Η κινητικότητα στο Κυπριακό, οι χαμηλές προσδοκίες και τα ορόσημα του 2025

Οι προσπάθειες του Προέδρου της Δημοκρατίας να ξυπνήσει το Κυπριακό από τον λήθαργο στον οποίο βρισκόταν από την εποχή του Κραν Μοντανά απέδωσαν καρπούς στο δεύτερο μισό του 2024. Παρόλο που δεν υπήρξε ουσιαστική εξέλιξη, υπό την έννοια ότι δεν έχει επαναρχίσει διαπραγμάτευση και ούτε καν βρισκόμαστε κοντά σε αυτή την προοπτική, καταγράφηκε τουλάχιστον κινητικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, όμως, καταγράφηκε εκ νέου και το μέγεθος της τουρκικής αδιαλλαξίας.

Πλέον οι όποιες ελπίδες για ουσιαστικές εξελίξεις έχουν μετατεθεί στο 2025, αφού ούτε καν τα όσα συμφωνήθηκαν τον Οκτώβριο στο άτυπο δείπνο δεν έχουν, μέχρι στιγμής, προχωρήσει. Είναι ξεκάθαρο πως, παρόλο που η τουρκική πλευρά αποδέχθηκε να συμμετέχει στη διαδικασία, το έκανε ανόρεκτα και για επικοινωνιακούς λόγους, παρά επειδή έχει πάρει απόφαση να επανέλθει σε συνομιλίες για το Κυπριακό, ενώ ο ίδιος ο Ερσίν Τατάρ, σε προσωπικό επίπεδο, διαφωνεί ακόμη και με τη συμμετοχή στο διαδικαστικό σκέλος.

Προηγουμένως, οι διερευνητικές επαφές της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, στον διορισμό της οποίας αντιστεκόταν για πάρα πολύ καιρό η τουρκική πλευρά, δεν οδήγησαν κάπου, ο Τατάρ δεν έδειξε το παραμικρό πνεύμα συνεργασίας, ενώ αρνείτο οποιαδήποτε συζήτηση για να συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ωστόσο, ο Αντόνιο Γκουτέρες φαίνεται να πείσθηκε να κάνει άλλη μία προσπάθεια για να δώσει ώθηση στο Κυπριακό.

Η αλλαγή στάσης της κατοχικής χώρας συμπίπτει χρονικά με τη βούλησή της για αναθέρμανση του διαλόγου της με την ΕΕ. Ανέκαθεν η πρόθεση του Νίκου Χριστοδουλίδη ήταν να αξιοποιήσει ως μοχλό πίεσης τα ευρωτουρκικά, αλλά στην πραγματικότητα αυτά ήταν για χρόνια παγωμένα. Αν και εξακολουθεί να θεωρείται εξαιρετικά απομακρυσμένο το ενδεχόμενο προόδου στο ενταξιακό κομμάτι, η Τουρκία έχει άλλες αξιώσεις από την ΕΕ, οι οποίες πλέον έχουν διασυνδεθεί με το Κυπριακό.

Αυτό καταγραφόταν στα Συμπεράσματα από την περασμένη Άνοιξη, ωστόσο κατέστη ευδιάκριτο στην τουρκική πλευρά, όταν ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φινταν, συμμετείχε στο άτυπο συμβούλιο των ΥΠΕΞ και διέγνωσε διαθέσεις εντός του μπλοκ, όχι μόνο από τη Λευκωσία και άλλες φιλικά διακείμενες πρωτεύουσες, αλλά σχεδόν από το σύνολο των παρόντων, που διατύπωσαν εκ νέου τη διασύνδεση του Κυριακού με τα ευρωτουρκικά. Αυτό το μοτίβο έκτοτε επαναλαμβάνεται, όπως φάνηκε και από τα τελευταία Συμπεράσματα του Δεκεμβρίου για την Τουρκία, στα οποία τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι παραμένει ζωτικής σημασίας η κατοχική χώρα να δεσμευτεί και να συμβάλει ενεργά σε μια ειρηνική διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών της.

