Στον πάγο η νομοθεσία για τα fake news-Αναζητείται συναίνεση εν μέσω τεράστιου χάσματος

Την απόφαση να ζητήσει από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Νομικών να αναβάλει τη συζήτηση του νομοσχεδίου για τα fake news για «εύλογο χρονικό διάστημα», ανακοίνωσε το Υπουργείο Δικαιοσύνης χθες, μετά την ευρεία σύσκεψη που πραγματοποίησε για το ζήτημα. Στη σύσκεψη συμμετείχε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης, λειτουργοί του Υπουργείου, εκπρόσωποι της Νομικής Υπηρεσίας και ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος από νομικής πλευράς. Από τον κόσμο της δημοσιογραφίας, που είναι και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, συμμετείχε η Ένωση Συντακτών Κύπρου, ο Σύνδεσμος Εκδοτών, η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας και το Ινστιτούτο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης δικαιολόγησε την απόφασή του, λέγοντας ότι πρόκειται για μία προσπάθεια σύγκλισης απόψεων και κατ’ επέκταση ευρύτερης συναίνεσης. Επί της ουσίας, αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί τώρα, εκ των υστέρων, ο διάλογος που δεν έγινε τα τελευταία τρία χρόνια, στη σκιά των έντονων επικρίσεων από πλευράς του δημοσιογραφικού κόσμου, αλλά και της ανησυχίας που εκφράστηκε για την Ελευθερία της έκφρασης και την ελεύθερη άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος στην Κύπρο από διεθνείς θεσμούς και οργανώσεις.

Όπως ανακοινώθηκε, με τη σύμφωνη γνώμη όλων, αποφασίστηκε η συγκρότηση ομάδας νομικών, οι οποίοι θα επεξεργαστούν λύσεις προς ικανοποίηση των ανησυχιών και προβληματισμών. Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτό που επί της ουσίας επιδιώκεται, είναι η γεφύρωση του χάσματος που υπάρχει μεταξύ των σοβαρών ενστάσεων που φέρει η πλευρά των ΜΜΕ και της άποψης που εκφράζεται από τη Νομική Υπηρεσία και τους υπηρεσιακούς του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Ο Μάριος Χαρτσιώτης δεν επιδιώκει την σύγκρουση, όπως φάνηκε από τα λεγόμενά του, αλλά θα ήθελε να εξαντληθούν όλα τα περιθώρια να επιτευχθεί συναίνεση. Φαίνεται ότι οι ευρωπαϊκές και διεθνείς αντιδράσεις, που ενίσχυσαν τις εγχώριες, ανησυχούν την Κυβέρνηση, που επιθυμεί να διασφαλίσει ότι δεν θα προωθήσει μια νομοθεσία που να προκαλεί προβλήματα στην άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος και να εκτεθεί η Κυπριακή Δημοκρατία.

Ο Υπουργός άκουσε, ωστόσο, εκ διαμέτρου διαφορετικές απόψεις, αφού οι νομικοί (πλην του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου) δεν βρίσκουν σοβαρά προβλήματα με την ποινικοποίηση, παρά τον κίνδυνο να ξεκινήσει να διώκεται η άσκηση κριτικής, επειδή θα ερμηνεύεται από επιτήδειους ως προσβλητική, ή να εξαφανιστεί η διερευνητική δημοσιογραφία, επειδή θα μπορούν να διωχθούν ποινικά οι δημοσιογράφοι, με αποτέλεσμα να εξαναγκάζονται να αποκαλύπτουν τις πηγές τους. Από την πλευρά τους, οι επαγγελματίες του κλάδου δεν βλέπουν τρόπο μη επηρεασμού τους από το νομοσχέδιο ως έχει και συνεχίζουν να το θεωρούν πάρα πολύ επικίνδυνο, όχι μόνο για τους δημοσιογράφους και τα ΜΜΕ αλλά για την κοινωνία και τη Δημοκρατία μας.

Ο Δικηγορικός Σύλλογος προτείνει να γεφυρωθεί το χάσμα με την εξεύρεση κάποιου τρόπου να εξαιρεθούν οι δημοσιογράφοι, όμως είναι ασαφές αν όντως νομικά αλλά και πρακτικά μπορεί να γίνει αυτό. Από πλευράς των επαγγελματικών συνόλων επισημάνθηκε, άλλωστε, πως το επάγγελμα δεν είναι κατοχυρωμένο, πολλοί συνάδελφοι εργάζονται ταυτόχρονα σε περισσότερο του ενός ΜΜΕ, υπάρχουν freelancers και ως εκ τούτου είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσδιοριστεί νομοθετικά ποιος θα εξαιρείται.

Για την Ένωση Συντακτών, ωστόσο, τίθεται και θέμα αρχής, καθώς προειδοποιεί ότι αν περιοριστεί με νόμο η Ελευθερία της έκφρασης, ακόμη και αν εξαιρεθούν οι δημοσιογράφοι, θα υπάρξει διάβρωσή της, και ως εκ τούτου και πάλι θα επηρεαστεί η δημοσιογραφία, όπως και το σύνολο της κοινωνίας. Ο στόχος, συνεπώς, πρωτίστως θα έπρεπε να είναι να προστατευτούν οι βασικές δημοκρατικές αρχές και όχι να αναζητούνται παραθυράκια σε έναν νόμο που δεν τις κατοχυρώνει πλήρως.

Το μέλλον του νομοσχεδίου παραμένει αβέβαιο, καθώς με τη διάσταση απόψεων που υπάρχει δύσκολα αναμένεται να δημιουργηθούν συνθήκες συναίνεσης. Την ίδια στιγμή, δεδομένου ότι τα περισσότερα κόμματα δεν προτίθεται να ψηφίσουν έναν νόμο που θέτει σε κίνδυνο την Ελευθεροτυπία και κατ’ επέκταση τη Δημοκρατία, επί της ουσίας δεν υπάρχει και λόγος να προωθηθεί στη Βουλή, αν δεν βρεθεί κάποια λύση. Πάντως, στην παρούσα φάση, δεν έχει εκφραστεί πρόθεση από την Κυβέρνηση για απόσυρση του νομοσχεδίου, αν και γίνεται κατανοητό πως έχει μπει στον πάγο μέχρι νεοτέρας.