γίνει εκτίμηση για τον αριθμό των οχημάτων που επηρεάζονται. Κατατίθεται επίσης πρόταση Νόμου από τους βουλευτές Κυριάκο Χατζηγιάννη, Νίκο Σύκα και Σταύρο Παπαδούρη για νομοθετική ρύθμιση του θέματος. Παράλληλα, ανοίγει το κεφάλαιο των ευθυνών για όλους τους αρμόδιους, με τον πρόεδρο της Επιτροπής Εμπορίου να ζητά την παραίτηση του υπουργού Μεταφορών, Αλέξη Βαφεάδη.

21 Νοεμβρίου 2024: Συγκαλείται κοινή συνεδρία της Επιτροπής Μεταφορών και της Επιτροπής Εμπορίου για συζήτηση της πρότασης Νόμου, με τον Αλέξης Βαφεάδη να παρουσιάζεται θετικός ως προς την πρόταση, ενώ όπως διαμήνυσαν ενώπιον των Επιτροπών, τόσο ο υπουργός, όσο και το ΤΟΜ, επιχειρούσαν να ενώσουν την αλυσίδα ενημέρωσης που έσπασε. Στο τραπέζι τίθενται επίσης προτάσεις για αντισταθμιστικά μέτρα, σε περίπτωση ακινητοποιήσεων οχημάτων.

22 Νοεμβρίου 2024: Υπουργείο Μεταφορών, ΤΟΜ και εισηγητές της πρότασης Νόμου συναντώνται ώστε να καθορίσουν τις πρόνοιες της πρότασης που θα τεθεί ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής.

26 Νοεμβρίου 2024: Μελετάται το κεφάλαιο των ευθυνών ενώπιον της Επιτροπής Εμπορίου, για την αναλγησία του κράτους επί του θέματος, με όλες τις πλευρές να δείχνουν κάποιο άλλο ως υπεύθυνο. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου, Κυριάκος Χατζηγιάννης ζητά τον διορισμό ποινικού ανακριτή για να διερευνήσει την υπόθεση.

Την ίδια μέρα, το ΤΟΜ εκδίδει ανακοίνωση για τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες ώστε να εντοπίσουν εάν τα οχήματά τους εμπίπτουν σε καταλόγους ανακλήσεων, παραπέμποντας στις παγκόσμιες ιστοσελίδες των εταιρειών. Εξάλλου, ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Μηχανοκίνητων & Ηλεκτρικών Οχημάτων (ΣΕΜΗΟ), εκδίδει ανακοίνωση με την οποία εξαπολύει δριμεία επίθεση σε υπουργό και Βουλή για τη στάση τους, διαμηνύοντας ότι μπορούν να βοηθήσουν στην προσπάθεια που γίνεται, αλλά δεν αποδέχονται να φορτωθούν ευθύνες που δεν τους ανήκουν.

9 Δεκεμβρίου: Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου προειδοποιεί ότι δεν θα δεχθεί αναβολή της ψήφισης της πρότασης Νόμου, χωρίς προηγουμένως να υπάρχει οποιαδήποτε άλλη πληροφορία ότι η ψήφιση θα όδευε προς το συγκεκριμένο μονοπάτι.

10 Δεκεμβρίου: Κατατίθεται στην Ολομέλεια με τη διαδικασία του κατεπείγοντος η πρόταση Νόμου, για να ψηφιστεί στην τελευταία συνεδρία της 12ης Δεκεμβρίου, πριν η Βουλή κλείσει για τις διακοπές των Χριστουγέννων.

Την ίδια μέρα, η εταιρεία MAZDA αναρτά κατάλογο, με τον οποίο δίνει στη δημοσιότητα στοιχεία για πάνω από 11 χιλιάδες οχήματα μοντέλου Demio που ανακαλούνται, αφού φέρουν αερόσακο ΤΑΚΑΤΑ στη θέση του συνοδηγού.

12 Δεκεμβρίου 2024: Την ώρα που βρισκόταν σε εξέλιξη η Ολομέλεια της Βουλής, τα μέλη της Επιτροπής Μεταφορών αποδεσμεύτηκαν για να συναντηθούν με τη Νομική Υπηρεσία και να προχωρήσουν σε διαβουλεύσεις της τελευταίας στιγμής, επί της πρότασης Νόμου. Τελικά, μετά από την εξάωρη συνεδρία της Ολομέλειας, επαναβεβαιώθηκε το μπάχαλο που υφίστατο γύρω από το θέμα, αφού αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία να αναβληθεί η ψήφιση, γεγονός που έφερε θύελλα αντιδράσεων από μερίδα των βουλευτών.

