Η βιβλιοθήκη του Γυμνασίου Γερίου πήρε το όνομα Χριστάκη και Γιώργου Νικολάου-«Παιδιά που δεν μεγάλωσαν»

Από σήμερα και στο εξής, η βιβλιοθήκη του Γυμνασίου Γερίου «Ιωνά και Κολοκάση» έχει μετονομαστεί σε βιβλιοθήκη «Χριστάκη και Γιώργου Νικολάου Εγγλέζου», δύο εκ των τριάντα έξι παιδιών που συμπεριλαμβάνονται στον μακρύ κατάλογο των αγνοουμένων της Τουρκικής Εισβολής. Σε μία σεμνή τελετή στο Γυμνάσιο Γερίου έγινε η ονοματοδοσία, παρουσία της οικογένειας των δύο ηρώων, καθώς και της Επικεφαλής Ανθρωπιστικών Θεμάτων Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων, Άννας Αριστοτέλους, η οποία στην ομιλία της αναφέρθηκε στα τραγικά γεγονότα της 16ης Αυγούστου 1974, όταν οι Τούρκοι εισβολείς σκόρπισαν τον όλεθρο στην Άσσια, από όπου κατάγονταν οι δύο ήρωες.

Η κα. Αριστοτέλους, στην ομιλία της επεσήμανε πως με ανάμεικτα συναισθήματα, γεμάτα από βαθιά συγκίνηση και συνάμα περηφάνια, «βρισκόμαστε σήμερα εδώ στην τελετή ονοματοδοσίας της βιβλιοθήκης του Γυμνασίου Γερίου “Ιωνά και Κολοκάση” σε Βιβλιοθήκη Χριστάκη και Γιώργου Νικολάου Εγγλέζου. Στο πλαίσιοτης απόφασής μας, με βάση το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης για δημιουργία του πρώτου “Πάρκου Αγνοουμένων Παιδιών” της τουρκικής εισβολής του 1974 στον Στρόβολο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης ανακοίνωσε ότι το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας θα προχωρήσει στην ονοματοδότηση 36 αιθουσών ανά το παγκύπριο σε σχολεία, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, έτσι ώστε η μνήμη αυτών των παιδιών να συνεχιστεί, αλλά και μέσα από την ονοματοδότηση να ενημερωθούν, να μάθουν οι νέες γενιές για την κυπριακή τραγωδία».

Η κα. Αριστοτέλους υπέδειξε ότι «τόσο το Πάρκο για τα αγνοούμενα παιδιά μας, όσο και οι σχολικές αίθουσες θα ονοματοδοτηθούν με τα 36 αθώα θύματα της τουρκικής θηριωδίας που αποτελούν μια ξεχωριστή πτυχή της κυπριακής τραγωδίας, ίσως την πιο τραγική μορφή στην ιστορία της Κύπρου, μια συγκλονιστική, αθέατη πτυχή του κυπριακού δράματος. Στα παιδιά που εδώ και μισό αιώνα δεν μεγάλωσαν. Σε αυτά, τα ανήλικα θύματα της τουρκικής εισβολής του 1974, που θα μείνουν για πάντα παιδιά».

Η ονοματοδοσία της Βιβλιοθήκης με το όνομα του Χριστάκη και Γιώργου Νικολάου Εγγλέζου, δυο παιδιών μόλις 14 και 11 ετών, αντίστοιχα, είναι πέρα για πέρα σημαντική. Καθιστά τους συνομηλίκους τους, σημερινούς μαθητές του Γυμνασίου, κοινωνούς μιας τραγικής ιστορίας, που βίωσαν ο Χριστάκης και ο μικρότερος του αδερφός Γιώργος και η υπόλοιπη οικογένεια του πριν από πενήντα χρόνια, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής, επεσήμανε η Άννα Αριστοτέλους.

«Οι μαθητές του Γυμνασίου “Ιωνά και Κολοκάση”, μέσα από αυτή την πρωτοβουλία, θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν για την ιστορία του Χριστάκη και Γιώργου Εγγλέζου, να κατανοήσουν τις τραγικές συνέπειες της εισβολής, να γνωρίσουν από κοντά το δράμα που οι οικογένειες των αγνοουμένων μας βιώνουν εδώ και πενήντα χρόνια, και με τη σειρά τους, να μεταλαμπαδεύσουν αυτές τις γνώσεις και εμπειρίες τους τόσο στους επόμενους μαθητές του Γυμνασίου, όσο και ευρύτερα στις νεότερες γενιές της κοινωνίας μας».

