Επίσπευση διαδικασίας για αναθεώρησης νομοθεσίας ΡΙΚ ζήτησε το Υπουργείο Εσωτερικών

Την επίσπευση της διαδικασίας για αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση ζήτησε το Υπουργείο Εσωτερικών με επιστολή του προς το ΡΙΚ τον περασμένο Ιούνιο, στο πλαίσιο των ενεργειών για συμμόρφωση με τις συστάσεις της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2024 για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Κύπρο.

Αυτό ανέφερε ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, κατά την τοποθέτησή του στη σημερινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών η οποία εξέτασε τις επισημάνσεις της έκθεσης σε ό, τι αφορά την πολυφωνία και την ελευθερία των μέσων μαζικής επικοινωνίας στην Κύπρο.

Κατά τη συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιήθηκε μόλις λίγα λεπτά μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για παύση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη από τον θεσμό του Γενικού Ελεγκτή, αν και ο Γενικός Ελεγκτής ήταν στη λίστα των προσκεκλημένων της Επιτροπής, τη συζήτηση απασχόλησε, μεταξύ άλλων, και η διαφάνεια στην κατανομή των πόρων του κράτους για διαφήμιση στα ΜΜΕ, καθώς επίσης και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ΜΜΕ, αλλά και η αρμοδιότητα έκδοσης δημοσιογραφικών ταυτοτήτων από το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαπίστωσε μηδενική πρόοδο στη θέσπιση νομοθεσίας για διασφάλιση δίκαιης και διαφανούς κατανομής των διαφημιστικών δαπανών από το κράτος, κάποια πρόοδο στην προώθηση της έγκρισης του πλαισίου για την αποτελεσματική και έγκαιρη διαβούλευση κατά τη νομοθετική διαδικασία, καθώς και κάποια πρόοδο στην ενίσχυση της ανεξάρτητης διακυβέρνησης των δημόσιων μέσων μαζικής επικοινωνίας, με την έναρξη της διαβούλευσης για την αναθεώρηση της σχετικής νομοθεσίας.

Αναφορικά με τη νομοθεσία που διέπει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, ο Υπουργός Εσωτερικών ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής Θεσμών ότι για σκοπούς συμμόρφωσης με τις συστάσεις της έκθεσης, έχει ήδη δρομολογηθεί διαδικασία για τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας του ΡΙΚ. Εξήγησε, όμως, ότι επειδή στο νομοσχέδιο περιλαμβάνεται εύρος θεμάτων, κάτι που πιθανόν να καθυστερήσει την ψήφισή του, για να αποφευχθεί καθυστέρηση στην υλοποίηση των όσων απαιτούνται, το Υπουργείο έστειλε τον περασμένο Ιούλιο εισήγηση στο ΡΙΚ, ώστε να προωθηθούν σε πρώτο στάδιο μόνο οι επείγουσες τροποποιήσεις της νομοθεσίας.

Ο κ. Ιωάννου υπενθύμισε με την παρέμβασή του ότι το Παρατηρητήριο για την Πολυφωνία στα ΜΜΕ διατήρησε το ζήτημα της ανεξαρτησίας του ΡΙΚ στη «ζώνη υψηλού κινδύνου», εξαιτίας κυρίως της μη τροποποίησης του υφιστάμενου συστήματος διορισμού και παύσης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του ΡΙΚ, κάτι που σύμφωνα με την έκθεση επιτρέπει τη δυνατότητα άσκησης πολιτικής επιρροής στον προγραμματισμό και τη λειτουργία του ΡΙΚ ευρύτερα.

Όσον αφορά τις επισημάνσεις που είχαν γίνει σχετικά με τον διορισμό των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, ο Υπουργός ανέφερε ότι για τον σκοπό αυτό προχώρησε η σύσταση του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου για τον διορισμό των μελών του Διοικητικών Συμβουλίων, μεταξύ των οποίων και του ΡΙΚ. Η διαδικασία που ακολουθείται, εξήγησε ο κ. Ιωάννου, αποσκοπεί στο «να απαλείψει τις υπόνοιες για οποιαδήποτε μορφή επιρροής».

Από πλευράς ΡΙΚ, ο νομικός λειτουργός του Ιδρύματος, Αντώνης Κατσουρίδης, ανέφερε ότι το προσχέδιο για τον νόμο θα κατατεθεί, αν όχι μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, που είναι η ισχύουσα προθεσμία, τότε πολύ σύντομα αμέσως μετά από αυτή. Επίσης, ο Εκπροσώπος Τύπου του ΔΣ του ΡΙΚ, Ανδρέας Ιωσήφ, ανέφερε ότι το Ίδρυμα προσπαθεί και κάνει βήματα προς την ορθή κατεύθυνση και πρόσθεσε ότι πρόθεσή του είναι να λάβει ακόμα περισσότερα μέτρα στην κατεύθυνση της διαφάνειας.

