Ψάχνουν λύση για τις καταχρηστικές ρήτρες που ταλαιπωρούν τους καταναλωτές-Η δικαστική απόφαση ορόσημο

Τη θεραπεία για τις καταχρηστικές ρήτρες που ταλαιπωρούν χιλιάδες πολίτες εδώ και αρκετά χρόνια αναζητούν η Βουλή, μαζί με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες. Την ίδια ώρα, έχει ξεκινήσει πρόσφατα αυτεπάγγελτη διερεύνηση από την Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας, προκειμένου να διαπιστωθεί ο αριθμός των συμβάσεων που περιέχουν προβληματικούς όρους.

Το ζήτημα με τις καταχρηστικές ρήτρες χρονολογείται από το 1996, όταν θεσπίστηκε η νομοθεσία περί καταχρηστικών ρητρών. Η νομοθεσία ήταν γενική, με αποτέλεσμα πολύ λίγες υποθέσεις να φτάσουν στα δικαστήρια. Το 2021, η νομοθεσία αυτή αντικαταστάθηκε από τον περί προστασίας του καταναλωτή νόμο, ο οποίος ωστόσο δεν έχει αναδρομική ισχύ. Ως εκ τούτου, οι πολίτες που έχουν συμβάσεις από πριν το 1996 και από το 1996 μέχρι το 2021 με καταχρηστικές ρήτρες, δεν έχουν δει αυτές τις ρήτρες να αφαιρούνται, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός καταναλωτών να έχει υποστεί ζημιά.

Όπως ανέφερε στον REPORTER ο Βουλευτής των Οικολόγων, Σταύρος Παπαδούρης, πολλά χρόνια μετά, εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετές ενεργές συμβάσεις, που επηρεάζουν χιλιάδες πολίτες.

Επιπλέον, ο κ. Παπαδούρης τόνισε ότι υπάρχουν αποφάσεις δικαστηρίων και νομολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ορίζουν πως πρέπει να αφαιρεθούν οι καταχρηστικές ρήτρες, ωστόσο προνοείται πως η σύμβαση θα συνεχίζει να υφίσταται, ανεξαρτήτως της ημερομηνίας υπογραφής της.

Παράλληλα, υπάρχουν αποφάσεις από τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο για υπερχρεώσεις και καταχρηστικές ρήτρες, οι οποίες όμως, λόγω της νομοθεσίας, παραμένουν αναξιοποίητες.

Επιπρόσθετα, η Υπηρεσία Καταναλωτή του Υπουργείου Ενέργειας έχει κατά καιρούς διερευνήσει και εντοπίσει καταχρηστικές ρήτρες σε συμβάσεις. Ωστόσο, πριν από το 2021, δεν μπορούσε να επιβάλει κυρώσεις, παρά μόνο να προωθήσει τα ευρήματα στη Νομική Υπηρεσία. Από τις περιπτώσεις που εντοπίστηκαν, οι 48 αφορούσαν συμβάσεις εταιρειών ανάπτυξης γης και οικοδόμων, ενώ άλλες εννέα αφορούσαν καταχρηστικές ρήτρες από τραπεζικά ιδρύματα.

Ορισμένες από αυτές τις υποθέσεις έχουν οδηγηθεί στο Δικαστήριο, ενώ άλλες ακόμα εξετάζονται.

Δικαστική απόφαση-ορόσημο

Σε ό,τι αφορά τις καταχρηστικές ρήτρες, σημείο αναφοράς αποτελεί η δικαστική απόφαση σε βάρος της Societe Generale. Η απόφαση που εκδόθηκε στις 25/2/2021, χαρακτήρισε τις δεκατρείς από τις δεκατέσσερις ρήτρες του συμβολαίου στεγαστικού δανείου ως καταχρηστικές.

Στην απόφαση, ο Δικαστής αναφέρεται σε όρους που περιέχουν ασάφεια, προκαλώντας διατάραξη της συμβατικής ισορροπίας εις βάρος του καταναλωτή, κατά παράβαση των απαιτήσεων καλής πίστης. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι υπήρχαν όροι που επέτρεπαν την αύξηση του επιτοκίου με τρόπο που δεν ενημέρωνε επαρκώς τον καταναλωτή για το πραγματικό ετήσιο επιτόκιο. Επίσης, αναφέρεται σε όρους που έδιναν στην Τράπεζα το δικαίωμα να τροποποιεί μονομερώς ουσιώδεις όρους της συμφωνίας, όπως και στους όρους που αφορούσαν τα επιτόκια, τα οποία η Τράπεζα είχε τροποποιήσει.

Οι καταχρηστικοί όροι αφορούσαν ζητήματα όπως η σταδιακή εκταμίευση του δανείου, οι υπολογισμοί του επιτοκίου, το δικαίωμα της Τράπεζας να απαιτεί πλήρη αποπληρωμή του δανείου ανά πάσα στιγμή χωρίς αιτιολόγηση, η δυνατότητα μεταβολής του βασικού επιτοκίου, του επιτοκίου euribor ή libor και η διάρκειά του, οι προσαυξήσεις, οι τόκοι υπερημερίας, οι προμήθειες και τα τραπεζικά δικαιώματα. Επίσης, το δικαίωμα της Τράπεζας να μεταβάλλει μονομερώς το ύψος των επιτοκίων, των χρεώσεων και των προμηθειών.

Ο Δικαστής, δεδομένου ότι οι περισσότεροι όροι κρίθηκαν ως καταχρηστικοί, αποφάσισε ότι η σύμβαση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Στην απόφασή του σημείωσε πως «λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις του Διευθυντή στην προκαταρκτική του απόφαση, τις απαντήσεις των συνηγόρων της Καθ'ης η Αίτηση, όπως και την τελική απόφαση του Διευθυντή, και έχοντας λάβει υπόψη τις αγορεύσεις και των δύο πλευρών, είναι η θέση μου ότι οι εν λόγω ρήτρες των συμβάσεων, όπως καταλήγω στην απόφασή μου παραπάνω, είναι καταχρηστικές και αδιαφανείς».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Βελτίωση στις εισπράξεις των κυπριακών ΜΕΔ-Νέες θετικές πιστοληπτικές αξιολογήσεις αναμένει ο Morningstar DBRS