Αδυναμίες, παραλείψεις και παράνομες χορηγίες από το Υπ. Παιδείας εντοπίζει σε έκθεση της η Ελεγκτική

Αδυναμίες, λάθη και παραλείψεις εντόπισε ο Γενικό Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης, σε ειδική έκθεση για το Υπουργείο Παιδείας, καθώς όπως αναφέρουν τα συμπεράσματα της σχετικής έκθεσης, παρατηρείται ελλιπής συμμόρφωση με τις πρόνοιες των σχετικών Νόμων και εγκυκλίων του Γενικού Λογιστηρίου, που διέπουν την παραχώρηση κρατικών χορηγιών.

Επίσης, αδυναμίες και παραλείψεις ως προς την παρακολούθηση ανάκτησης εισπρακτέων ποσών, καθώς αδυναμίες και παραλείψεις ως προς την παρακολούθηση και έγκαιρη τακτοποίηση ποσών κρατήσεων από πληρωμές σε εργολάβους κατασκευαστικών έργων.

Επιπρόσθετα αναφέρεται πως παρατηρείται και μη συμμόρφωση ΥΠΑΝ και ΠΚ με υποδείξεις και γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα για αναθεώρηση Κανονισμών και αντίστοιχων Κανόνων ΠΚ ώστε να καταστούν σύννομοι.

Τα σημαντικότερα ευρήματα του ελέγχου αναφέρονται συνοπτικά πιο κάτω:

-Διαπιστώσαμε παραχώρηση χορηγιών σε Σχολικές Εφορείες (ΣΕ) και άλλα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), χωρίς να τηρηθεί το καθορισμένο διαδικαστικό πλαίσιο, τόσο αναφορικά με την αξιολόγηση των στοιχείων που υποβάλλονται στο ΥΠΑΝ, όσο και με την παραχώρηση χορηγιών που δίδονται σε οργανισμούς που διαθέτουν αποθεματικό, περιλαμβανομένων τραπεζικών υπολοίπων.

-Συστήσαμε όπως το ΥΠΑΝ εφαρμόζει τις πρόνοιες των εγκυκλίων του Γενικού Λογιστηρίου (ΓΛ) για σκοπούς παραχώρησης κρατικών χορηγιών, καθώς και της σχετικής εγκυκλίου του Υπουργείου Οικονομικών (ΥΟ), ημερ. 8.2.2012, αναφορικά με τη διαχείριση των χορηγιών.

-Διαπιστώσαμε ότι το ΥΠΑΝ δεν προέβαινε σε οποιεσδήποτε ενέργειες, ώστε να διασφαλίζει ότι οι ΣΕ εφαρμόζουν ένα αποδοτικό και αποτελεσματικό σύστημα εσωτερικού ελέγχου, σύμφωνα με τον περί της Λογιστικής και Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Χρηματοοικονομικού Ελέγχου της Δημοκρατίας Νόμου.

-Συστήσαμε όπως το ΥΠΑΝ προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για συμμόρφωση με τις πρόνοιες του Νόμου, αναφορικά με την εφαρμογή αποτελεσματικών συστημάτων εσωτερικού ελέγχου στις ΣΕ.

-Παρατηρήσαμε ότι το ΥΠΑΝ, σε συγκεκριμένη περίπτωση, δεν ακολούθησε τη συνήθη πρακτική που εφαρμόζεται για τα συμβόλαια των κατασκευαστικών έργων, αναφορικά με τη προβλεπόμενη διάρκεια ισχύος των Εγγυήσεων Προκαταβολής και Πιστής Εκτέλεσης και δεν προχώρησε με την ανανέωση των σχετικών εγγυητικών.

-Συστήσαμε όπως το ΥΠΑΝ μεριμνά για την έγκαιρη ανανέωση των εγγυητικών επιστολών, σύμφωνα με τους όρους των συμβολαίων.