Η Επικεφαλής Ανθρωπιστικών Θεμάτων Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων έκανε αναφορά και στο όνομα του σχολείου, «Ιωνάς και Κολοκάσης», που ήταν ήρωες του αγώνα της ΕΟΚΑ. «Το Γυμνάσιο σας φέρει ένα βαρύ όνομα. Αυτό των ηρώων του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ, Ιωνά Νικολάου και Κυριάκου Κολοκάση. Δύο νέων που έπεσαν μαχόμενοι το 1956 κατά τη διάρκεια του έπους της ΕΟΚΑ στην ιστορική μάχη του Νοσοκομείου Λευκωσίας. Πλέον, μετά τη σημερινή ονοματοδοσία και της βιβλιοθήκης, το σχολείο συνδέεται και με τις δύο περιόδους της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. Αυτό αποτελεί ένα προνόμιο, ωστόσο έχει και την ευθύνη, εμπνεόμενοι μέσα από τους αγώνες και τις ιστορικές τους μορφές, να αντλήσετε διδάγματα, να εμπνευστείτε και το σημαντικότερο να αποτελέσετε παράδειγμα για όλους εμάς, εφαρμόζοντας στην πράξη το «Δεν ξεχνώ». Το «Δεν ξεχνώ», που πενήντα χρόνια από τη βάρβαρη τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή της πατρίδας μας, είναι πιο επίκαιρο από ποτέ».

Το «Δεν ξεχνώ» δεν είναι ένα απλό σύνθημα, σημείωσε η Άννα Αριστοτέλους, προσθέτοντας πως έχει πολλές και διαφορετικές έννοιες. «Δεν ξεχνώ την κατοχή, δεν ξεχνώ τους εγκλωβισμένους μας, δεν ξεχνώ τα πενήντα χρόνια προσφυγιάς, μα πάνω από όλα δεν ξεχνώ τους ηρωικώς δολοφονηθέντες και τους αγνοουμένους μας. Ένας τέτοιος αγνοούμενος είναι και ο Χριστάκης Νικολάου Εγγλέζου. Ο μαθητής της δευτέρας τάξης του γυμνασίου, που από σήμερα θα φέρει το όνομα του η Βιβλιοθήκη του Σχολείου σας, όπως και του Γιώργου. Γεννημένος στο χωριό Άσσια, ο Χριστάκης διέμενε εκεί με τους γονείς του και τον κατά τρία χρόνια μικρότερο αδερφό του Γιώργο».

Η ιστορία των δύο ηρώων

Στη συνέχεια, η Επικεφαλής Ανθρωπιστικών Θεμάτων Αγνοουμένων και Εγκλωβισμένων έκανε αναφορά στην ιστορία των δύο ηρώων. Όπως ανέφερε, εκείνο το μαύρο καλοκαίρι και συγκεκριμένα στις 22 Ιουλίου, δηλαδή μόλις δύο ημέρες μετά την πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής, ο Χριστάκης έκλεινε τα 14 του χρόνια. Ανήμερα της εισβολής, στις 20 Ιουλίου η οικογένεια τους βρίσκεται στην Άσσια. Το χωριό τους βρίσκεται ακόμα μακριά από το θέατρο του πολέμου. Δεν κινδυνεύουν άμεσα από τις πολεμικές επιχειρήσεις του Αττίλα και για αυτό παραμένουν στο σπίτι τους μέχρι και τις 14 Αυγούστου, όταν αρχίζει η δεύτερη φάση της εισβολής.

Στις 14 Αυγούστου, οι Τούρκοι πραγματοποιούν μεγάλες και συντονισμένες επιχειρήσεις, κυρίως στην περιοχή της Μιας Μηλιάς και του Κουτσοβέντη. Βομβαρδίζουν όλα τα γειτονικά χωριά και για αυτό, πολλοί κάτοικοι της περιοχής βρίσκουν καταφύγιο στην Άσσια, η οποία δεν είχε βομβαρδιστεί. Οι άνδρες της Εθνικής Φρουράς δίδουν γενναίες μάχες απέναντι στους πολυάριθμους και καλά εξοπλισμένους Τούρκους στρατιώτες. Στόχος τους ήταν να σπάσουν τη γραμμή άμυνας στη Μια Μηλιά, έτσι ώστε να κινηθούν νοτιότερα.

