Κολλημένοι στο σερφάρισμα στα social media οι Κύπριοι-«Κάποιοι προτιμούν την επίπλαστη ζωή του διαδικτύου»

Εξαρτημένη από την τεχνολογία και το διαδίκτυο είναι μια μεγάλη μερίδα των Κυπρίων, οι οποίοι βρίσκονται συνεχώς με ένα κινητό στο χέρι, σερφάροντας κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η νεολαία συμμετέχει σε αυτήν την τάση σε μεγαλύτερο βαθμό, ενώ οι επιδράσεις της τεχνολογίας και της συνεχούς ενασχόλησης με το διαδίκτυο εγκυμονούν συχνά κινδύνους. Η χρήση της τεχνολογίας έχει αναπόφευκτα, τόσο θετικές, όσο και αρνητικές συνέπειες στην κοινωνία. Η Κοινωνιολόγος, Δήμητρα Τσίτση, επισημαίνει ότι η αυξημένη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης οδηγεί σε αποξένωση, όμως η ευθύνη βαραίνει τον άνθρωπο και όχι την τεχνολογία.

Τα στοιχεία που δημοσιεύει η Στατιστική Υπηρεσία είναι ενδεικτικά της εξάρτησης των Κυπρίων από το διαδίκτυο, καθώς σχεδόν όλες οι δραστηριότητες μπορούν πλέον να γίνουν ηλεκτρονικά, από την αγορά φαγητού, μέχρι τη συζήτηση με φίλους. Σύμφωνα με την έρευνα, πάνω από εννέα στα δέκα άτομα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, με το ποσοστό να ανέρχεται στο 94,4%. Στην ηλικιακή ομάδα 16–24 ετών, η χρήση του διαδικτύου φτάνει το 99,9%, ενώ στην ηλικιακή ομάδα 55–74 ετών, το ποσοστό μειώνεται στο 83,3%.

Επιπλέον, τα άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο χρησιμοποιούν το διαδίκτυο συχνότερα, με ποσοστό 99,6%, σε αντίθεση με εκείνα που έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, όπου το ποσοστό περιορίζεται στο 76,8%.

Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι πιο δημοφιλείς δραστηριότητες στο διαδίκτυο ήταν η ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω διάφορων πλατφορμών (97,3%), η πραγματοποίηση κλήσεων μέσω διαδικτύου (97,2%), η αναζήτηση πληροφοριών για προϊόντα ή υπηρεσίες (94,3%), η συμμετοχή σε κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook και το Twitter (91,8%) και η παρακολούθηση βίντεο από υπηρεσίες κοινής χρήσης (91,3%). Ωστόσο, μόνο ένα μικρό ποσοστό (10,3%) χρησιμοποίησε το διαδίκτυο για online εκπαιδευτικό υλικό, το 10,0% συμμετείχε σε online μαθήματα και το 9,7% επικοινώνησε με εκπαιδευτικούς ή μαθητές μέσω διαδικτυακών εργαλείων ήχου ή βίντεο.

Τις επιπτώσεις της εξάρτησης από το διαδίκτυο εξήγησε η κοινωνιολόγος Δήμητρα Τσίτση σε δηλώσεις της στον REPORTER. Όπως επεσήμανε, «η σωστή χρήση του διαδικτύου μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο, αλλά η έλλειψη ισορροπίας ενδέχεται να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα, κυρίως στις νεότερες ηλικίες και στα παιδιά». Πολλά παιδιά, όπως είπε, χρησιμοποιούν το διαδίκτυο με λανθασμένο τρόπο και υπερβολικά συχνά. Επιπρόσθετα, σημείωσε πως «πλέον, τα μικρά παιδιά δεν βγαίνουν να παίξουν έξω, αλλά περνούν τον χρόνο τους μπροστά σε μια οθόνη, παίζοντας παιχνίδια που συχνά προωθούν τη βία, κάτι που μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά τους, καθώς ο εγκέφαλός τους ακόμα διαμορφώνεται».