-Διαπιστώσαμε ότι το ΥΠΑΝ δεν υπέβαλε στο ΓΛ την κατάσταση υπολοίπων τμηματικών λογαριασμών καταθέσεων, την κατάσταση υπολοίπων τμηματικών λογαριασμών και προκαταβολών και την κατάσταση εισπρακτέων ποσών, κατά την 31η Δεκεμβρίου 2021

-Εντοπίσαμε τις πιο κάτω περιπτώσεις, κατά τις οποίες παραχωρήθηκαν χορηγίες σε ΝΠΔΔ, συμπεριλαμβανομένων και ΣΕ, χωρίς να τηρηθεί το καθορισμένο από το ΥΠΑΝ για σκοπούς παραχώρησης κρατικών χορηγιών διαδικαστικό πλαίσιο:

Χορηγία στον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού (ΚΟΑ)

-Ο ΚΟΑ υπέβαλε στις 30.3.2021 το σχετικό έντυπο και βεβαιώσεις που απαιτούνται σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΓΛ αρ.1777, ημερ. 18.1.2019, στην οποία καθορίζονται οι οδηγίες προς τους ελέγχοντες λειτουργούς για την αποτελεσματική διαχείριση των κρατικών χορηγιών, συμπεριλαμβανομένων και των περιπτώσεων των ετήσιων κρατικών χορηγιών γενικής φύσης, που είναι μεγαλύτερες των €500.000. Ωστόσο, όπως διαπιστώσαμε, με την υποβολή του πιο πάνω σχετικού εντύπου, οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΚΟΑ επισύναψαν τον Προϋπολογισμό του Οργανισμού για το 2020, ενώ με βάση την πιο πάνω εγκύκλιο, θα έπρεπε να υποβληθούν Προβλέψεις Εσόδων και Εξόδων στο έτος που αφορούσε η χορηγία, δηλαδή για το 2021.

Σύσταση: Το ΥΠΑΝ προτού προχωρήσει στην καταβολή οποιουδήποτε ποσού χορηγίας προς τον ΚΟΑ, θα πρέπει να εξασφαλίζει τις Προβλέψεις Εσόδων και Εξόδων για το έτος που αφορά στη χορηγία και να εφαρμόζει τις πρόνοιες της πιο πάνω εγκυκλίου.

H ΓΔ του ΥΠΑΝ, στην απαντητική επιστολή της ημερ. 27.9.2023, μάς ανέφερε ότι εντός του 2023 έγινε σχετική σύσταση στον ΚΟΑ, καθώς και ότι ετοιμάστηκε σχετική κατάσταση η οποία στάλθηκε προς τα ΝΠΔΔ που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του ΥΠΑΝ, για υποβοήθηση τους ως προς τη συμπλήρωση των σχετικών στοιχείων για τις προβλέψεις εσόδων και εξόδων.

-Σύμφωνα με την επιστολή του ΓΛ ημερ. 11.2.2019 προς τους Γενικούς Διευθυντές Υπουργείων, θα πρέπει να ετοιμαστεί πλάνο δράσης για τον κάθε οργανισμό ξεχωριστά, με σαφές χρονοδιάγραμμα, για τη βελτίωση της χρηστής διακυβέρνησης και την καλύτερη αξιοποίηση της κρατικής χορηγίας. Επίσης, στην επιστολή του ΓΛ που ακολούθησε, προς τους ΓΔ Υπουργείων, ημερ. 14.4.2020, παρατέθηκαν οι ενέργειες που θα πρέπει να γίνονται κάθε έτος από τους ελέγχοντες λειτουργούς, οι οποίες, μεταξύ άλλων είναι:

-παρακολούθηση του «Συμφωνημένου Πλάνου Δράσης» που καταρτίστηκε με τον κάθε οργανισμό και διενέργεια ελέγχων αναλόγως των ενεργειών και χρονοδιαγραμμάτων που καθορίστηκαν στο κάθε πλάνο,

-διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων για επιβεβαίωση της τήρησης των καθορισμένων διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού που πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο έτος.

