Στη σφαίρα της τεχνητής νοημοσύνης η Κύπρος-Η εθνική στρατηγική, οι στόχοι και τα διαβήματα εντός του 2025

Εν έτη 2025 αδιαμφησβήτητα τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης ανά το παγκόσμιο, έχουν φτάσει σε τέτοια επίπεδα που προσφέρουν την δυνατότητα παροχής βοήθειας στους πολίτες, διευκολύνοντας τους σε σημαντικές γραφειοκρατικές διαδικασίες, οι οποίες προκαλούσαν τεράστιες καθυστερήσεις.

Από τον χορό αυτής της ανάπτυξης, της τεχνητής νοημοσύνης, δεν γίνεται να απουσιάζει και η Κύπρος. Μία από τις προτεραιότητες της Κυβέρνησης είναι ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός της Δημόσιας Υπηρεσίας και πιο συγκεκριμένα, η ψηφιοποιήση αρκετών διαδικασιών, ώστε να μειωθούν τα επίπεδα γραφειοκρατίας και να μπορέσουν οι πολίτες να εξασφαλίζουν τα έγγραφα που χρειάζονται από το δημόσιο με ευκολία. Ήδη έχει τεθεί σε εφαρμογή ο Ψηφιακός Πολίτης καθώς και η Ψηφιακή Ταυτότητα, δύο εργαλεία τα οποία είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Πριν από λίγες μέρες, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε τη σύσταση Εθνικής Εξειδικευμένης Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Taskforce), η οποία θα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα, με κύριο αντικείμενο την ανάπτυξη, ενσωμάτωση και την εφαρμογή της Τεχνικής Νοημοσύνης στην Κύπρο, με στόχο την ενίσχυση της οικονομίας, τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών.

Σε μία προσπάθεια να γίνει πιο κατανοητός ο ρόλος αυτής της Επιτροπής, ο REPORTER μίλησε με τον Πρόεδρο της και Επικεφαλής Επιστήμονα για Έρευνα, Καινοτομία και Τεχνολογία καθώς και Πρόεδρος του ΔΣ του Ιδεκ, Δημήτρη Σκουρίδη, ο οποίος εξήγησε πως η Εθνική Εξειδικευμένη Επιτροπή θα αναλύσει την υφιστάμενη στρατηγική του 2025 για την τεχνητή νοημοσύνης, λαμβάνοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μαζί με το σκελετό του EU AI Act. Θα εξετάσει, όπως σημείωσε, τους τομείς που αγγίζουν την Κύπρο, όπως η βιομηχανία, τον δημόσιο τομέα, τις δημογραφικές αναγκαίες και την ετοιμότητα για εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να μπορέσει η στρατηγική που θα δημιουργηθεί να είναι ολοκληρωμένη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μπαίνει στην σφαίρα του AI η Κύπρος-Συστάθηκε Εθνική Εξειδικευμένη Επιτροπή για την Τεχνητή Νοημοσύνη

Επισήμανε πως ο σχεδιασμός των στρατηγικών σχεδίων γίνεται για να μπορέσει να δημιουργηθεί μία γέφυρα προς το αύριο, με την Επιτροπή να εξετάζει τον προσανατολισμό που θα ακολουθήσει, σύμφωνα με το όραμα της προεδρίας για το 2035, που είναι η Κύπρος να γίνει ένα περιφερειακό κεντρικό σημείο τεχνολογίας, καινοτομίας και έρευνας.

Παράλληλα, όπως σημείωσε ο κ. Σκουρίδης, θα εξεταστούν επίσης και ποιες δράσεις και στρατηγικές πρέπει να αναλυθούν, ώστε να η Επιτροπή να μπορέσει να προσφέρει μια εισήγηση στρατηγικής για την τεχνική νοημοσύνη, η οποία θα δημιουργήσει ένα πλαίσιο ώθησης για να επιτύχει η υιοθέτηση της τεχνολογίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Για να μπορέσει να γίνει αυτό, ο κ. Σκουρίδης εξήγησε πως πρέπει να δημιουργηθούν καλύτερες εμπειρίες για τους πολίτες που χρησιμοποιούν υπηρεσίες του δημοσίου και επιπρόσθετα να μειωθεί το κόστος και η παραγωγικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις στρατηγίες που πρέπει να αξιοποιηθούν, για να μπορέσει να μειωθεί ο αντίκτυπος πάνω στην κλιματική αλλαγή. Ως εκ τούτου, όπως τόνισε, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η βιομηχανία της Κύπρου, ποιοι είναι αναδυόμενοι τομείς και πού μπορεί η Κύπρος να έχει έναν πολύ δυνατόν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αύριο. «Πρέπει να αναλυθούν τα στοιχεία του ανθρώπινου δυναμικού, το ταλέντο το οποίο έχουμε και πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε τις πρόνοιες, ώστε το ταλέντο το οποίο παράγουμε από τα πανεπιστήμια μας και οι πολιτικές που έχουμε, να ενθαρρύνουν κόσμο αυτής της εμβέλειας να έρθει να εργαστεί στη χώρα μας».

