Ο εκσυγχρονισμός της Δικαιοσύνης που κρύβεται σε σκισμένους φακέλους και νοοτροπίες άλλων δεκαετιών

Την ώρα που η Κύπρος βρίσκεται σε διαδικασία μεταρρύθμισης του δικαστικού της συστήματος, με στόχο την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απονομή της Δικαιοσύνης, κάποιες παθογένειες του παρελθόντος δεν αλλάζουν, με αποτέλεσμα η εικόνα των Δικαστηρίων να παραπέμπει σε άλλες δεκαετίες. Οι συζητήσεις για μεταρρυθμίσεις, αλλαγές και εκσυγχρονισμό των Δικαστηρίων κρατούν εδώ και χρόνια, ενώ ήδη η Βουλή ψήφισε μια σειρά νομοθετημάτων, τα οποία αποτελούν τον πυρήνα της μεταρρύθμισης της Δικαιοσύνης στην Κύπρο και έχουν ως στόχο τη δημιουργία ενός πιο σύγχρονου, αποτελεσματικού και διαφανούς δικαστικού συστήματος. Ωστόσο, για την ώρα, υποθέσεις χρονίζουν στις δικαστικές αίθουσες, ενώ τα ευρήματα ερευνών καταδεικνύουν ότι οι Κύπριοι δεν εμπιστεύονται τη Δικαιοσύνη.

Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει κάποιος πολίτης που θα βρεθεί στα Δικαστήρια είναι οι κτηριακές εγκαταστάσεις, οι οποίες είναι σε κακή κατάσταση. Ωστόσο, πέραν των κτηριακών εγκαταστάσεων, είναι και ο τρόπος λειτουργίας των Δικαστηρίων. Πώς μπορεί ο πολίτης να εμπιστευτεί την εν εξελίξει διαδικασία, βλέποντας στοιβαγμένα χαρτιά, φακέλους σκισμένους λες και βρίσκοντας πεταμένοι σε αποθήκες και λειτουργούς της Δικαιοσύνης να προσπαθούν να βρουν άκρη σε μια χαώδη κατάσταση; Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν τα τεχνολογικά εργαλεία για να βελτιωθεί η εικόνα, εντούτοις φαίνεται ότι ακόμη χρειάζεται να γίνει πολλή δουλειά προς την βελτίωση της εικόνας.

Ήδη από τον Ιούλιο του 2021 τέθηκε σε λειτουργία το i-Justice, με τον ρόλο του να είναι πολλαπλός, έχοντας ως βασικό στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών, την ευκολία στην παρακολούθηση των υποθέσεων και την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, κάτι που θα διευκόλυνε την αναζήτηση και την παρακολούθηση της πορείας των εν εξελίξει δικαστικών διαδικασιών. Ωστόσο, ακόμη βλέπουμε εικόνες με χαρτιά και σκισμένους φακέλους και δημόσιους κατήγορους να ψάχνουν μέσα στα ταξιδιωτικές τσάντες για έγγραφα.

Παράλληλα, στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης και των αλλαγών, οι αρμόδιοι ίσως θα πρέπει να δουν και πώς συμπεριφέρεται μερίδα λειτουργών της δικαιοσύνης. Προ ημερών, πολίτες έγιναν μάρτυρες ενός περιστατικού που θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητο, ωστόσο δείχνει νοοτροπίες και αντιλήψεις. Όπως είναι γνωστό, για λόγους σεβασμού, κατά την είσοδο του δικαστή στην αίθουσα οι παρευρισκόμενοι σηκώνονται όρθιοι. Ωστόσο, όταν ο δημόσιος κατήγορος φωνάζει στο κοινό «εγέρθητι», η εντύπωση δεν είναι και η καλύτερη. Άλλωστε, είναι μια φράση που παραπέμπει σε άλλες εποχές, ενώ θα μπορούσε να έχει το ίδιο αποτέλεσμα και ένα απλό νεύμα. Την ίδια ώρα, όταν ακούγονται από ανθρώπους που υπηρετούν τη δικαιοσύνη εκφράσεις όπως «αφού έφαντην στην άλλη υπόθεση...», θέλοντας να εξηγήσουν το σκεπτικό τους για την ομαδοποίηση των υποθέσεων του κατηγορουμένου, αν μη τι άλλο προκαλούν αλγεινή εντύπωση.

Όλα αυτά αποτελούν μικρά κομμάτια ενός παζλ αμφισβήτησης, τα οποία προστίθενται σε άλλα, όπως η άποψη των πολιτών για δικαστικές αποφάσεις. Κάτι που φαίνεται και μέσα από ευρήματα ερευνών που δείχνουν ότι στην πλειονότητά τους οι Κύπριοι δεν εμπιστεύονται τη Δικαιοσύνη, με την κατάσταση να διαιωνίζεται όλο και περισσότερο.

Η εμπιστοσύνη των πολιτών για την ορθή λειτουργία του δικαστικού συστήματος δεν είναι προαπαιτούμενο. Ωστόσο, η Δικαιοσύνη και η αξιοπιστία της αποτελούν θεμέλιο για την ομαλότητα και τη δημοκρατία, καθώς η μειωμένη πίστη στους θεσμούς οδηγεί τους πολίτες σε απαξίωση. Και επειδή ζούμε στην εποχή της εικόνας, ενδεχομένως κάποιες μικρές αλλαγές που θα εναρμονίσουν τα δικαστήρια με τη σύγχρονη εποχή ίσως αποτελέσουν ένα πρώτο βήμα, το οποίο θα είναι η απαρχή για αλλαγές που θα βοηθήσουν στη βελτίωση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

• Καθυστερήσεις και αδιαφάνεια αυξάνουν την έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στη Δικαιοσύνη
• Στα τάρταρα κατατάσσουν οι μισοί πολίτες το σύστημα απονομής της Δικαιοσύνης-Το 36% βλέπει... διαφθορά
• Θέσπιση μέτρων για έλεγχο αποφάσεων του Εισαγγελέα ζητά στην έκθεση της για το Κράτος Δικαίου η Κομισιόν