Απαντώντας σε παρατηρήσεις του ανεξάρτητου Βουλευτή, Ανδρέα Θεμιστοκλέους, σχετικά με τη φιλοξενία Βουλευτών στις εκπομπές του ΡΙΚ, ο κ. Ιωσήφ σημείωσε ότι όσον αφορά την προεκλογική περίοδο, το Ίδρυμα λειτουργεί με κώδικα, ο οποίος καταρτίζεται ειδικά για την κάλυψη της θεματολογίας αυτής. Ανέφερε, πάντως, ότι θα διαβιβάσει τις παρατηρήσεις του Βουλευτή στο ΔΣ του ΡΙΚ, κάτι στο οποίο αντέδρασε ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Δημήτρης Δημητρίου, λέγοντας ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται το θέμα αυτό σαν να ακούγεται για πρώτη φορά, σημειώνοντας ότι είχε γίνει μεγάλη συζήτηση πριν ένα χρόνο στην Επιτροπή.

Για την κατανομή των κονδυλίων για προώθηση ενημερωτικών εκστρατειών του κράτους, ο Υπουργός Εσωτερικών ανέφερε ότι υπάρχει εσωτερικός κανονισμός, που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2022, και ο οποίος διαμορφώθηκε μετά από υποδείξεις και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας το 2021. Εξήγησε ότι ο κανονισμός καθορίζει τα κριτήρια για την κατανομή των κονδυλίων για ενημερωτικές εκστρατείες «διασφαλίζοντας έτσι την αξιοκρατία σε σχέση με την κατανομή των εν λόγω κονδυλίων».

Ο κ. Ιωάννου πρόσθεσε ότι ήδη από 2021 το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, υλοποιώντας συστάσεις της ειδικής έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, προβαίνει σε σύναψη συνεργασίας με διαφημιστικά γραφεία για τη διάχυση των ενημερωτικών εκστρατειών και αναλαμβάνει και την κατανομή κονδυλίων, παρέχοντας και κατευθυντήριες προς τις διαφημιστικές εταιρείες ως προς τον στόχο κάθε εκστρατείας, το υλικό, την διάρκεια και τον διαθέσιμο προϋπολογισμό. Σημείωσε ότι η κατανομή των κονδυλίων γίνεται με βάση το media plan κάθε εκστρατείας και στη βάση παραμέτρων των επίσημων δεικτών μέτρησης της τηλεθέασης, της ακροαματικότητας και της αναγνωρισιμότητας.

Για τη διασφάλιση της διαφάνειας σχετικά με τα ΜΜΕ που λαμβάνουν κονδύλια για ενημερωτικές εκστρατείες του κράτους, ο Υπουργός Εσωτερικών είπε ότι «το πνεύμα των απαιτήσεων της έκθεσης και του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την ελευθερία των μέσων, καλύπτεται από τα στοιχεία που δημοσιεύει το Γενικό Λογιστήριο». Σημείωσε, όμως, ότι περιθώριο βελτίωσης υπάρχει και ότι προς αυτή την κατεύθυνση το Υπουργείο είναι σε διαδικασία επεξεργασίας των απαραίτητων προσαρμογών.

Στο θέμα διαφάνειας της κατανομής των κονδυλίων για ενημερωτικές καμπάνιες αναφέρθηκε και η Αλίκη Στυλιανού, Διευθύντρια του ΓΤΠ, παραπέμποντας στην τοποθέτηση του Υπουργού Εσωτερικών. Όπως είπε, στο θέμα αυτό δεν έχει ληφθεί υπόψη στον βαθμό που θα έπρεπε το ζήτημα του απόρρητου και εξήγησε ότι δεν μπορούν να δίνονται στη δημοσιότητα τα στοιχεία για τις εκστρατείες, όμως για όποιον επιθυμεί να τα ερευνήσει, τα στοιχεία πληρωμών υπάρχουν στο Γενικό Λογιστήριο.

Η κ. Στυλιανού αναφέρθηκε και στο ζήτημα της έκδοσης δημοσιογραφικών ταυτοτήτων, το οποίο έθιξε κατά τη συνεδρίαση ο Αντιπρόεδρος της Ένωση Συντακτών Κύπρου, Γιάννης Σεϊτανίδης, ο οποίος μετέφερε τη θέση της Ένωσης ότι οι ταυτότητες δε θα έπρεπε να εκδίδονται από το ΓΤΠ, αλλά από την ΕΣΚ, όπως συμβαίνει αντίστοιχα σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Η κ. Στυλιανού είπε ότι έχει εκχωρηθεί η εξουσία στον εκάστοτε διευθυντή του ΓΤΠ να ανανεώνει και να εκδίδει δημοσιογραφικές ταυτότητες από το 1990, καθώς γίνονταν προσπάθειες για λειτουργία του Συμβουλίου Τύπου, το οποίο όμως δεν κατέστη δυνατό να λειτουργήσει. Όπως είπε, το ΓΤΠ δεν διαφωνεί στο να συνεχίσει ή μη με την έκδοση ταυτοτήτων, εξήγησε, όμως, ότι υπάρχει ζήτημα λόγω του ότι οι δημοσιογράφοι θα εξαναγκαστούν να ενταχθούν σε συντεχνία, κάτι το οποίο αντίκειται σε άρθρο του Συντάγματος.