Ταυτόχρονα, επισήμανε πως θα πρέπει η στρατηγική για την τεχνητή νοημοσύνη να είναι και εναρμονισμένη μαζί με τις κατευθυντήριες πολιτικές του EU AI Act, σημειώνοντας επίσης πως η Επιτροπή αποτελείται από επιτυχημένους ερευνητές με το κατάλληλο υπόβαθρο, είτε στην τεχνητή νοημοσύνη, είτε σε συναφείς τομείς, όπως η εκπαίδευση, το high performance computing, η κλιματική αλλαγή, η υγεία, η ρομποτική κτλ., ώστε η Κύπρος να είναι ένας ανταγωνιστικός προορισμός για καινοτόμες εταιρείες στο μέλλον.

Την ίδια ώρα τόνισε πως πρέπει να δημιουργηθεί μία στρατηγική πολυδιάσταση για να μπορέσει να προσελκύσει εταιρείες από διάφορους τομείς και στο πλαίσιό της να καλυφθούν τομείς, όπως η υγεία των πολίτων, οι δημόσιες υπηρεσίες, η εκπαίδευση και η βιομηχανία μαζί με τους διάφορους κλάδους. «Υπάρχουν στην Επιτροπή άτομα τα οποία έχουν βαθιά εμπειρία, είτε στη βιομηχανία εδώ στην Κύπρο είτε σε καινοτόμες επιχειρήσεις βιομηχανιών του πλανήτη και διακατέχονται από τέτοιες γνώσεις, ώστε να γίνει σχεδιασμός μίας στρατηγικής, όχι απλά για τα επόμενα τρία χρόνια αλλά να μπορέσει να δημιουργήσει πολλές νέες ευκαιρίες για την Κύπρο σήμερα, του αύριο, του μεθαύριο και το μέλλοντος», σημείωσε.

Το χρονικό περιθώριο και οι στόχοι του 2025

Ερωτηθείς για το χρονικό περιθώριο παράδοσης της στρατηγικής για την τεχνητή νοημοσύνη, ο κ. Σκουρίδης τόνισε πως η ανάθεση της Επιτροπής είναι για την επόμενη πενταετία και αυτό που θα επιδιώξει είναι μέχρι το τέλος του 2025 να υπάρξει μία συζήτηση τόσο με το Υφυπουργείο Καινοτομίας, όσο και με συγκεκριμένους οργανισμούς για να μπορέσει να κτιστεί η στρατηγική και να εξεταστούν οι ενισχύσεις που χρειάζεται να γίνουν.

Επιπρόσθετα, ο κ. Σκουρίδης επισήμανε πως η Κύπρος είναι αρκετά ανεπτυγμένη, όσον αφορά την εκπαίδευση και την χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε αρκετούς τομείς, σημειώνοντας πως ήδη πέραν των εξήντα οργανισμών, μεγάλων εταιριών και κέντρων αριστείας, χρησιμοποιούν σε αρκετά μεγάλο σημείο την τεχνητή νοημοσύνη, καθώς και συγκεκριμένα μοντέλα μάθησης για να πετύχουν διάφορα φάσματα που είναι κυρίως είτε στον ιδιωτικό τομέα, είτε σε ερευνητικό επίπεδο.

Παράλληλα, έφερε ως παράδειγμα συγκεκριμένη μεγάλη εταιρεία που εδράζεται στην Κύπρο, η οποία ασχολείται με τη δημιουργία περιεχομένου, ψηφιακού υλικού, advertising και market και κατατάσσεται στις καινοτόμες κατηγορίες των εταιρειών που ονομάζονται adtech και martech εταιρείες. Όπως τόνισε, «το επιχειρησιακό τη μοντέλο όχι απλά χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά είναι σχεδιασμένο εξ ολοκλήρου ώστε να την εκμεταλλεύεται έπακρο, ενώ το ψηφιακό της κανάλι έχει πέραν 500 εκατομμύρια influences».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Με ποιους αθόρυβους τρόπους η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει δραματικά τις ζωές μας

Ωστόσο, ο κ. Σκουρίδης υπέδειξε πως η Κύπρος υστερεί σε υποδομές, προκειμένου να υπάρχει η κατάλληλη εκπαίδευση ενός μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης και γι' αυτό, μέρος της στρατηγικής που θα συσταθεί, είναι να δημιουργηθούν, ώστε να βοηθήσουν προς τη σωστή κατεύθυνση. «Έχουμε δρόμο να διανύσουμε ώστε να ετοιμαστεί η Κύπρος για να γίνει ένας κόμβος, αν και διαθέτουμε αρκετά από τα συστατικά, έχουμε ανθρώπινό δυναμικό που εργάζεται σε διάφορους φορείς, απλώς πρέπει να εξετάσουμε πως μπορούμε να το εναρμονίσουμε μαζί με έναν πιο διευρυμένο πλαίσιο εκπαίδευσης του κόσμου και σε συγκεκριμένους τομείς».

