Ανησυχία για περιβαλλοντικές επιπτώσεις από κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου στον Λυθροδόντα

Προβληματισμούς και ανησυχίες ήγειραν τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος, σχετικά με την προτεινόμενη κατασκευή και λειτουργία φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 180MW και έκτασης 3,5 τ.χμ. σε κρατική χαλίτικη και σε τουρκοκυπριακή γη στα διοικητικά όρια των κοινοτήτων της επαρχίας Λευκωσίας Λυθροδόντα, Αναλιόντα, Καταλιόντα και Μαθιάτη, καθώς και για πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι Βουλευτές ζήτησαν από τους κρατικούς φορείς και από την εταιρεία που υπέβαλε την πρόταση να καταθέσουν διάφορα έγγραφα για να μελετήσουν το θέμα.

Το θέμα, η συζήτηση του οποίου άρχισε την Τετάρτη, ενεγράφη αυτεπάγγελτα εξέταση έπειτα από εισήγηση των Βουλευτών του ΑΚΕΛ, Νίκου Κέττηρου, Ανδρέα Καυκαλιά και Μαρίνας Νικολάου. Εκπρόσωποι κρατικών τμημάτων, περιβαλλοντικών οργανώσεων και των κατοίκων των κοινοτήτων τάχθηκαν εναντίον του συγκεκριμένου έργου, κάνοντας λόγο για μεγάλη περιβαλλοντική ζημιά, ενώ το Τμήμα Περιβάλλοντος ανέφερε ότι εξετάζεται η πληρότητα της μελέτης που υποβλήθηκε για το προτεινόμενο έργο.

Μιλώντας κατά τη διάρκεια της συνεδρίας της Επιτροπής, η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Σάβια Ορφανίδου, τάχθηκε υπέρ των μεγάλων αναπτύξεων που αφορούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), με γνώμονα το καλώς νοούμενο συμφέρον των ανθρώπων, τη φύση και το περιβάλλον. «Το φωτοβολταϊκό πάρκο εντάσσεται στον χωροταξικό σχεδιασμό του 2021; Έχουν δοθεί άδειες για το πάρκο; Είναι ικανοποιημένη η κατασκευαστική εταιρεία από τα αντισταθμιστικά μέτρα που πρότεινε;», διερωτήθηκε.

Μιλώντας μετά το τέλος της συνεδρίας και αναφερόμενη στις ανησυχίες και στους προβληματισμούς που εκφράστηκαν κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, η κ. Ορφανίδου κάλεσε την Κυβέρνηση να εξετάσει το θέμα στο πλαίσιο των κανονισμών και της εντολής που εξήγγειλε ο Υπουργός Εσωτερικών για τον χωροταξικό σχεδιασμό των ΑΠΕ. «Υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις κατά πόσον αυτή η επένδυση», πρόσθεσε.

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, διερωτήθηκε ποιος είναι ο σκοπός του έργου και ποιους θα ωφελήσει.

Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Μαρίνα Νικολάου, σημείωσε ότι «θα έπρεπε να είμαστε πρωτοπόροι στις ΑΠΕ, αλλά με τρόπο που να μην προκαλείται ζημιά στο περιβάλλον». Θέλουμε να μάθουμε αν θα υπάρξει περιβαλλοντική ζημιά, είπε.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Καυκαλιάς, έκανε λόγο για πολλές επιπτώσεις από λανθασμένες αποφάσεις του κράτους την προηγούμενη περίοδο. «Πού βρίσκεται το θέμα του φωτοβολταϊκού πάρκου αυτή τη στιγμή», διερωτήθηκε.

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, διερωτήθηκε με τη σειρά του πώς κατέληξε η εταιρεία στη συγκεκριμένη περιοχή και αν διαθέτει ιδιωτική γη εκεί. «Ποια η τεχνογνωσία της εταιρείας;», συμπλήρωσε. Ακόμη, ανέφερε ότι, σε επικοινωνία που είχε με την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, πληροφορήθηκε ότι δεν έχει παραχωρηθεί τ/κ γη στην εταιρεία, προσθέτοντας ότι δεν έχει ληφθεί τέτοια απόφαση.

Μιλώντας μετά το τέλος της συνεδρίας της Επιτροπής, ο κ. Κέττηρος τόνισε ότι «συνεχίζει να υπάρχει σκιά κατά πόσο υπήρξε αλλαγή και αναδιάταξη στη χωροθέτηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αλλαγή των χαρτών στη βάση απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου με στόχο να εξυπηρετηθούν οι σχεδιασμοί της εταιρείας». 

Η εταιρεία υπέβαλε την αίτησή της το 2019 και η απόφαση για την αλλαγή του των σχεδιασμών ελήφθη και το 2024, σημείωσε. «Δεν πήραμε ξεκάθαρη απάντηση αν έχει μισθωθεί στη συγκεκριμένη εταιρεία χαλίτικη ή και τουρκοκυπριακή γη», είπε.