Κι ενώ προηγουμένως ο Ερσίν Τατάρ δεν συμφωνούσε να πραγματοποιηθεί τριμερής υπό τον Αντόνιο Γκουτέρες, θέτοντας απαράδεκτα προαπαιτούμενα, σταδιακά και ξεκάθαρα παρά τη θέλησή του, μετά από αυτή τη νέα προσέγγιση της Άγκυρας με την ΕΕ, αναδιπλώθηκε, πήρε το αεροπλάνο και πήγε στο άτυπο δείπνο.

Είχε μεσολαβήσει το άδειασμά του από την κατοχική χώρα για τον άτσαλο τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε την πρόσκληση για τριμερή το καλοκαίρι, για την οποία φαίνεται πως είχε ανάψει το πράσινο φως στην κ. Ολγκίν η Άγκυρα, που έκανε τον Τατάρ να αισθάνεται ότι στενεύει ο κλοιός γύρω του. Στα κατεχόμενα ξεκίνησαν διάφοροι να προβάρουν κουστούμι, ενόψει των παράνομων «προεδρικών εκλογών» που θα πραγματοποιηθούν τον Οκτώβριο του 2025, και ο Τατάρ από τότε αντιλαμβανόταν πως, παρόλο που ήταν εξαιρετικός yesman, η Τουρκία έψαχνε τον αντικαταστάτη του.

Ταυτόχρονα, ωστόσο, δεχόταν και μεγάλη πίεση για έναν άλλο λόγο. Η Κυπριακή Δημοκρατία, πολύ καθυστερημένα, αποφάσισε να τα βάλει με τους σφετεριστές περιουσιών στα κατεχόμενα. Προχώρησε και εξακολουθεί να προχωρά σε συλλήψεις προσώπων με διάφορους ρόλους στον σφετερισμό. Η πλέον σημαντική σύλληψη, όμως, με τον πιο μεγάλο αντίκτυπο, ήταν αυτή του Σιμόν Αϊκούτ. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους σφετεριστές στην κατεχόμενη γη μας, που σήμερα δικάζεται για περισσότερες από εκατό κατηγορίες.

Ο όμιλος Afik εκτιμάται ότι έχει κτίσει περισσότερα από 8,000 σπίτια, διαμερίσματα και ξενοδοχεία στα κατεχόμενα, αρκετά από τα οποία σε περιουσίες Ελληνοκυπρίων. Η σύλληψη του Αϊκούτ προκάλεσε αλυσιδωτές επιπτώσεις, όχι μόνο στις εταιρείες με τις οποίες σχετίζεται αλλά γενικότερα, καθώς ξένοι έτρεχαν να πουλήσουν τα ακίνητα που παρανόμως απέκτησαν για να αποφύγουν την σύλληψη, ενώ γίνονταν απολύσεις στον κατασκευαστικό τομέα, με αποτέλεσμα να προκληθεί μεγάλος αναβρασμός. Η αντιπολίτευση κατηγορούσε τον Τατάρ ότι προκάλεσε αυτή την κατάσταση με την άρνησή του να συνομιλήσει, ασκώντας του ακόμη μεγαλύτερες πιέσεις.

Το ζήτημα αυτό φάνηκε πόσο απασχολούσε τον Τατάρ, καθώς επέλεξε να διαθέσει πολύ μεγάλο μέρος του χρόνου που του αναλογούσε ενώπιον του ΓΓ του ΟΗΕ, για να παραπονιέται εναντίον της… νομιμότητας. Και συνεχίζει να απασχολεί με διάφορους τρόπους στα κατεχόμενα, ενόσω οι διάφορες δίκες βρίσκονται σε εξέλιξη και ο αναβρασμός εξακολουθεί να υπάρχει. Άλλωστε, ακόμη και πριν τις συλλήψεις, πολλοί Τ/κ εξέφραζαν ανησυχίες ότι «θα βρουν μπροστά τους» αυτή την ξέφρενη ανάπτυξη πάνω σε ξένες περιουσίες.

