Θεματοφύλακας ή θεατής; Η σιγή του ΔΗΚΟ, η ταυτότητα και ο παραδοσιακός του ρόλος

«Θεατές στις εξελίξεις, τηρώντας σιγή ιχθύος σαν να μη συμβαίνει τίποτα», χαρακτήρισε το ΔΗΚΟ ο βουλευτής Λάρνακας του κόμματος, Χρίστος Ορφανίδης, σε ανακοίνωσή του την Τετάρτη. Αναφερόταν στην παντελή απουσία του κόμματος από την πρόσφατη πολιτική ειδησεογραφία, καθώς δεν εξέφρασε καμία επίσημη θέση, μέσω ανακοίνωσης ή τοποθέτησης της ηγεσίας, για οποιανδήποτε συναφή με το Κυπριακό εξέλιξη το τελευταίο διάστημα.

Το ΔΗΚΟ είτε βρίσκεται σε πλήρη ρυθμό διακοπών, είτε βολεύεται να δείχνει πως βρίσκεται σε πλήρη ρυθμό διακοπών. Διότι είναι σαφές πως οι θέσεις που εκφράζουν βουλευτές όπως ο Χρίστος Ορφανίδης, ο Ζαχαρίας Κουλίας και ο Παύλος Μυλωνάς για το θέμα είναι συμβατές με τις θέσεις του κόμματος και της βάσης του, αλλά δεν είναι συμβατές με την προσπάθεια του ΔΗΚΟ να παρουσιάζεται -στον βαθμό που του επιτρέπουν οι ιδιάζουσες συνθήκες- ως κυβερνών κόμμα. Αυτός είναι ο ρόλος που επέλεξε για τον εαυτό του το μεγαλύτερο κόμμα του Κέντρου σε αυτή την παράξενη πολιτική συνύπαρξη με τον Νίκο Χριστοδουλίδη αλλά και την ΕΔΕΚ και τη ΔΗΠΑ.

Είναι κατανοητό πως θα ήταν δύσκολο για την ηγεσία του ΔΗΚΟ να εκφράσει ανησυχία ή να αμφισβητήσει αποφάσεις και ενέργειες του Προέδρου της Δημοκρατίας υπό τις υφιστάμενες συνθήκες. Είναι, όμως, εξίσου δύσκολο, για ένα κόμμα που υπέστη βαριά ήττα πριν από μερικές εβδομάδες στις εκλογές, να συνεχίσει να ιεραρχεί αυτό που δεν είναι, δηλαδή κυβερνών κόμμα, πιο ψηλά από αυτό που όντως είναι, δηλαδή ένα κόμμα με συγκεκριμένες και σαφείς γραμμές στο Κυπριακό, που εκφράζει σταθερά με τις θέσεις του όχι απλώς τη δική του βάση αλλά έναν ευρύτερο χώρο στο εκλογικό σώμα. Και αυτές οι θέσεις είναι μέρος της ταυτότητάς του. Η αναμενόμενη συμπεριφορά, συνεπώς, θα ήταν το ΔΗΚΟ να λειτουργήσει ως θεματοφύλακας, κυρίως στα ζητήματα Κυπριακού, και σαφώς να μην είναι θεατής των εξελίξεων, όπως πλέον κατηγορείται από τα ίδια του τα στελέχη της πρώτης γραμμής.

Θα έπρεπε το ΔΗΚΟ, ως συνιστώσα μιας έστω ιδιόμορφης συμπολίτευσης, να μπορεί να κάνει αυτό που προσπαθούσε να κάνει πάντα: Να λειτουργεί ρυθμιστικά. Να επηρεάζει, δηλαδή, καταστάσεις, είτε με την στήριξη είτε με την αντίθεσή του. Στην περίπτωση του Κυπριακού, η εικόνα που δίνει προς τα έξω τουλάχιστον, δεν είναι πως προσπαθεί να λειτουργήσει ρυθμιστικά και αποτυγχάνει αλλά ότι δεν προσπαθεί καν. Ότι περιμένει να έρθουν πιο σημαντικές εξελίξεις από τις υφιστάμενες για να τοποθετηθεί. Αυτό, ωστόσο, αφαιρεί από την διαχρονική εικόνα και από την ταυτότητά του, την οποία προσπαθεί, μάλιστα, εσωκομματικά να ξαναχτίσει.