Εκμεταλλευόμενοι την αριθμητική υπεροχή τους, αλλά κυρίως την πολεμική τους αεροπορία, κατάφεραν γύρω στις 11 το πρωί της 14ης Αυγούστου να σπάσουν τις γραμμές της Εθνικής Φρουράς και να κινηθούν προς τα χωριά Τραχώνι, Κυθρέα, Παλαίκυθρο και Άσσια, εγκλωβίζοντας ουσιαστικά τους κατοίκους τους, που δεν μπορούσαν να διαφύγουν προς τις ελεύθερες περιοχές. Εντός της Άσσιας, εκτός από τους κατοίκους της, εγκλωβίστηκε και μεγάλος αριθμός κατοίκων από τα γειτονικά χωριά, οι οποίοι μετέβηκαν εκεί διότι πίστευαν ότι η Άσσια ήταν πιο ασφαλές μέρος για προφύλαξη.

Η κα. Αριστοτέλους σημείωσε, δε, ότι για δύο ημέρες, μέχρι τις 16 Αυγούστου, οι κάτοικοι της Άσσιας ζούσαν υπό καθεστώς φόβου, κλεισμένοι στα σπίτια τους. Μέχρι τις 16 Αυγούστου, οι Τούρκοι δεν είχαν εμφανιστεί, όμως την ίδια ώρα δεν είχαν καμία δίοδο, για να διαφύγουν προς τις ελεύθερες περιοχές. Κλεισμένη στο σπίτι της ήταν και η οικογένεια του Αντώνη Εγγλέζου, πατέρα του Χριστάκη και του Γιώργου. Το πρωί της 16ης Αυγούστου οι Τούρκοι εισβάλουν στο χωριό και φροντίζουν να δείξουν εξ αρχής τις προθέσεις τους. Όποιον βλέπουν στον δρόμο τον σκοτώνουν, ενώ προκαλούν τρόμο με τα όπλα τους, πυροβολώντας ασταμάτητα στον αέρα για εκφοβισμό.

Ο Χριστάκης μαζί με τον αδερφό του Γιώργο φεύγουν από την οικία τους και καταφεύγουν στο σπίτι της ξαδέλφης τους, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση. Εκεί κρύβονταν και άλλα άτομα, τους οποίους εντοπίζουν οι Τούρκοι το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου. Οι Τούρκοι στρατιώτες, υποστηριζόμενοι από άγνωστους Τουρκοκύπριους, γύρω στις 12 το μεσημέρι εισβάλουν στην οικία και αρχίζουν να πυροβολούν. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, ο Χριστάκης πληγώνεται στο στήθος από τους πυροβολισμούς και πέφτει στο έδαφος.

Την ίδια ώρα οι Τούρκοι διατάζουν όσους βρίσκονται στο σπίτι να βγουν έξω. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τον Χριστάκη τον αφήνουν εκεί, στο έδαφος της οικίας, αβοήθητο. Όλους τους υπόλοιπους που βρίσκονταν στο σπίτι, μαζί και τον μικρότερο αδερφό του Χριστάκη, Γιώργο, τους συλλαμβάνουν και τους απομακρύνουν. Τις γυναίκες και τα παιδιά τους μεταφέρουν στο Τουρκοκυπριακό χωριό Μόρα, ενώ τους άνδρες προς άγνωστη κατεύθυνση. Ανάμεσα στους άνδρες, οι Τούρκοι επέλεξαν και τον εντεκάχρονο Γιώργο, με αποτέλεσμα η οικογένεια Εγγλέζου μετά το 1974 να έχει δύο μικρά παιδιά αγνοούμενα.