Υπό το βάρος όλων αυτών των πιέσεων και με βαριά καρδιά, ο Ερσίν Τατάρ μετέβη τελικά στη Νέα Υόρκη, χωρίς να έχουν γίνει αποδεκτές οι απαράδεκτες προϋποθέσεις που έθετε, περί αναγνώρισης «κυριαρχικής ισότητας» των Τ/κ και περί αποδοχής των «τριών άλφα» -των απευθείας πτήσεων, του απευθείας εμπορίου και των απευθείας διεθνών σχέσεων- οι οποίες παραπέμπουν σε αναγνώριση του ψευδοκράτους. Δεν μετακινήθηκε, ωστόσο, ποτέ από αυτές του τις αξιώσεις, κάτι που ισχύει και για την κατοχική χώρα, που μπορεί να άλλαξε προσέγγιση σε ό,τι αφορά την κινητικότητα, αλλά δεν έδειξε κανένα σημάδι αλλαγής σε ό,τι αφορά την ουσία.

Τουρκία και Τατάρ επιμένουν σε αυτό που ονομάζουν την «εθνική πολιτική» τους. Θεωρούν ότι οποιαδήποτε προοπτική για επίτευξη λύσης στη βάση της ομοσπονδίας έχει πεθάνει το 2017 σε ένα ελβετικό θέρετρο, και πλέον στο τραπέζι πρέπει να βρίσκεται ο «συνεταιρισμός δύο κρατών». Παρά το γεγονός πως η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία αποτελεί συμφωνημένο πλαίσιο και προνοείται στα ψηφίσματα του ΣΑ, πιστεύουν ότι δεν υπάρχει καν οποιοσδήποτε λόγος συζήτησης, προωθώντας μια άκρως διχοτομική ατζέντα.

Πρόσφατα, μάλιστα, ο Τατάρ έφτασε στο σημείο να εκφράσει προσδοκία ότι τα ΗΕ θα δηλώσουν ότι η ομοσπονδία έπαψε να αποτελεί βάση διαπραγμάτευσης και, ως εκ τούτου, θα αντικατασταθούν τα ψηφίσματα με αναφορές σε «κοινή βάση». Προφανώς δεν υπάρχει καμία κοινή βάση για συνομοσπονδία ή διχοτόμηση, αλλά αυτή η επιμονή του Τατάρ προξενεί ανησυχίες στο εσωτερικό μέτωπο, μήπως δεχθεί πιέσεις ο Πρόεδρος να προσεγγίσει τις δικές του θέσεις για να μοιράσει την απόσταση. Μάλιστα, η τουρκική πλευρά δεν είναι αρνητική μόνο σε ό,τι αφορά τις παραμέτρους του ΟΗΕ, αλλά ακόμη και με την ενδεχόμενη εμπλοκή της ΕΕ σε μια νέα διαδικασία, την οποία σπεύδει να διακηρύξει πως δεν αποδέχεται.

Παρά τα εμπόδια που θέτει ο Τατάρ, εντός Ιανουαρίου αναμένεται να υπάρξει και πάλι κινητικότητα σε ό,τι αφορά το Κυπριακό. Σε πρώτο επίπεδο, αναμένεται η έλευση της Βοηθού ΓΓ, Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, η οποία ανέλαβε την προπαρασκευαστική διαδικασία ενόψει της διευρυμένης συνάντησης που αποφασίστηκε στη Νέα Υόρκη. Η διάσκεψη βρίσκεται στο στάδιο της προετοιμασίας, καθώς οι δυσκολίες είναι γνωστές και θεωρείται πως όσο πιο καλά προετοιμασμένη είναι, τόσο δημιουργούνται κάποιες αχτίδες αισιοδοξίας για θετικό αποτέλεσμα. Δεδομένου ότι ακόμη δεν έγιναν αυτές οι συναντήσεις, και το μομέντουμ που δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο έχει χαθεί, ο Ιανουάριος δεν αποτελεί ορόσημο για πραγματοποίησή της, κάτι που θεωρείται πιο ρεαλιστικό να συμβεί τους αμέσως επόμενους μήνες.