-διενέργεια δειγματοληπτικών ελέγχων για επιβεβαίωση της τήρησης των διαδικασιών αναφορικά με τις αρχές που διέπουν τη νομοθεσία των δημοσίων συμβάσεων, για συμβάσεις που έχουν συναφθεί κατά το προηγούμενο έτος.

Λαμβάνοντας υπόψη τις πιο πάνω οδηγίες του ΓΛ, ζητήσαμε από το ΥΠΑΝ όπως μας ενημερώσει κατά πόσο έγιναν και ολοκληρώθηκαν οι πιο πάνω συγκεκριμένες ενέργειες, για τις χορηγίες που δόθηκαν στον ΚΟΑ από τον Προϋπολογισμό του 2021. Επίσης, καθώς δεν φαινόταν να συμφωνήθηκε μεταξύ του ΥΠΑΝ και του ΚΟΑ, πλάνο δράσης για την αποτελεσματική συμμόρφωση με τις απαιτούμενες διαδικασίες χρηστής διακυβέρνησης, στο οποίο να καθοριστούν ενέργειες και χρονοδιαγράμματα, και το οποίο να παρακολουθείται από το ΥΠΑΝ, ζητήσαμε όπως μας αναφερθούν οι λόγοι που το ΥΠΑΝ δεν προχώρησε με τη συγκεκριμένη διαδικασία.

Σύσταση: Το ΥΠΑΝ θα πρέπει να προβαίνει κάθε έτος σε δειγματοληπτικούς ελέγχους για επιβεβαίωση της τήρησης των διαδικασιών, καθώς και να ετοιμάσει πλάνο δράσης, όπως ορίζουν οι πιο πάνω εγκύκλιοι.

H ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι το ΥΠΑΝ είναι στη διαδικασία καταρτισμού διαδικασιών ελέγχων για τις δημόσιες συμβάσεις και προσλήψεις για όλα τα ΝΠΔΔ οι οποίες αφού καταρτιστούν θα πραγματοποιηθούν και οι σχετικοί δειγματοληπτικοί έλεγχοι. Eπίσης, μάς ανέφερε ότι ζητήθηκε από τον ΚΟΑ να υποβάλει πλάνο δράσης με χρονοδιάγραμμα για τον καταρτισμό στρατηγικού σχεδιασμού του Οργανισμού, ο οποίος υπολειπόταν από τα υποβληθέντα για κρατική χορηγία στοιχεία που υποβλήθηκαν το 2023.

-Βάσει της εγκυκλίου του ΥΟ, ημερ. 8.2.2012, προς τους ΓΔ των Υπουργείων και τη Γενική Λογίστρια, όταν οι Οργανισμοί που λαμβάνουν χορηγία, διαθέτουν αποθεματικό, περιλαμβανομένων και τραπεζικών υπολοίπων, τότε οι ελέγχοντες λειτουργοί των κονδυλίων θα πρέπει να προβαίνουν στις δέουσες ενέργειες για την ανάλογη μείωση ή αποκοπή της χορηγίας. Επίσης, βάσει της επιστολής του ΓΛ, ημερ. 14.4.2020, προς τους ΓΔ Υπουργείων, που αναφέρουμε πιο πάνω, μεταξύ των ενεργειών που θα πρέπει να γίνονται κάθε έτος από τους ελέγχοντες λειτουργούς, είναι και η παρακολούθηση υλοποίησης της κρατικής χορηγίας του προηγούμενου έτους και αξιολόγηση περιπτώσεων δημιουργίας αποθεμάτων.

Σύμφωνα με τις μη ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις του ΚΟΑ για το έτος 2020, τα μετρητά στην τράπεζα και στο ταμείο ήταν €5.206.630 στις 31.12.2020 (€3.440.232 στις 31.12.2019). Ωστόσο, δεν υπάρχουν ενδείξεις για οποιεσδήποτε ενέργειες για εξακρίβωση εάν δικαιολογείται ανάλογη μείωση ή αποκοπή της χορηγίας. Συναφώς σημειώνουμε ότι η συνολική χορηγία που καταβλήθηκε στον ΚΟΑ κατά το 2021 (€41.403.600) ήταν ίση με την αντίστοιχη πρόνοια στον Προϋπολογισμό.