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, διερωτήθηκε κατά πόσο επηρεάζεται η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής. 

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρύσανθος Σαββίδης ανέφερε ότι «ως κόμμα είμαστε υπέρ των ΑΠΕ», διευκρινίζοντας ότι «δεν πρέπει να καταστρέψουμε γόνιμη περιοχή». 

Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης, υπέδειξε ότι πρέπει να υπάρξει ολοκληρωμένος σχεδιασμός σε αυτά τα θέματα.

Η ανεξάρτητη Βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, διερωτήθηκε αν και με ποιους όρους έχουν δοθεί στην εταιρεία τεμάχια της κρατικής και τ/κ γης. Όπως είπε, «στην Κύπρο υπάρχει Ελ Ντοράντο στην ενέργεια, όσοι έχουν πρόσβαση σε αυτήν χρησιμοποιούν γεωργική γη». Ακόμη, υπέβαλε ερωτήματα για τη θέση του Τμήματος Αρχαιοτήτων, καθώς και για το ιστορικό της εταιρείας.

Η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου, τόνισε ότι η περιοχή εντάσσεται σε περιοχές υψηλής φυσικής και γεωργικής αξίας. Σημειώνοντας ότι η περιοχή χαρακτηρίζεται από «εξαιρετική φυσική καλλονή», πρόσθεσε ότι εφάπτεται περιοχής που ανήκει στο δίκτυο Natura. 

Ο Ανδρέας Πέτσας, δικηγόρος και εκπρόσωπος της εταιρείας, ανέφερε ότι πέραν του 50% της περιοχής που περιλαμβάνεται στο προτεινόμενο έργο είναι ενδεδειγμένη περιοχή για ανάπτυξη. Η γη αυτή, όπως είπε, χαρακτηρίστηκε τον Ιούνιο του 2024 ως περιοχή για ΑΠΕ. 

Υπάρχουν όροι και προϋποθέσεις για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, όπως η γειτνίαση με αρχαιολογικό χώρο, εξήγησε, υπογραμμίζοντας ότι θα υπάρξει αποκοπή 1400 πεύκων, γι’ αυτό και θα υπάρξουν αντισταθμιστικά μέτρα. «Οι αιτήσεις μας είναι υπό εξέταση», συμπλήρωσε, με τον Βουλευτή του ΑΚΕΛ, Νίκο Κέττηρο να σημειώνει ότι αμφισβητεί τον ισχυρισμό του κ. Πέτσα.

Από την πλευρά του, ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, Δρ Θεόδουλος Μεσημέρης, ανέφερε ότι δεν έχει δοθεί καμία άδεια. Όπως είπε, υποβλήθηκε μελέτη στο Τμήμα Περιβάλλοντος, επισημαίνοντας ότι το Τμήμα εξετάζει την πληρότητα της μελέτης και τη δυνατότητα λήψης της δέουσας εκτίμησης. «Για την έκδοση γνωμάτευσης, πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψιν και οι ανησυχίες που έχουν εκφραστεί», υπογράμμισε. 

«Φαίνεται ότι πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις», ανέφερε ο κ. Μεσημέρης. Απαντώντας σε ερώτηση του Βουλευτή του ΑΚΕΛ, Ανδρέα Καυκαλιά, εξήγησε ότι η εντολή του Υπουργείου Εσωτερικών για χωροθέτηση των ΑΠΕ καθορίζει τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται στο στάδιο της αδειοδότησης.

Ο Χρίστος Γωγάκης, εκ μέρους του Υπουργείου Ενέργειας, ανέφερε ότι στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι αδειοδοτήσεις εκδίδονται εντός ενός έτους. Το 64% της κυπριακής γης είναι απαγορευμένη για ΑΠΕ, μέσα από τη γνωμάτευση που έχει εκδοθεί για τη χωροθετική πολιτική των ΑΠΕ, σημείωσε ότι το 6% της γης είναι περιοχή στην οποία μπορούν να γίνουν υποδομές για ΑΠΕ, ενώ το υπόλοιπο 30% εντάσσεται στη χωροταξική πολιτική. 

Ο Κυπριανός Ελισσαίου, εκ μέρους του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, είπε ότι έχουν ενημερωθεί από το Τμήμα Περιβάλλοντος για τις περιοχές όπου απαγορεύεται η ανάπτυξη ΑΠΕ και τις περιοχές όπου μπορεί να επιτραπεί υπό προϋποθέσεις. 

Ο Εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Θήρας είπε ότι πρέπει να εξεταστούν ζητήματα στην υποβληθείσα αίτηση. Ακόμη, εξέφρασε τους προβληματισμούς του για το έργο, σημειώνοντας ότι είναι πολύ μεγάλο σε έκταση, βρίσκεται σε φυσική περιοχή και εμπίπτει σε βιότοπο. «Αυτές οι ανησυχίες θα μελετηθούν στο στάδιο της αξιολόγησης».

