Στο τρίγωνο Λονδίνου-Νέας Υόρκης-Βρυξελλών μεταφέρεται άμεσα και έμμεσα το Κυπριακό

Τα μακρά κοντά εγίναν. Μετά από μία περίοδο μεγάλης απραξίας στο Κυπριακό, πραγματοποιείται την Τρίτη η κοινή συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Ερσίν Τατάρ, στην παρουσία του ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες. Αν και έχουν ξαναβρεθεί στον ίδιο χώρο, στην πραγματικότητα ποτέ δεν έχουν συνομιλήσει για την ουσία του Κυπριακού, καθώς ο εγκάθετος της κατοχής αρνείτο σθεναρά κάτι τέτοιο. Αρνείτο, επίσης, για πάρα πολύ καιρό τον διορισμό της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ, η οποία πραγματοποίησε την διερεύνηση εδάφους, διασφαλίζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο πως δεν θα υπήρχαν οποιεσδήποτε εξελίξεις.

Η τουρκική στάση διαφοροποιήθηκε ελαφρώς το τελευταίο διάστημα. Θεωρητικά όχι επί της ουσίας, καθώς οι δημόσιες τοποθετήσεις δεν δείχνουν κάποια διάθεση μετακίνησης από τις αδιάλλακτες θέσεις που προβάλλονται, αλλά τουλάχιστον επί της διαδικασίας. Αρχικά δέχθηκαν, έστω και διστακτικά, τον διορισμό της Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ και τώρα ο Τατάρ είπε το «ναι» και στην πραγματοποίηση τριμερούς συνάντησης, προφανώς κατόπιν σχετικών οδηγιών από την Άγκυρα, που δείχνει να ευνοεί την ύπαρξη κάποιας κινητικότητας στο Κυπριακό σε αυτή τη χρονική στιγμή.

Η ερμηνεία που δίνεται για αυτή την αλλαγή στην προσέγγιση είναι πως ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, βρίσκεται σε μία διαδικασία αναβίωσης της ευρωπαϊκής πορείας της κατοχικής χώρας, η οποία είχε παραμεριστεί τα τελευταία χρόνια. Αν και ρεαλιστικά αυτή τη στιγμή δεν γίνεται λόγος για ενταξιακή προοπτική, η Άγκυρα ποντάρει σε άλλα ζητήματα, όπως είναι η τελωνειακή ένωση, η απελευθέρωση της βίζας και οικονομικά οφέλη. Πλέον και ιδιαίτερα μετά το άτυπο συμβούλιο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, ο Φιντάν φαίνεται αντιλήφθηκε ότι η διασύνδεση της ατζέντας του Κυπριακού με τα ευρωτουρκικά δεν γίνεται μόνο από τη Λευκωσία και τις φίλες χώρες αλλά από την ΕΕ ως σύνολο και, ως εκ τούτου, δείχνει να ευνοεί την ύπαρξη έστω κινητικότητας.

Θα πρέπει, βεβαίως, να σημειωθεί πως, παρόλο που προφανώς στο τραπέζι θα κάθεται ο Ερσίν Τατάρ, αυτός που θα λάβει την όποια απόφαση θα είναι η Άγκυρα. Αυτό συνέβαινε διαχρονικά, όμως ειδικά σε αυτή την περίπτωση ο εγκάθετος της κατοχής παρουσιάζεται πλήρως παροπλισμένος, καθώς φαίνεται να έχει χάσει την εμπιστοσύνη της Τουρκίας. Πριν από λίγο καιρό, μάλιστα, είχε γίνει και διαρροή ότι η Άγκυρα κάλεσε τον λεγόμενο «πρωθυπουργό» για να παραπονεθεί για τους χειρισμούς του Τατάρ στο θέμα της προηγούμενης προσπάθειας διευθέτησης τριμερούς συνάντησης από τα Ηνωμένα Έθνη. Έτσι δεν αναμένεται να δεσμευτεί για τίποτα χωρίς τη σύμφωνο γνώμη της Άγκυρας.