Τριάντα εννέα χρόνια μετά την εισβολή, τον Σεπτέμβριο του 2013 τα οστά του μικρού Γιώργου εντοπίστηκαν μαζί με των υπολοίπων αντρών που συνελήφθησαν και αγνοούνταν σε ομαδικό τάφο στην περιοχή της Αφάνειας. Ο μικρός Γιώργος τάφηκε τον Οκτώβριο του 2013 στο κοιμητήριο Σφαλαγγιώτισσας στη Λεμεσό. Η τύχη του Χριστάκη αγνοείται μέχρι σήμερα.

«Αυτή είναι η ιστορία του Χριστάκη και Γιώργου Νικολάου Εγγλέζου. Δυο παιδιά μόλις 14 και 11 χρόνων, που βίωσαν τραγικές στιγμές εκείνο το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου. Βίωσαν τον φόβο και την απόγνωση, βίωσαν τον πόλεμο και τη βαρβαρότητά του. Πρόκειται για τα πιο αθώα μάτια που αντίκρυσαν τον πόνο, τη δυστυχία και τον όλεθρο που σκόρπισε ο Αττίλας στην Κύπρο το 1974. Οι Τούρκοι στρατιώτες άρπαξαν τον Γιώργο, ένα παιδί 11 χρονών, και στη συνέχεια τον σκότωσαν μαζί με τους ενήλικες άνδρες, ενώ άφησαν τον Χριστάκη πληγωμένο και αβοήθητο και έφυγαν, χωρίς να υπάρχει μαρτυρία από τότε μέχρι σήμερα, που να αποκαλύπτει την τύχη του παιδιού. Μπροστά στην εικόνα του κάθε ανήμπορου, αβοήθητου, απροστάτευτου παιδιού λυγίζουμε».

Η Άννα Αριστοτέλους επεσήμανε, παράλληλα, ότι «γι’ αυτό, το έργο της διακρίβωσης της τύχης των αγνοουμένων μας είναι εξαιρετικά σημαντικό και εργαζόμαστε συστηματικά, με την ίδια ένταση και αποφασιστικότητα. Σε αυτή μας την προσπάθεια βρίσκουμε σοβαρά προσκόμματα, την άρνηση της Τουρκίας να συνεργαστεί και να μας παρέχει, έστω και μισό αιώνα μετά, πληροφορίες για την τύχη αυτών των ανθρώπων. Του Χριστάκη, αλλά και των τόσων άλλων αγνοουμένων μας, που οι οικογένειες τους κουβαλάνε στους ώμους τους το μαρτύριο της αβεβαιότητας για την τύχη των αγαπημένων τους προσώπων και περιμένουν καρτερικά την ημέρα, που θα έχουν νέα για τους αγαπημένους τους».

Χρέος δικό μας είναι να μην ξεχάσουμε ποτέ τη θυσία τους, να μην ξεχάσουμε ποτέ τους τόπους μας, τόνισε η κα. Αριστοτέλους. «Την Άσσια, την Κερύνεια, την Αμμόχωστο, τη Μόρφου, την Καρπασία και όλα τα κατεχόμενα χωριά μας. Και ενέργειες όπως τη σημερινή, με την ονοματοδοσία της βιβλιοθήκης του Γυμνασίου «Ιωνά και Κολοκάση», με τα ονόματα του Χριστάκη και Γιώργου Νικολάου Εγγλέζου αναμφίβολα συντείνουν και διασφαλίζουν ότι η νέα γενιά των Κυπρίων δεν ξεχνά, τιμά, μα ταυτόχρονα πονά και θυμάται το χρέος προς αυτά τα παιδιά και το χρέος προς την πατρίδα. Την πληγή που παραμένει ανοικτή για μισό αιώνα, και θα εργαστεί με όλες τις δυνάμεις μέχρι την απελευθέρωση και την επανένωση της πατρίδας μας».

Καταλήγοντας, η Άννα Αριστοτέλους σημείωσε ότι «ενέργειες όπως τη σημερινή αναδεικνύουν την ευθύνη του φιλότιμου δασκάλου να διδάσκει τους μαθητές του, ασκώντας μια δυναμική παιδαγωγική που έχει άμεση θετική και ευεργετική επίδραση, με ερεθίσματα που υπενθυμίζουν το χρέος μας, το χρέος όλων μας για απελευθέρωση και επανένωση της εδώ και 50 χρόνια μοιρασμένης πατρίδας μας».