Ο συμβολισμός της πρωτιάς, οι διαφορετικές αφετηρίες και οι παράγοντες που θα την καθορίσουν

Όσο πλησιάζει η ημέρα των εκλογών, τόσο κορυφώνεται το ενδιαφέρον ως προς το ποιο κόμμα θα κόψει πρώτο το νήμα. Στην πραγματικότητα, και ιδιαίτερα αν και ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ πάρουν από δύο έδρες και τα ποσοστά τους είναι κοντινά, δεν κάνει και καμιά μεγάλη διαφορά. Οι Ευρωεκλογές δεν είναι Προεδρικές Εκλογές, στις οποίες ο νικητής τα παίρνει όλα και ο χαμένος τίποτα, ούτε είναι Βουλευτικές που ο νικητής αποκτά μεγαλύτερη πολιτική επιρροή, λόγω περισσότερων εδρών. Στις Ευρωεκλογές, εάν ο πρώτος και ο δεύτερος έχουν τον ίδιο αριθμό εδρών, τότε έχουν και την ίδια δύναμη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όποιος και αν έκοψε πρώτος το νήμα.

Συνεπώς, ο ανταγωνισμός μεταξύ του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ για την πρωτιά εδράζεται κυρίως στην αξία που έχουν οι πολιτικοί συμβολισμοί. Η νίκη λειτουργεί ως ψυχολογικό αβαντάζ για το κόμμα που θα την κερδίσει ενόψει των Βουλευτικών που ακολουθούν, οι οποίες είναι οι πλέον σημαντικές εκλογές για τα κόμματα. Και αυτό ισχύει τόσο στον τρόπο που τις προσεγγίζουν οι ίδιες, όσο και στην αντίληψη που υπάρχει ανάμεσα στην κοινή γνώμη.

Πρόκειται, επί της ουσίας, για μια μάχη εντυπώσεων. Ο νικητής μπορεί να καυχιέται ότι είχε το καλύτερο πρόγραμμα ή την καλύτερη πρόταση σε ό,τι αφορά τα άτομα που επέλεξε ως υποψηφίους, αλλά αυτό που σίγουρα κερδίζει είναι τις εντυπώσεις. Θεωρείται κατά τον δεδομένο χρόνο το πιο δυνατό κόμμα, παρόλο που δεν αλλάζει κάτι στις δυναμικές εντός του κυπριακού Κοινοβουλίου ή σε σχέση με την εκτελεστική εξουσία και η ηγεσία του εμμέσως ανανεώνει τη ψήφο εμπιστοσύνης από τη βάση και μπορεί να κάνει με μεγαλύτερη άνεση σχεδιασμούς για το μέλλον. Αυτά είναι πολύ σημαντικά στοιχεία στην πολιτική διαδικασία και πολλές φορές είναι σε θέση να καθορίσουν τις αποφάσεις που θα ακολουθήσουν αλλά και τον τρόπο που ένα κόμμα γίνεται αντιληπτό από το υπόλοιπο πολιτικό σύστημα.

Ο χαμένος αντιθέτως, ακόμα και αν δεν χάνει έδρα ή βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τον πρώτο, θα πρέπει να δώσει εξηγήσεις για την ήττα του. Αναλόγως του ευρύτερου κλίματος και των συνθηκών που επικρατεί, αυτές μπορεί να είναι αρκετές ή μπορεί να οδηγήσουν σε αμφισβήτηση της ηγεσίας της ηγεσίας και των αποφάσεών της. Το ίδιο ισχύει και για τα κόμματα πιο χαμηλά στον πίνακα της κατάταξης που θα βρεθούν εκτός στόχων, καθώς η ήττα αναπόφευκτα περνά αποφάσεις και τοποθετήσεις από κόσκινο.

Το ΑΚΕΛ και ο ΔΗΣΥ τρέχουν την κούρσα της πρωτιάς από διαφορετικές αφετηρίες, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό θα καθορίσουν και τις αντιδράσεις που θα υπάρξουν για τον χαμένο. Αν και οι δύο έχασαν στις Προεδρικές Εκλογές, η ήττα αυτή ήρθε με πολύ διαφορετικό τρόπο. Ο μεν ΔΗΣΥ είδε τον Αβέρωφ Νεοφύτου να μένει εκτός δευτέρου γύρου και το κόμμα να βυθίζεται στον διχασμό, ο οποίος έφτασε μέχρι και το σημείο τραμπουκισμών, χωρίς ποτέ να συνέλθει εντελώς από αυτή την κατάσταση. Το δε ΑΚΕΛ θεωρεί ότι επιβεβαιώθηκε η επιλογή του Ανδρέα Μαυρογιάννη, καθώς πέρασε στον δεύτερο γύρο, ενώ μέσα από τις συνεργασίες που αναπτύχθηκαν γύρω από την υποψηφιότητά του γεννήθηκε η Κοινωνική Συμμαχία, ένα κόνσεπτ το οποίο αναμένεται να αναπτύξει μετεκλογικά και στο οποίο φαίνεται να επενδύει για το μέλλον.