Η εκπρόσωπος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ανέφερε ότι η Υπηρεσία δεν έχει ακόμα εξετάσει οτιδήποτε σχετικά με την υποβληθείσα αίτηση.

Ο Χαράλαμπος Διονυσίου, εκ μέρους του Τμήματος Αρχαιοτήτων, υπογράμμισε ότι, εφόσον στην περιοχή εντοπίστηκαν αρχαιότητες, θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας φωτοβολταϊκού πάρκου εκεί. 

Η Γεωργία Χριστοφόρου, εκ μέρους του Κοινοτικού Συμβουλίου Λυθροδόντας, είπε ότι «δεν είμαστε εναντίον των αναπτύξεων,  φτάνει να μην επηρεάζεται η φυσική ομορφιά».

Ο Εκπρόσωπος του συμπλέγματος κοινοτήτων Μαχαιρά ανέφερε ότι «ανησυχούμε από το 2021, όταν περιήλθε στην αντίληψή μας η πρόθεση του έργου». Κανείς δεν έλαβε υπόψιν τις αντιδράσεις των κοινοτήτων, είπε, προσθέτοντας ότι «στείλαμε επιστολές σε Υπουργούς και Βουλή για πιθανά περιβαλλοντικά προβλήματα».

Το έργο, συνέχισε, θα επηρεάσει το κλίμα της περιοχής. «Θέλουμε η κρατική γη να αξιοποιηθεί για κοινωφελείς σκοπούς», τόνισε. 

Ο εκπρόσωπος του Κοινοτικού Συμβουλίου Μαθιάτη είπε ότι δεν υπήρξε διαβούλευση. «Είμαστε υπέρ της ανάπτυξης, αλλά όχι μέσα στα πεύκα», ανέφερε χαρακτηριστικά. 

Εκπρόσωπος της Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών Οργανώσεων, είπε ότι η Ομοσπονδία έστειλε επιστολή στην Υπουργό Γεωργίας για το έργο. «Η χαλίτικη γη πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ. Αν αφαιρέσουμε τα διάφορα κομμάτια γης που υπάρχουν στο προτεινόμενο έργο, τότε θα υπάρχει μηδενική έκταση για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών», υπογράμμισε. 

Η εκπρόσωπος της Περιβαλλοντικής Κίνησης Κύπρου σημείωσε ότι η περιοχή είναι ακατάλληλη για φωτοβολταϊκό πάρκο, προσθέτοντας ότι υπάρχουν 3.000 δέντρα.

Ο Εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Κυνηγίου είπε ότι «αυτό που κάνουμε είναι καταστροφικό για το περιβάλλον», κάνοντας λόγο για μη ανατρέψιμη περιβαλλοντική καταστροφή.

Ο εκπρόσωπος της ΠΕΚ ανέφερε ότι «θέλουμε να τηρηθεί ο νόμος», ενώ ο εκπρόσωπος της ΕΚΑ ζήτησε να μη χρησιμοποιείται καλλιεργήσιμη γη για τις ΑΠΕ. 

Ο εκπρόσωπος των κατοίκων της περιοχής είπε ότι στην αξιολόγηση της μελέτης δεν τηρήθηκε ο όρος της δημόσιας διαβούλευσης και «δεν απαντήθηκαν οι ερωτήσεις μας». Υποβλήθηκε δεύτερη τροποποιημένη μελέτη, πρόσθεσε. 

Το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν τηρεί βασικές πρόνοιες της νομοθεσίας για αξιολόγηση των μελετών, ανέφερε. Παράλληλα, ζήτησε από την Ελεγκτική Υπηρεσία να μελετήσει όλη την αλληλογραφία για την ενοικίαση αυτής της γης από την εταιρεία. 

Ακόμη, είπε ότι η εταιρεία απέκρυψε τμήμα επιστολής του Τμήματος Δασών που εναντιωνόταν στο έργο. Η εταιρεία, όπως είπε, ισχυρίζεται ότι θα παράγει 300 γιγαβατώρες τον χρόνο, εισπράττοντας €60 εκατ. τον χρόνο, αντί 20 εκατ. σύμφωνα με τις τιμές της ΑΗΚ. «Τα φωτοβολταϊκά πρέπει να μπουν σε στέγες, στο δομημένο περιβάλλον», υπέδειξε. 

Απαντώντας στον εκπρόσωπο των κατοίκων της περιοχής, ο Ανδρέας Πέτσας, ανέφερε ότι υπάρχει επιστολή του Υπουργείου Γεωργίας από το 2021 που αναφέρει ότι η έκταση δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο γεωργικό ενδιαφέρον. 

Οι Βουλευτές ζήτησαν να κατατεθεί η συγκεκριμένη επιστολή, καθώς και όλα τα έγγραφα που αφορούν το προτεινόμενο έργο.

Πηγή: ΚΥΠΕ