Σύσταση: Το ΥΠΑΝ θα πρέπει να εφαρμόζει και να συμμορφώνεται πλήρως με τις πρόνοιες των πιο πάνω εγκυκλίων

Χορηγία στον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου (ΘΟΚ)

-Κατά τη διάρκεια του έτους καταβλήθηκε από το πιο πάνω κονδύλι συνολικό ποσό ύψους €5.800.000, δηλαδή ποσό ίσο με την αντίστοιχη πρόνοια στον Προϋπολογισμό για χορηγία στον ΘΟΚ. Παρόλο που ο ΘΟΚ υπέβαλε στις 17.3.2021 το σχετικό έντυπο και βεβαιώσεις που απαιτούνται σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΓΛ αρ. 1777, ημερ. 18.1.2019, εντούτοις, όπως διαπιστώσαμε, οι σχετικές με τη «Δήλωση Διοικητικού Οργάνου» βεβαιώσεις που ο ΘΟΚ απέστειλε στο ΥΠΑΝ μαζί με το πιο πάνω έντυπο, δεν ήταν δεόντως υπογεγραμμένες, αφού είχαν υπογραφεί από τον Γραμματέα του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) του Οργανισμού αντί από την Πρόεδρο, όπως καθορίζεται στην πιο πάνω εγκύκλιο.

Επίσης, όπως παρατηρήσαμε, ο Γραμματέας του ΔΣ, στη «Βεβαίωση αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου», σημείωσε ότι «ο Οργανισμός στην απουσία Γενικού Διευθυντή δεν μπορεί να διαθέτει αποτελεσματικό σύστημα εσωτερικού ελέγχου».

Συναφώς επισημάναμε τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τις πρόνοιες του άρθρου 26 (2) του περί της Λογιστικής και Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Χρηματοοικονομικού Ελέγχου της Δημοκρατίας Νόμου του 2014, για τη διασφάλιση της εφαρμογής αποδοτικού και αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου από τον Οργανισμό που λαμβάνει χορηγία από τον κρατικό Προϋπολογισμό και του άρθρου 28 σύμφωνα με το οποίο ο ελέγχων λειτουργός, στην περίπτωση όπου εντοπίζονται προβλήματα που επηρεάζουν την αξιοπιστία του συστήματος του εσωτερικού ελέγχου του λήπτη της χορηγίας, οφείλει να μην εξουσιοδοτεί την περαιτέρω καταβολή της χορηγίας και να προχωρεί στη διερεύνηση προβλημάτων που επηρεάζουν την εν λόγω αξιοπιστία.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω ζητήσαμε όπως ενημερωθεί η Υπηρεσία μας, κατά πόσο το ΥΠΑΝ, από τη στιγμή που έτυχε της πιο πάνω πληροφόρησης για μη αποδοτικό σύστημα εσωτερικού ελέγχου, προέβη με οποιοδήποτε τρόπο στη διερεύνηση του θέματος.

Η ΓΔ του ΥΠΑΝ δεν απάντησε στο συγκεκριμένο ερώτημα της Υπηρεσία μας, καθώς, όπως μας ανέφερε, οι αρμοδιότητες του ΘΟΚ εμπίπτουν στο Υφυπουργείο Πολιτισμού από 1.7.2022.

-Ο ΘΟΚ, με επιστολή του ημερ. 30.11.2021, ζήτησε την καταβολή της τελευταίας δόσης χορηγίας ύψους €1.450.000 για το έτος 2021. Κατά την υποβολή των στοιχείων, ο ΘΟΚ επισύναψε Προϋπολογισμό και Υλοποίηση Δαπανών για το 2021, στην οποία παρουσιάζονται μόνο τα προϋπολογιζόμενα έξοδα μέχρι το τέλος του έτους, ενώ θα έπρεπε να περιλαμβάνονταν και τα έσοδα για την ίδια περίοδο. Επίσης, παρόλο που βάσει της εγκυκλίου του ΥΟ, ημερ. 8.2.2012, τα αρμόδια Υπουργεία θα πρέπει να ζητούν αναλυτική κατάσταση ταμειακής ροής για το τρέχον οικονομικό έτος, πριν παραχωρήσουν κρατική χορηγία, εντούτοις το ΥΠΑΝ, στις 9.12.2021, κατέβαλε στον ΘΟΚ το πιο πάνω ποσό, χωρίς να απαιτήσει να προσκομιστούν τα πιο πάνω.