Αυτό φαίνεται να το γνωρίζει και ο ΓΓ του ΟΗΕ. Άλλωστε ο κ. Γκουτέρες δεν είναι απλώς κάποιος που υπογράφει τυπικά εκθέσεις για ένα διεθνές ζήτημα, αλλά ένα πρόσωπο που ενεπλάκη προσωπικά, την εποχή του Κραν Μοντανά. Έτσι έχει προσωπική άποψη και γνωρίζει τους βασικούς παίχτες και τις θέσεις του. Οι επαφές που έκανε ο ίδιος στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης, αλλά και οι επαφές που έκανε εκ μέρους του η κ. Ολγκίν, του έδωσαν μια καλή εικόνα για τις προσεγγίσεις που υπάρχουν αυτή την περίοδο και είναι προφανές ότι έχει κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό του για το τι θα ακολουθήσει.

Κατά τη διάρκεια της κοινής συνάντησης αναμένεται να διαφανεί η ερμηνεία που κάνει του concept paper που ετοίμασε η προσωπική του απεσταλμένη και πώς έχει στο μυαλό του τα επόμενα βήματα. Σε αυτό το στάδιο μπορούν να γίνονται μόνο σενάρια, όμως φαίνεται πως είτε ο κ. Γκουτέρες θα ετοιμάσει κάτι ως βάση για συζήτηση, είτε θα προτείνει αυτή να αποφασιστεί στο πλαίσιο μίας πενταμερούς. Αυτό που δεν αναμένεται είναι αποδεχθεί τα παράλογα προαπαιτούμενα που θέτει ο Τατάρ, καθώς είναι δεσμευμένος από τα ψηφίσματα του ΣΑ των ΗΕ, όπως και τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Άλλωστε και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει ξεκαθαρίσει πάρα πολλές φορές πως δεν τίθεται θέμα αλλαγής του συμφωνημένου πλαισίου, ούτε βεβαίως και υπάρχει οποιαδήποτε πρόθεση αναγνώρισης του παράνομου μορφώματος των κατεχομένων. Αντιθέτως, πρόθεσή του είναι να λειτουργήσει παραγωγικά, ώστε να προκύψει όντως θετικό αποτέλεσμα, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες που δημιουργεί η τουρκική στάση.

Συγκυριακά η τριμερής συνέπεσε σε ένα τετραήμερο επαφών, στις οποίες το Κυπριακό θα συζητείται άμεσα ή έμμεσα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα αναχωρήσει τη Δευτέρα για το Λονδίνο, όπου θα έχει την πρώτη του διμερή συνάντηση με τον νέο Πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ. Αν και η ατζέντα αναμένεται να είναι αρκετά διευρυμένη, το Κυπριακό πάντοτε βρίσκεται στην κορυφή, δεδομένου ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι εγγυήτρια χώρα με ενεργό ενδιαφέρον για το μέλλον του Κυπριακού και ένα εκ των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Οι Βρετανοί ανέκαθεν διαδραμάτιζαν ρόλο στο Κυπριακό και, ως εκ τούτου, θεωρείται σημαντικό ο Νίκος Χριστοδουλίδης να στείλει τα κατάλληλα μηνύματα, κυρίως σε ό,τι αφορά τις κόκκινες γραμμές, καθώς κατά καιρούς έχουν ακουστεί «δημιουργικές» ιδέες από πλευράς Ηνωμένου Βασιλείου.

Ακολούθως, το βράδυ της Δευτέρας, ο Πρόεδρος θα μεταβεί στη Νέα Υόρκη, όπου το δείπνο θα πραγματοποιηθεί στις 7:00 τοπική ώρα της Τρίτης, δηλαδή στις 2:00 τα ξημερώματα της Τετάρτης. Αμέσως μετά θα επιβιβαστεί και πάλι στο αεροπλάνο για να μεταβεί στις Βρυξέλλες, όπου θα συμμετέχει στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Εκεί θα έχει την ευκαιρία να ενημερώσει τους ομολόγους του για τα όσα θα διαμειφθούν στην τριμερή συνάντηση, ακριβώς στο πλαίσιο του αναζωογονημένου ενδιαφέροντος για τα ευρωτουρκικά.