Υπάρχει, όμως, και η εκκρεμότητα της διάνοιξης νέων σημείων διέλευσης, η οποία επίσης αποφασίστηκε στην άτυπη τριμερή. Ο Ερσίν Τατάρ φαίνεται να ενδιαφέρεται μόνο για άνοιγμα οδοφράγματος στη Μια Μηλιά και απορρίπτει την εισήγηση της ελληνικής πλευράς για ταυτόχρονο άνοιγμα στο Πυρόι ή στα Κόκκινα με διάφορες προφάσεις. Υποτίθεται ότι η διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης θα λειτουργούσε ως μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης για να βελτιώσει το κλίμα ενόψει της πολυμερούς, ωστόσο χρησιμοποιείται αυτή την στιγμή από τον Ερσίν Τατάρ για να οξύνει ακόμη περισσότερο τα πνεύματα. Παρά ταύτα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, όταν του μίλησε στο πάρτι των ΗΕ, του πρότεινε τρεις ημερομηνίες για να συναντηθούν και να το συζητήσουν, οι οποίες είναι εντός Ιανουαρίου. Μιλώντας δημοσίως τις προηγούμενες ημέρες, φαίνεται να αποδέχθηκε μία εξ αυτών των ημερομηνιών, χωρίς ωστόσο να ενημερώσει μέσω των Ηνωμένων Εθνών.

Όποτε και αν γίνει, όμως, η άτυπη πενταμερής, είναι αρκετοί αυτοί που εκτιμούν ότι πραγματικές εξελίξεις στο Κυπριακό, που θα επιτρέπουν την επανέναρξη της διαπραγματευτικής διαδικασίας, μπορούν να προκύψουν μετά τις παράνομες «εκλογές». Μέχρι τότε, ο Τατάρ αναμένεται να γίνεται ακόμη πιο σκληρός, προσπαθώντας να ικανοποιήσει συγκεκριμένα κοινά και να συγκρατήσει τους ψηφοφόρους του. Ήδη, τις τελευταίες ημέρες, με τοποθετήσεις και ανακοινώσεις που παρεπέμπουν σε διεκδίκηση «κυριαρχίας» στην κυπριακή ΑΟΖ και στον κυπριακό εναέριο χώρο, οι οποίες γνωρίζουν πολύ καλά πως δεν έχουν καμία απολύτως βάση, στα κατεχόμενα απευθύνονται κατά κύριο λόγο στο εσωτερικό κοινό, εκτοξεύοντας αδιευκρίνιστες απειλές περί «λήψης μέτρων» για παραβίαση δικαιωμάτων που δεν υπάρχουν.

Πάντως, ακόμη και σε περίπτωση αντικατάστασης του Τατάρ, ο πήχης των προσδοκιών εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ χαμηλά. Για κάποιους, ωστόσο, ακόμη και το γεγονός πως μετακινήθηκε κατά το ελάχιστο, αφήνει κάποιες χαραμάδες αισιοδοξίας για τη νέα χρονιά.

Δειτε Επισης

Κομφούζιο στα αεροδρόμια Γερμανίας, Βρετανίας και Ολλανδίας από τις χιονοπτώσεις-Ακυρώθηκαν πτήσεις
Ο πολιτικός κόσμος της Ελλάδας τιμά και αποχαιρετά τον Κώστα Σημίτη-«Οραματιστής και ευρωπαϊστής»
«Σφράγισε με την πολιτική του πορεία μια ολόκληρη εποχή»-Το αντίο των κομμάτων στον Κώστα Σημίτη
Σ. Στεφάνου: Πρώτη προτεραιότητα η επίλυση Κυπριακού
Έφοδος της ΥΚΑΝ σε οικία 31χρονου-Εντόπισε μικροποσότητες ναρκωτικών και 13,600 ευρώ
Συνελήφθη 42χρονος που διακινούσε υλικό παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο-Έπεσε σήμα από Europol
Χάος στη Βρετανία λόγω της κακοκαιρίας-Χιονοπτώσεις, πλημμύρες και προβλήματα σε αεροδρόμια
Αφέθηκε ελεύθερος ο 36χρονος που χτύπησε 44χρονο και 33χρονη σε νυχτερινό μαγαζί στη Λευκωσία
Άκαρπες οι έρευνες για τον 39χρονο Βασίλη στη Λάρισα-Κορυφώνεται η αγωνία της οικογένειάς του
Συνεχίζεται το αιματοκύλισμα στη Γάζα, 88 νεκροί μέσα σε 24 ώρες από επιθέσεις του Ισραήλ