-Ζητήσαμε από το ΥΠΑΝ όπως μας ενημερώσει κατά πόσο, με την εφαρμογή από 1.1.2019 της νέας διαδικασίας για αποτελεσματική παρακολούθηση των κρατικών χορηγιών, αξιολογήθηκαν από το ΥΠΑΝ οι διαδικασίες χρηστής διακυβέρνησης και, κατά πόσο ετοιμάστηκε και συμφωνήθηκε πλάνο δράσης για τον ΘΟΚ, για τη βελτίωση της χρηστής διακυβέρνησης στον Οργανισμό και καλύτερη εφαρμογή της αξιοποίησης της κρατικής χορηγίας, σύμφωνα με τις οδηγίες που περιέχονται στις επιστολές/εγκυκλίους του Γενικού Λογιστηρίου, ημερ. 11.2.2019 και 14.4.2020, που αναφέρουμε σε προηγούμενη παράγραφο. Επίσης, στην περίπτωση που εφαρμόστηκαν τα πιο πάνω, ζητήσαμε όπως ενημερώσει την Υπηρεσία μας κατά πόσο το ΥΠΑΝ παρακολουθεί το συμφωνημένο πλάνο δράσης και κατά πόσο διενεργούνται οι έλεγχοι αναλόγως των ενεργειών και των χρονοδιαγραμμάτων που καθορίστηκαν στο πλάνο.

H ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι οι αρμοδιότητες του ΘΟΚ εμπίπτουν στο Υφυπουργείο Πολιτισμού από 1.7.2022. Σημειώνουμε, ωστόσο, ότι για το έτος ελέγχου, Υπουργείο αρμόδιο για χειρισμό του θέματος ήταν το ΥΠΑΝ, καθώς ο ελέγχων λειτουργός του σχετικού κονδυλίου ήταν ο ΓΔ του ΥΠΑΝ.

Για το λόγο αυτό, δεδομένου ότι ο ΘΟΚ δεν υπάγεται στο ΥΠΑΝ, δεν προβαίνουμε σε οποιεσδήποτε συστάσεις.

Χορηγία στην Κυπριακή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΚΟΕ)

Κατά τη διάρκεια του 2021 καταβλήθηκε στην ΚΟΕ από το αντίστοιχο κονδύλι συνολικό ποσό ύψους €800.000. Η ΚΟΕ υπέβαλε την 1.3.2021 το σχετικό έντυπο και βεβαιώσεις που απαιτούνταν σύμφωνα με τη σχετική εγκύκλιο του ΓΛ. Σε σημείωμά της ημερ. 13.7.2021, η υπεύθυνη λειτουργός του Γενικού Λογιστηρίου στο ΥΠΑΝ, ζήτησε από την αρμόδια Διοικητική Λειτουργό, όπως κατά την αξιολόγηση των στοιχείων που στάλθηκαν από την ΚΟΕ, ελεγχθεί κατά πόσον οι στόχοι του 2020 που έθεσε η ΚΟΕ έχουν επιτευχθεί με βάση τον Στρατηγικό Προγραμματισμό που υπέβαλε η ΚΟΕ το 2019 με τριετή διάρκεια, καθώς και να αξιολογηθούν οι διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων. Σε σημείωμά της ημερ. 23.7.2021, η Διοικητική Λειτουργός ανέφερε ότι θα αποστελλόταν στην ΚΟΕ αίτημα για μια εφ’ όλης της ύλης υπεύθυνη δήλωση, όσον αφορά στην επίτευξη των στόχων της ΚΟΕ και ότι θα ζητείτο καταγραφή των δημοσίων συμβάσεων στις οποίες προέβη η ΚΟΕ και για τις οποίες θα πραγματοποιείτο δειγματοληπτικός έλεγχος εκ μέρους του ΥΠΑΝ.

