Τα επτά σημεία για το Μεταναστευτικό-Η Κοινή Δήλωση της Υπουργικής Συνόδου για Συρία και Λίβανο

Σημαντικό βήμα σε σχέση με την επαναξιολόγηση της κατάσταση της Συρία και τον χειρισμό των μεταναστών που φτάνουν από τη χώρα, αποτέλεσε η συζήτηση στην Υπουργική Σύνοδο για την εξωτερική διάσταση του μεταναστευτικού που πραγματοποιήθηκε στην Λευκωσία, στις 16-17 Μαΐου, όπως αναφέρεται στην κοινή δήλωση των κρατών που συμμετείχαν.

Σε κοινή δήλωση που εξέδωσαν μετά τη Σύνοδο, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, δηλαδή η Αυστρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Κυπριακή Δημοκρατία, η Δανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Μάλτα και η Πολωνία, επαναβεβαιώνουν την αμοιβαία δέσμευσή τους για την ενίσχυση των κοινών προσπαθειών για αντιμετώπιση των προκλήσεων που απορρέουν από την παράτυπη μετανάστευση.

Τα κράτη μέλη, αναφέρουν ότι συμφώνησαν σε μια σειρά από σημεία «ως μέρος μιας ρεαλιστικής και βιώσιμης προσέγγισης για την εξωτερική διάσταση της μεταναστευτικής πολιτικής της Ένωσης, με ιδιαίτερη έμφαση στην Συρία και τη συνολική δυναμική».

Τα επτά σημεία

-       Η πρόσφατη υιοθέτηση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο αναμφισβήτητα σηματοδοτεί την αρχή μιας προσπάθειας για επίτευξη μιας κοινής ευρωπαϊκής απάντησης στις προκλήσεις της μετανάστευσης και του ασύλου. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα των μεταναστευτικών πολιτικών μας εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τις αποφάσεις και τις δράσεις που λαμβάνονται στο πλαίσιο της εξωτερικής διάστασης του μεταναστευτικού. Η μεταρρύθμιση της πολιτικής της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο πρέπει, επομένως, να συνεχιστεί με μεγαλύτερη έμφαση στην εξωτερική διάσταση του μεταναστευτικού.

-       Η παράτυπη μετανάστευση, η εμπορία προσώπων, η εργαλειοποίηση και οι υβριδικές απειλές εναντίον της Ένωσης, περιλαμβανομένων κι εκείνων που προκαλούνται από ξένες Κυβερνήσεις, δεν μπορούν να γίνουν ανεκτές. Μας έχει ανατεθεί η διαφύλαξη και η διατήρηση των αρχών της Ένωσής μας, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού στις θεμελιώδεις αξίες της ζωής, του διεθνούς δικαίου και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Οι αποφάσεις για το ποιος έχει δικαίωμα να διασχίζει τα σύνορα ενός κράτους μέλους πρέπει να λαμβάνονται από την Κυβέρνηση του ίδιου του κράτους και όχι από δίκτυα εγκληματιών που εμπλέκονται στη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων. Οι τραγικές απώλειες ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα πρέπει να τερματιστούν και, την ίδια ώρα, τα δίκτυα διακίνησης και εμπορίας προσώπων πρέπει να εξαρθρωθούν και οι υπεύθυνοι να οδηγηθούν ενώπιον της δικαιοσύνης.

-       Επαναβεβαιώνουμε την ανάγκη να εντείνουμε τις κοινές μας προσπάθειες σε σχέση με την εξωτερική διάσταση του μεταναστευτικού και να προσδιορίσουμε και να επιδιώξουμε ρεαλιστικές δράσεις, σε συνέχεια των Συμπερασμάτων της Έκτακτης Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 9ης Φεβρουαρίου 2023. Οι πρόσφατες περιφερειακές γεωπολιτικές εξελίξεις αποτελούν έναν επιπλέον λόγο για την εξεύρεση εποικοδομητικών τρόπων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που έχουμε ενώπιόν μας. Αναγνωρίζουμε το βάρος που επωμίζονται φίλες τρίτες χώρες, οι οποίες έχουν δεχθεί έναν μεγάλο αριθμό εκτοπισθέντων λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, καθώς και τον σημαντικό ρόλο τους ως το τελευταίο προπύργιο πριν την παράτυπη άφιξη των μεταναστών στην Ένωση. Τονίζουμε την ανάγκη παροχής στήριξης προς αυτές, με σκοπό την ενίσχυση των δυνατοτήτων τους, μεταξύ άλλων μέσω  εξοπλισμού, εκπαίδευσης και άλλων μορφών συνεργασίας, ώστε να ενισχυθεί η προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις παράτυπες μεταναστευτικές ροές και να παρέχουν προστασία.

-       Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η υφιστάμενη συνεργασία και η δημιουργία δυνατοτήτων με τον Λίβανο πρέπει να συνεχιστεί και η στήριξη της ΕΕ πρέπει να επεκταθεί περαιτέρω, ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος ακόμη μεγαλύτερων ροών από τον Λίβανο προς την ΕΕ. Επομένως, καλωσορίζουμε την πρόσφατη ανακοίνωση από την Πρόεδρο της Επιτροπής, μετά την επίσκεψή της στον Λίβανο, η οποία αποτελεί ένα πρώτο άμεσο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

-       Σε αυτό το πλαίσιο, η περίπτωση της Συρίας έρχεται στο προσκήνιο και πρέπει να λάβουμε υπόψη τη συνεχιζόμενη κατάσταση στη χώρα. Αποδεχόμαστε πλήρως την αναγκαιότητα να προσφέρουμε στήριξη σε όσους το έχουν ανάγκη, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις μας που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο. Είναι αδιαμφισβήτητο πως, όταν ξέσπασε ο πόλεμος το 2011 και στα επόμενα χρόνια σκληρών στρατιωτικών ενεργειών, δικαιωματικά παραχωρείτο στον συριακό πληθυσμό που διέφυγε στο εξωτερικό διεθνής προστασία, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Ωστόσο, έκτοτε πολλές συνθήκες έχουν αλλάξει και, 13 χρόνια μετά, ενώ αναγνωρίζεται πως δεν έχει επιτευχθεί πλήρης πολιτική σταθερότητα, η κατάσταση στη Συρία έχει εξελιχθεί σημαντικά.

-       Υπό το φως των πιο πάνω, τα συμμετέχοντα κράτη μέλη συμφώνησαν για την ανάγκη επαναξιολόγησης της κατάστασης, λαμβάνοντας υπόψη τις δυναμικές που αναπτύσσονται εντός και γύρω από τη Συρία, με στόχο να διερευνηθεί μια προσαρμοσμένη προσέγγιση που θα περιλαμβάνει πιο αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης του θέματος, στη βάση των σχετικών Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 17ης Απριλίου, που επαναβεβαιώνουν την ανάγκη να επιτευχθούν συνθήκες για ασφαλείς, εθελοντικές και αξιοπρεπείς επιστροφές Σύρων προσφύγων, όπως ορίζεται από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Προς τούτο, η συζήτηση στη σημερινή Σύνοδο συνιστά ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στη συνεχιζόμενη αξιολόγηση της κατάστασης στη Συρία και ενδέχεται να οδηγήσει σε μια ευρύτερη συζήτηση για τον χειρισμό των υποθέσεων και την πρακτική λήψης αποφάσεων σχετικά με την παροχή διεθνούς προστασίας σε άτομα που φτάνουν από τη Συρία.

-     Τα συμμετέχοντα κράτη μέλη δηλώνουν τη δέσμευσή τους να συνεχίσουν να εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση στο άμεσο μέλλον, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο.