Τα προσωπικά οικονομικά ως κριτήριο ψήφου και οι εκλογές στα χρόνια της ακρίβειας

Η επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ στις Προεδρικές Εκλογές των ΗΠΑ, όπως φάνηκε από τα νούμερα των exit polls, στο τέλος της ημέρας είχε ένα ξεκάθαρο σημείο εκκίνησης: Την Οικονομία και κυρίως το κόστος ζωής. Αν και η Δημοκρατία αναφερόταν από τους πολίτες ως το σημαντικότερο τους κριτήριο ψήφου, το ποσοστό αυτό διαμορφώθηκε κατά κύριο λόγο από ψηφοφόρους της Κάμαλα Χάρις. Ανάμεσα στα άτομα που ψήφισαν Ντόναλντ Τραμπ η Οικονομία βρισκόταν στην κορυφή.

Οι ψηφοφόροι μίας από τις πιο σημαντικές οικονομίες του πλανήτη, ψήφισαν για Πρόεδρό τους αυτόν που υποσχόταν να την διορθώσει και κατ’ επέκταση να διορθώσει την καθημερινότητά τους. Παρά το γεγονός πως στις ΗΠΑ διαμορφώνουν το τελικό αποτέλεσμα διάφορες ετερόκλητες πληθυσμιακές ομάδες, οι οποίες δεν έχουν απαραιτήτως αντιστοιχία στην ευρωπαϊκή εκλογική δημογραφία, φαίνεται πως μία από τις πιο σημαντικές για τον Ντόναλντ Τραμπ ήταν η ομάδα των ανθρώπων που αισθάνεται πως έμεινε πίσω και βρίσκεται σε μία συνεχή μάχη με το κόστος ζωής.

Ανεξαρτήτως αν αυτοί οι ψηφοφόροι πιστεύουν όντως πως η λύση στο στεγαστικό είναι να γίνουν μαζικές απελάσεις παράτυπων μεταναστών ώστε να απελευθερωθούν πολλά σπίτια και να πέσουν οι τιμές των ενοικίων, όπως πρότεινε ο Ντόναλντ Τραμπ, φαίνεται να πιστεύουν ότι έχει κάποιες λύσεις. Λύσεις τις οποίες δεν έπεισε πως έχει η ανθυποψήφιά του, που είναι η Αντιπρόεδρος της απερχόμενης Κυβέρνησης και που ενδεχομένως ήταν αρκετές για να παραβλέψουν τις πιο ακραίες και προβληματικές θέσεις του, που ακόμη και σε μερίδα ψηφοφόρων του προκαλούν εύλογη ανησυχία.

Όπως εξηγεί το BBC, ο Τραμπ υποσχέθηκε προεκλογικά στους πολίτες να βάλει ένα τέλος στον πληθωρισμό με αύξηση της παραγωγής πετρελαίου για μείωση της τιμής της ενέργειας και μείωση των επιτοκίων. Επίσης έκανε λόγο για μείωση των φόρων, με τη διαφορά να καλύπτεται από την ανάπτυξη και τους δασμούς στις εισαγωγές, ιδιαίτερα από την Κίνα. Και αυτά φαίνεται να ακούγονται εύηχα στα αυτιά των πολιτών που αισθάνονται συνεχώς πιεσμένοι από την ακρίβεια.

Αυτή η τάση των ψηφοφόρων δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη. Το τελευταίο διάστημα, στη δική μας πλευρά του Ατλαντικού, ερμηνεύαμε την άνοδο πιο ακραίων μορφών της Δεξιάς στις Ευρωεκλογές αλλά και σε διάφορες εθνικές εκλογές -εν μέρει τουλάχιστον- ως απότοκο των οικονομικών πιέσεων που δέχονταν οι πολίτες. Στις ΗΠΑ δεν υπάρχουν οι ευρωπαϊκού τύπου διακρίσεις μεταξύ Δεξιάς, Αριστεράς και Κέντρου, αφού ολόκληρη η πολιτική της χώρας είναι ουσιαστικά κάποιου είδους απόχρωση της Δεξιάς. Υπάρχουν, όμως, ανάλογα προβλήματα και ανάλογες ανησυχίες, οι οποίες τροφοδοτούν ηγέτες που δίνουν τις ανάλογες υποσχέσεις.