Πάντως, στην τοποθέτησή του ο Αντιπρόεδρος της ΕΣΚ υπογράμμισε τη σημασία ενισχυμένης διαφάνειας στην αγορά των ΜΜΕ, τόσο στο ιδιοκτησιακό καθεστώς, όσο και στα έσοδα από διαφήμιση, ενώ αναφέρθηκε και στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι, λόγω δυσμενών συνθηκών εργασίας, που έχουν αντίκτυπο στην ελευθερία και στην πολυφωνία, όπως είπε.

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, Έλλη Κοτζαμάνη, αναφέρθηκε κατά την τοποθέτησή της στη συνεδρίαση, στο θέμα του Συμβουλίου Τύπου, που έθιξε η Διευθύντρια του ΓΤΠ, λέγοντας ότι δεν νοείται Συμβούλιο Τύπου που να ορίζεται από το κράτος, γιατί αυτό θα έχει λόγο στο τι συμβαίνει με την αυτορρύθμιση των ΜΜΕ, αλλά και στο δημοσιογραφικό περιεχόμενο και σημείωσε ότι, εάν υπάρξει τέτοιο Συμβούλιο, θα διαφωνήσει το σύνολο του δημοσιογραφικού κόσμου.

Ο Διευθυντής της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, Νεόφυτος Επαμεινώνδας, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στις κινήσεις για αλλαγή της νομοθεσίας για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ΜΜΕ, αναφέροντας ότι, σύμφωνα με κάποιες προσεγγίσεις, όταν επιτρέπεται ακόμα και η κατοχή του 100% των μετοχών από φυσικό πρόσωπο, εξαλείφεται το φαινόμενο μετοχών ΜΜΕ σε «αχυράνθρωπους» και ότι έτσι είναι πιο εύκολο να εποπτεύσει κανείς μία εταιρεία, παρά όταν είναι κατακερματισμένη σε πολλούς μετόχους.

Ο ίδιος έκανε λόγο για υψηλό κίνδυνο σε ψηφιακά μέσα, αναφέροντας ότι με το Digital Services Act η Αρχή Ραδιοτηλεόρασης εμπλέκεται ως συντονιστής του κανονισμού για την Κύπρο, αλλά όχι στον έλεγχο του περιεχομένου. Σημείωσε, ακόμα, ότι στις τελευταίες εκλογές οι υποψήφιοι για πρώτη φορά δεν εξάντλησαν τα όρια του χρόνου που δικαιούνταν σε ραδιόφωνο και τηλεόραση, γιατί μεγάλο μερίδιο της διαφήμισης πήγε στα ψηφιακά ΜΜΕ.

Εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου, ο Νικόλας Κωνσταντινίδης, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην νομοθεσία που ψήφισε το Ευρωκοινοβούλιο για την αντιμετώπιση στρατηγικών αγωγών κατά δημοσιογράφων (SLAPPs), λέγοντας ότι γίνονται σεμινάρια σε μέλη του Συλλόγου για δικαστικές υποθέσεις τέτοιας υφής. Εξάλλου, στο θέμα αυτό αναφέρθηκε και η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, θέτοντας το ζήτημα για το πότε θα προχωρήσει η εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία και σημειώνοντας ότι υπάρχει ήδη σε εξέλιξη τέτοια υπόθεση εναντίον δημοσιογράφου στην Κύπρο.

Πάντως, η Γενική Γραμματέας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών επεσήμανε ως θετικό το γεγονός ότι στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταγράφεται σημαντική πρόοδος σε όλους σχεδόν τους τομείς και μετέφερε ότι πρόθεση της κυβέρνησης είναι να συνεχιστεί αυτή η θετική πορεία. Εξάλλου, και ο Στέλιος Μακρυγιάννης, επικεφαλής της Μονάδας Προγράμματος και Πολιτικής του Υφυπουργείου Ευρωπαϊκών Θεμάτων, ο οποίος στη συνεδρίαση συμμετείχε εκ μέρους της Υφυπουργού, ανέφερε ότι το κράτος δικαίου είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες Κυπριακής Προεδρίας 2026.

Πηγή: ΚΥΠΕ