Επιπλέον, η κ. Τσίτση τόνισε ότι παρόλο που η λανθασμένη χρήση του διαδικτύου έχει επιπτώσεις στα παιδιά, η ευθύνη για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν την τεχνολογία βαραίνει τους γονείς. «Δυστυχώς, η χρήση του διαδικτύου, ακόμα και από τα παιδιά, συχνά δεν έχει ισορροπία και γίνεται με ανεξέλεγκτο τρόπο, χωρίς ουσιαστικό έλεγχο για το τι βλέπει το παιδί», ανέφερε.

Η τεχνολογία και το διαδίκτυο, ωστόσο, χρησιμοποιούνται από όλες τις ηλικιακές ομάδες. Συχνά παρατηρείται το φαινόμενο της κοινωνικής αποξένωσης, όπου σε μια παρέα, αντί να συνομιλούν, όλοι ασχολούνται με τα κινητά τους τηλέφωνα. Όπως σημείωσε η κ. Τσίτση, το φαινόμενο της αποξένωσης είναι ορατό, «ακόμα και οικογένειες που βγαίνουν για φαγητό ή βόλτα καταλήγουν να κρατούν όλοι τα κινητά τους τηλέφωνα, αντί να επικοινωνούν ουσιαστικά». Ανέφερε επίσης ότι η τεχνολογία αναπτύσσεται ραγδαία και είναι αναπόφευκτη, ωστόσο η ευθύνη για τη χρήση της βαραίνει τον άνθρωπο και όχι την ίδια την τεχνολογία.

Αναφορικά με τις συνέπειες του εθισμού στο διαδίκτυο, η κ. Τσίτση εξήγησε ότι «μπορεί να προκαλέσει κοινωνική αποξένωση και να διαταράξει την επικοινωνία», ενώ ανέφερε επίσης ότι ορισμένα άτομα, που δεν μπορούν να επιδείξουν ισχύ στην πραγματική ζωή, βρίσκουν διέξοδο στο διαδίκτυο, όπου εκφράζουν θυμό, κριτική και κατακρίνουν άλλους πίσω από την ασφάλεια μιας οθόνης.

Κληθείσα να σχολιάσει το οξύμωρο φαινόμενο κάποιων χρηστών, που ενώ χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες του διαδικτύου αναπολούν τις εποχές πριν από αυτό μέσω αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα, η κ. Τσίτση εξήγησε ότι αυτό οφείλεται στη σύγκρουση του συνειδητού και του ασυνείδητου. «Παρόλο που μπορεί να δηλώνουν ότι προτιμούν την προ-διαδικτυακή εποχή, στην πραγματικότητα δυσκολεύονται να ζήσουν χωρίς το διαδίκτυο, αφού η καθημερινότητά τους εξαρτάται από αυτό».

Παρά το γεγονός ότι το διαδίκτυο κρύβει κινδύνους, η κ. Τσίτση τόνισε ότι εναπόκειται σε εμάς να το χρησιμοποιούμε σωστά, αποφεύγοντας να ζούμε σε μια επίπλαστη πραγματικότητα που συχνά προσφέρει. Με τη σωστή χρήση του, ο άνθρωπος μπορεί να κερδίσει πολλά, ωστόσο, όπως εξήγησε η κοινωνιολόγος, «το φαινόμενο της αλόγιστης χρήσης δημιουργεί συμπεριφορικά και κοινωνικά ζητήματα και αυτό δείχνει ότι κάποιοι προτιμούν την επίπλαστη πραγματικότητα του διαδικτυακού κόσμου».

Πάντως, πέρα από το σερφάρισμα και τα παιχνίδια, το διαδίκτυο αποτελεί εργαλείο για πολλές καθημερινές δραστηριότητες. Το 70,6% των ατόμων ηλικίας 16–74 ετών λαμβάνουν πληροφορίες από κυβερνητικές υπηρεσίες ηλεκτρονικά, το 54,0% έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που αποθηκεύονται από δημόσιες αρχές ή υπηρεσίες, ενώ το 22,8% χρησιμοποιούν δημόσιες βάσεις δεδομένων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

• «Καμπάνα» €251 εκατ. στη Meta για χακάρισμα λογαριασμών του Facebook
• Πώς επιλέγουν πάροχο διαδικτύου οι Κύπριοι-Αναλφάβητοι στα χαρακτηριστικά της σύνδεσης τους