Για τον ΔΗΣΥ η επιστροφή στις νίκες θα σηματοδοτήσει, συνεπώς, μια νέα αρχή ή έστω έναν επίλογο στο κάκιστο κεφάλαιο των τελευταίων ετών. Αν και δεν σημαίνει πως αυτομάτως θα εξαφανιστούν τα όποια προβλήματα, η πρωτιά αναμένεται να βοηθήσει στην εξομάλυνση της κατάστασης αλλά και στην έξοδο από την παρατεταμένη εσωστρέφεια. Το ανάποδο είναι, συνεπώς, εφιαλτικό σενάριο. Για το ΑΚΕΛ αντιθέτως, που δεν την θέτει ευθέως ως στόχο, η κατάληψη της πρωτιάς θα ερμηνευθεί ως μια επιβράβευση της στάσης που τηρεί η ηγεσία υπό τον Στέφανο Στεφάνου και της προσέγγισης που έχει υπέρ του εκσυγχρονισμού του κόμματος, τον οποίο δεν βλέπουν οι πάντες με καλό μάτι. Αν δεν καταλάβει την πρώτη θέση, ωστόσο, δεν αναμένονται μεγάλες επιπτώσεις, αφού δεν θα αποτελεί απώλεια κάποιου στόχου αλλά απώλεια πλεονεκτήματος, παρόλο που προφανώς και θα ήθελε αν το έχει.

Υπάρχουν παράγοντες που γέρνουν την πλάστιγγα υπέρ του ενός ή του άλλου κόμματος. Στην περίοδο που δημοσιοποιούνταν δημοσκοπήσεις ήταν ξεκάθαρο πως η συσπείρωση του ΑΚΕΛ ήταν σαφώς μεγαλύτερη από εκείνην του ΔΗΣΥ. Αυτό σημαίνει πως τις τελευταίες, κρίσιμες ημέρες, ο ΔΗΣΥ έχει πολύ μεγαλύτερο περιθώριο συσπείρωσης και αύξησης των ποσοστών του, από ό,τι έχει το ΑΚΕΛ που βρίσκεται πιο κοντά στο ταβάνι του. Τα ποσοστά των δύο κομμάτων ήταν πολύ κοντά και εντός του στατιστικού λάθους, όποιο και αν παρουσιαζόταν ως πρώτο και, ως εκ τούτου, μια καλή αύξηση του ΔΗΣΥ θα σήμαινε πως θα ξέφευγε πιο ψηλά από το ΑΚΕΛ.

Αυτό είναι στα μέτρα των δυνατοτήτων του ΔΗΣΥ, ωστόσο το ΑΚΕΛ διαθέτει έναν άσο στο μανίκι, την τουρκοκυπριακή ψήφο. Κανένας δεν γνωρίζει πόσο ευρεία θα είναι η συμμετοχή των Τ/κ ψηφοφόρων και η βαρύτητά της είναι συνυφασμένη με το μέγεθος της αποχής. Αυτό που είναι γνωστό από την προηγούμενη εμπειρία, όμως, είναι πως το κόμμα της Αριστεράς θα λάβει τη μερίδα του λέοντος, ενώ ο ΔΗΣΥ μπορεί να περιμένει μια χούφτα ψήφους. Σε αυτές τις εκλογές η εκτίμηση όλων είναι πως θα υπάρξει μεγαλύτερη συμμετοχή Τ/κ, αφενός λόγω της αύξησης των προερχόμενων από την τ/κ κοινότητα πολιτών που απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και αφετέρου λόγω της μεγαλύτερης κινητοποίησης που υπάρχει από κάποιους υποψηφίους στα κατεχόμενα. Στις προηγούμενες εκλογές η τ/κ ψήφος πρόσθεσε περίπου μιάμιση μονάδα στα ποσοστά του ΑΚΕΛ και, υπό κάποιες προϋποθέσεις, σε αυτές τις εκλογές θα μπορούσε να είναι περισσότερη. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως ακόμα και αν ο ΔΗΣΥ πετύχει μια καλή άνοδο στη συσπείρωσή του, που θα του επιτρέψει να καταγράψει ένα πιο ψηλό ποσοστό, το ΑΚΕΛ θα μπορούσε να υπερκαλύψει τη διαφορά με τις ψήφους των Τ/κ και πάλι να βγει πρώτο κόμμα.

Τα δεδομένα αυτά καθιστούν τη μάχη για την πρώτη θέση αμφίρροπη, αφού και ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ θα μπορούσαν να αναδειχθούν νικητές. Η προϊστορία λέει πως ο ΔΗΣΥ καταφέρνει πάντα να έρχεται πρώτος στις Ευρωεκλογές, όμως οι συνθήκες που επικρατούν φέτος είναι πολύ διαφορετικές από κάθε άλλη φορά, λόγω της παράλληλης πραγματοποίησης των εκλογών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, του ιδιόμορφου προεκλογικού αλλά και της αφετηρίας από την οποία ξεκινούν τα δύο κόμματα.