Περισσότεροι από τους μισούς ψηφοφόρους δήλωσαν ότι ο πληθωρισμός τους δημιούργησε δυσκολίες τον τελευταίο ένα χρόνο και το 25% έκανε λόγο για μεγάλες δυσκολίες. Αν και η ψήφος ήταν μοιρασμένη σε αυτούς που είχαν μικρές δυσκολίες, ο Τραμπ θριάμβευσε ανάμεσα σε αυτούς που αισθάνονταν μεγάλη δυσκολία. Και δεδομένου ότι, σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι δήλωσαν ότι η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς τους είναι χειρότερη σήμερα σε σχέση με πριν από τέσσερα χρόνια (τότε που ανέλαβε η Κυβέρνηση Μπάιντεν δηλαδή), είναι κατανοητό γιατί ήταν εύκολο να τους πείσει πως γνωρίζει τι πρέπει να κάνει.

Πριν από ένα χρόνο, όταν επικράτησε στις εκλογές της Ολλανδίας ο Χερτ Βίλντερς, τον οποίο πολλοί αποκαλούσαν «ο Ολλανδός Τραμπ», η νίκη του ερμηνεύτηκε ως αντίδραση των ψηφοφόρων στις οικονομικές ανησυχίες, το στεγαστικό και τον αυξανόμενο πληθωρισμό. Και φαίνεται πως και ο… original Τραμπ έτσι δελέασε μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων του. Όπως έδειξαν τα στοιχεία των exit polls, οκτώ στους δέκα Αμερικανούς που δήλωσαν ότι η Οικονομία είναι η βασική τους ανησυχία, ψήφισαν τον πρώην και πλέον επόμενο Πρόεδρο των ΗΠΑ. Όσο πιο θυμωμένος αισθανόταν ένας πολίτης για την κατάσταση στη χώρα, τόσο αυξάνονταν οι πιθανότητες να ψηφίσει τον Ντόναλντ Τραμπ, για αυτό και άντλησε τις ψήφους του 71% των «θυμωμένων». Και όταν ένας πολίτης αισθάνεται πως όσο και αν δουλέψει δεν μπορεί να βγει από πάνω, ειδικά σε μια χώρα που η οικονομική της κουλτούρα είναι πως όποιος δουλεύει σκληρά ανεβαίνει και ανταμείβεται, είναι πολύ θυμωμένος.

Διάφορες τάσεις, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, και αναλόγως πλαισίου, κρίνονται στην καλύτερη μη συμβατικές και στην χειρότερη ακραίες και επικίνδυνες, επιτυγχάνουν να κάνουν αυτό που δυσκολεύεται στις μέρες μας το πολιτικό mainstream (υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ δεν είναι τυπικός Ρεπουμπλικάνος πολιτικός) τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ: Να πείσουν τους πολίτες ότι ακούν, αντιδρούν και διαθέτουν τις λύσεις. Να τους πείσουν ότι νοιάζονται για αυτούς και όχι μόνο για τους καλούς αριθμούς. Το ζήτημα δεν είναι μόνο πολιτικό αλλά και επικοινωνιακό: Τα παραδοσιακά κόμματα συχνά στέλνουν λάθος μηνύματα ως προς την αντίληψη και τις προτεραιότητές τους, δημιουργώντας έδαφος που καταλαμβάνουν άλλες φωνές.

Αυτή η νέα υπενθύμιση από τις ΗΠΑ πως τα προσωπικά οικονομικά αποτελούν το μεγαλύτερο κριτήριο ψήφου στις μέρες μας, θα πρέπει να τύχει της κατάλληλης επεξεργασίας και στην Ευρώπη, ειδικά επειδή ο Ντόναλντ Τραμπ τείνει να δημιουργεί παγκόσμιες πολιτικές τάσεις. Όχι για να δίνουν οι ηγεσίες κούφιες πολιτικές υποσχέσεις, αλλά για να δίνουν απτές πολιτικές λύσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:

• Οι τάσεις που διαμόρφωσαν τη νίκη του Τραμπ-Ποιοι παράγοντες έγειραν υπέρ του
• Ενισχυμένος ο Τραμπ σε σχέση με το 2020-Η ανάλυση του Politico
• Τι σημαίνει η νίκη Τραμπ για την ΕΕ–Ψυχραιμία συστήνουν οι Βρυξέλλες