Το κόμμα, μετά την κατρακύλα από την τρίτη στην πέμπτη θέση στην κατάταξη, αντιλήφθηκε ότι χρειάζεται να προβεί σε ριζικές αλλαγές σε ό,τι αφορά τον τρόπο λειτουργίας, επικοινωνίας και παραγωγής πολιτικής και ανακοίνωσε πως το πολιτικό και καταστατικό συνέδριο που θα γίνει τους επόμενους μήνες αποσκοπεί στην επανασύσταση, την επανίδρυση και τον εκσυγχρονισμό του. Δεν μπορεί να στείλει, όμως, τα σωστά μηνύματα στους πολίτες για την ανάγκη να παραμείνει ο ρυθμιστής του πολιτικού συστήματος (ρόλος που σαφώς ενισχύεται με την συμμετοχή του στην Κυβέρνηση), αν σταματήσει να συμπεριφέρεται ως τρίτο κόμμα. Ούτε μπορεί να επιτύχει ουσιαστική επανασύσταση χωρίς τα συστατικά του στοιχεία και σε αυτά εμπίπτει, πέραν από τις προσεγγίσεις του στο Κυπριακό, ο ρόλος και η θέση του στον πολιτικό χάρτη.

Με αυτά τα δεδομένα είναι στην πραγματικότητα αντιμέτωπο το ΔΗΚΟ. Ο κόσμος του γύρισε την πλάτη, δίνοντας έμφαση στην συστημική του ιδιότητα, αλλά αυτή τη στιγμή δείχνει να μην είναι πρωταγωνιστής του συστήματος, όπως ήταν για δεκαετίες. Προφανώς για αυτή την κατάσταση δεν ευθύνεται μόνο η ηγεσία του κόμματος, υπό την έννοια ότι το ΔΗΚΟ ήταν πάντα πρόθυμο να έχει μια πιο παραδοσιακή σχέση με την Κυβέρνηση ως συμπολιτευόμενη δύναμη και είναι ουσιαστικά απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας να μην αναπτύσσει με τα τρία κόμματα αυτού του είδους τους δεσμούς. Ωστόσο, εκ του αποτελέσματος, το ΔΗΚΟ αυτή τη στιγμή στέλνει το μήνυμα ότι δεν είναι σε θέση να επηρεάσει πράγματα και καταστάσεις.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως ήρθαν τελικά τα πράγματα, δεν ήταν μεγάλες οι εξελίξεις στο Κυπριακό και ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν έκανε κάποιο λάθος που να θεωρείται ότι υπερβαίνει τις κόκκινες γραμμές του ΔΗΚΟ, αν και σενάρια όπως μια πιθανή τριμερής με δεδομένη την τουρκική συμπεριφορά πάντοτε γεννούν ανησυχίες, όπως επίσης και οι μονομερείς ενέργειες που σπάνια γεννούν ανταλλάγματα. Γι’ αυτό και θα έπρεπε να ενεργοποιηθούν τα ΔΗΚΟϊκά αντανακλαστικά, όπως έγινε στην περίπτωση της ΕΔΕΚ, ώστε το κόμμα να εκφράσει ανησυχία και να διατυπώσει προειδοποιήσεις, είτε δημοσίως, είτε κατ’ ιδίαν. Αν αυτό έγινε, είναι απορίας άξιον γιατί ο Νικόλας Παπαδόπουλος να μην έχει ενημερώσει σχετικώς τα στελέχη του, τα οποία τοποθετούνται δημόσια όλες αυτές τις ημέρες. Αν δεν έγινε, όμως, θα έπρεπε το ίδιο το ΔΗΚΟ να επέμβει προς την κατεύθυνση του Προέδρου και, ως το μεγαλύτερο κόμμα αυτής της συμπολίτευσης, να του εκφράσει τους προβληματισμούς του, κάτι που φαίνεται πως δεν έχει πράξει.