Στόχος, όπως τόνισε, είναι γίνει μία χαρτογράφηση των αναγκών της Κύπρου, καθώς για να μπορέσει να υιοθετηθεί η τεχνητή νοημοσύνη σε τομείς όπως το δημόσιο, πρέπει πρώτα να ληφθεί υπόψη η κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το EU AI Act και να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί ως ένα εργαλείο που θα βοηθήσει στην εκτέλεση γρηγορότερων διαδικασιών. «Μέρος και της Επιτροπής είναι με τη στρατηγική είναι να δούμε ποια είναι τα σωστά υφιστάμενα μοντέλα τα οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και στο δημόσιο για να ξεκινήσουμε να δημιουργούμε αυτήν την ταχύτητα, την πιο καλή εξυπηρέτηση που θέλουμε, ενώ ταυτόχρονα να μην επιβαρύνουμε και το κόσμο με πιο πολλή δουλειά» σημείωσε.

Ήδη, όπως ανέφερε ο κ. Σκουρίδης, στην Κυβέρνηση, σε ένα πιο μικρό μέγεθος, υπάρχει μια τεχνολογία που λέγεται Robotic Process Automation, η οποία ήδη έχει δοκιμαστεί και έχει χρησιμοποιηθεί σε συγκεκριμένες υπηρεσίες για να βοηθήσει. «Στόχος είναι να πετύχουμε μια πιο γρήγορη αυτοματοποίηση κάποιων διεργασιών και να μας βοηθήσουν να μειώσουμε το χρόνο που θέλουμε να εξετάζουμε κάποιες αιτήσεις ή κάποιες administrative tasks».

Μείωση ή όχι του ανθρώπινου δυναμικού;

Ερωτηθείς αν με την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης, ειδικά στον δημόσιο τομέα, θα μειώσει τις ανάγκες για ανθρώπινο δυναμικό, ο κ. Σκουρίδης διευκρίνισε πως δεν χρησιμοποιείται για να γίνει αντικατάστασή του, αντιθέτως, σύμφωνα με την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υιοθετείται αυτή η τεχνολογία ως πρόσθετο προτέρημα. «Πάντα πρέπει και μέσω του EU AI Act να υπάρχει η διαφάνεια προς τον πολίτη, αφού επικοινωνεί με έναν αυτομάτου ρομπότ και ότι δεν μπορεί να καταλάβει την απάντηση, δεν μπορεί να αντιληφθεί ή η απάντηση είναι προσβλητική, η δουλειά του είναι για μπορέσει να μετατραπεί σε ένα εργαλείο βοηθητικό, ώστε να αποφορτώσουμε έναν τεράστιο όγκο στις υπηρεσίες, οι διαδικασίες να κινούνται πιο γρήγορα και ταυτόχρονα να μην χάνεται η ποιότητα και η διασύνδεσης του ανθρώπινου παράγοντα».

Η «έκρηξη» του DeepSeek και ο επηρεασμός ή όχι της Κύπρου

Σε σχέση με το κινεζικό εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο έχει προκαλέσει αναταραχές ανά το παγκόσμιο, ο κ. Σκουρίδης εξήγησε πως η χώρα μας δεν επηρεάζεται αυτή τη στιγμή, καθώς πρόκειται για ένα νέο μοντέλο, το οποίο θα δείξει ξεκάθαρα κάποια καινοτόμα στοιχεία όσον αφορά τον τρόπο λειτουργίας του. Ωστόσο, όπως τόνισε, αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση κοιτάζει και μελετά για το πώς έχει εκπαιδευτεί αυτό το μοντέλο και αν έχει παραβεί κάποιους κανόνες προσωπικών δεδομένων.

Επισήμανε πως η Κύπρος δεν χρησιμοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη σε έναν πολύ ανεπτυγμένο σημείο και της συστήματα δεν μοιράζονται τέτοια δεδομένα, για να μπορέσει να επηρεαστεί, ωστόσο τόνισε πως χρειάζεται μια προσεκτική μελέτη για το πώς έχει εφαρμοστεί, με ποια εργαλεία, μοντέλα και τεχνολογίες χρησιμοποιεί η χώρα. «Αυτό είναι και το υποσχόμενο κομμάτι της ΕΕ με το EU AI Act το οποίο έχει δημιουργήσει ένα πλαίσιο, στο οποίο συνεργάζονται όλα τα μέλη της ΕΕ, ώστε να δημιουργήσουμε κάποιους κανόνες ηθικούς και κοινωνικούς οι οποίοι διέπουν το πώς εκπαιδευτούμε και το πώς βγάζουμε τέτοιου είδους μοντέλα έξω στην αγορά».

Καταλήγοντας, εξέφρασε τη θέση πως «αυτή τη στιγμή το Deepseek είναι πολύ καινούργιο, έχει προβληματίσει για το πώς έχει μπορέσει να πέτυχει αυτή την επιτυχία με πολύ πιο χαμηλό κόστος υποδομών και ενέργειας και νομίζω ότι ίσως αυτό το πράγμα επηρεάσει θετικά την Ευρωπαϊκή Ένωση, δίνοντας παραπάνω έμφαση στην καινοτομία, αλλά και στην εφαρμογή της καινοτομίας με τρόπους οι οποίοι μπορούν να έχουν καλύτερος αντίκτυπος σε χαμηλότερο κόστος».