16 Δεκεμβρίου 2024: Ψηφίστηκε τελικά η πρόταση Νόμου από τη Βουλή, η οποία θα τιθόταν σε ισχύ από τις 31 Ιανουαρίου, ενώ δόθηκε το δικαίωμα στον υπουργό Μεταφορών να εκδόσει διάταγμα για ανακλήσεις οχημάτων, από τις 3 Φεβρουαρίου.

18 Δεκεμβρίου: Η HONDA ανακοίνωσε ότι σχεδόν 11 χιλιάδες οχήματα διαφόρων μοντέλων της ανακαλούνται, αφού φέρουν ελαττωματικούς αερόσακους.

4 Ιανουαρίου: Καταγράφεται η πρώτη συνάντηση Υπουργείου Μεταφορών και Νομικής Υπηρεσίας για τα διατάγματα που θα δικαιούται να εκδώσει ο Αλέξης Βαφεάδης, για ανακλήσεις οχημάτων. Παράλληλα, εκφράζονται παράπονα από τις κρατικές υπηρεσίες, για μη συμμόρφωση των εταιρειών στις εκκλήσεις τους, ώστε να παραχωρηθούν στοιχεία για τα οχήματα που επηρεάζονται.

Οι συναντήσεις διεξάγονται καθόλη τη διάρκεια του μήνα, ενώ στην πορεία διαπιστώνεται ότι τα οχήματα δεν θα εκδοθούν πριν την προκαθορισμένη ημέρα, δηλαδή την 3η Φεβρουαρίου, αφού το Υπουργείο δεν έλαβε τελικές απαντήσεις επί των προνοιών του διατάγματος.

28 Ιανουαρίου: Ο υπουργός Μεταφορών συναντάται σε κλειστή συνεδρία, που διεξήχθη στη Βουλή, με την Επιτροπή Μεταφορών, μεταφέροντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, ιδίως με τις εταιρείες, αλλά και με τον μικρό αριθμό προσώπων που μπορούν να εκδίδουν βεβαιώσεις αλλαγών αερόσακων. Παράλληλα, ενημερώνει ότι ο αριθμός των επηρεαζόμενων οχημάτων αγγίζει τις 84 χιλιάδες, αλλά δεν είναι ακόμα τελικός.

30 Ιανουαρίου: Ο υπουργός ζητά να συναντηθεί εκ νέου με την Επιτροπή Μεταφορών, για να ενημερώσει για τις εξελίξεις που προκύπτουν, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι λύθηκε το πρόβλημα της ενημέρωσης των πολιτών που κατέχουν τα επηρεαζόμενα οχήματα (των 84 χιλιάδων, όχι όλων όσων κυκλοφορούν στους δρόμους), ενώ εξέφρασε παράλληλα και τη θέση ότι επιλύθηκε και το ζήτημα των βεβαιώσεων. Ωστόσο, είναι ακόμα στην αναμονή για τις απαντήσεις της Νομικής Υπηρεσίας επί των διαταγμάτων.

31 Ιανουαρίου: Εφαρμόζεται ο Νόμος που ψηφίστηκε από τη Βουλή, ωστόσο η κρίσιμη ημέρα είναι η ερχόμενη Δευτέρα όταν θα εκδοθούν τα διατάγματα που θα ανακαλούν οχήματα. Ο υπουργός σε διευκρινιστική τοποθέτησή του, αναφέρει ότι οι ανακλήσεις θα αφορούν κι άλλα οχήματα πέραν όσων φέρουν τους ελαττωματικούς αερόσακους.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Ανακαλούνται και οχήματα που δεν έχουν ΤΑΚΑΤΑ-Διατάγματα για όλα τα ελαττωματικά εξαρτήματα
• Zητά εναρμόνιση με τον ευρωπαϊκό κανονισμό ο ΣΕΜΗΟ-«Δεν θα αναλάβουμε ευθύνες που δεν μας αναλογούν»
• (ΤΑ)Κατά το δοκούν οι ανακλήσεις οχημάτων και διατάγματα με αστερίσκους-Τίθεται σε ισχύ ο Νόμος