Ωστόσο, παρατηρήσαμε ότι δεν υποβλήθηκε υπεύθυνη δήλωση από την ΚΟΕ όσον αφορά στην επίτευξη των στόχων της. Όσον αφορά στις Δημόσιες Συμβάσεις, υπάρχει η σχετική καταγραφή των Συμβάσεων στις οποίες προέβη η ΚΟΕ για το 2021, χωρίς όμως να φαίνεται να έχει πραγματοποιηθεί οποιοσδήποτε δειγματοληπτικός έλεγχος εκ μέρους του ΥΠΑΝ.

Βάσει των ελεγμένων οικονομικών καταστάσεων της ΚΟΕ για το 2019 και 2020, τα μετρητά και αντίστοιχα μετρητών ήταν €668.211 και €932.832 στις 31.12.2019 και 31.12.2020 αντίστοιχα. Ωστόσο δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι λήφθηκαν οποιεσδήποτε ενέργειες για την ανάλογη μείωση ή αποκοπή της χορηγίας, όπως προνοείται στη σχετική εγκύκλιο του ΥΟ, ενώ, όχι μόνο καταβλήθηκε ολόκληρο το ποσό της αντίστοιχης πρόνοιας στον Προϋπολογισμό του ΥΠΑΝ για το 2021 (€760.000) αλλά καταβλήθηκαν επιπλέον, από συμπληρωματικές πιστώσεις, €40.000 ανεβάζοντας τη χορηγία σε €800.000. Επίσης, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έγινε παρακολούθηση της υλοποίησης της κρατικής χορηγίας του προηγούμενου έτους και αξιολόγηση των περιστάσεων για τη δημιουργία των αποθεματικών, όπως αναφέρεται στη σχετική επιστολή του ΓΛ, ημερ. 14.4.2020.

Ζητήσαμε από το ΥΠΑΝ όπως μας ενημερώσει κατά πόσο ετοιμάστηκε και συμφωνήθηκε Πλάνο Δράσης με την ΚΟΕ με σαφές χρονοδιάγραμμα για τη βελτίωση της χρηστής διακυβέρνησης και την καλύτερη αξιοποίηση της κρατικής χορηγίας, και κατά πόσο αυτό παρακολουθείται από το ΥΠΑΝ, σύμφωνα με τις οδηγίες στις σχετικές επιστολές του ΓΛ ημερ. 11.2.2019 και 14.4.2020.

Σύσταση: Το ΥΠΑΝ θα πρέπει να εφαρμόζει και να συμμορφώνεται τόσο με τις πρόνοιες και οδηγίες των σχετικών εγκυκλίων και επιστολών του ΓΛ όσο και με τις πρόνοιες της σχετικής επιστολής του ΥΟ.

H ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι η ΚΟΕ βρίσκεται στη διαδικασία ετοιμασίας αναθεωρημένου στρατηγικού σχεδιασμού, καθώς και ότι αναμένονταν να σταλούν από την ΚΟΕ οι διαδικασίες επαγγελματικής και ηθικής δεοντολογίας, για τη σχετική αξιολόγηση από το ΥΠΑΝ.

Χορηγία στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΠΚ)

Κατά τη διάρκεια του 2021 καταβλήθηκε από το αντίστοιχο κονδύλι συνολικό ποσό ύψους €77,6 εκ. προς το ΠΚ. Ωστόσο, το ΠΚ εξακολούθησε, όπως και για το 2020, να μην προσκομίζει οικονομικές καταστάσεις, ελεγμένες ή μη, του προηγούμενου έτους, για σκοπούς καταβολής της κρατικής χορηγίας, όπως προβλέπεται στην πιο πάνω εγκύκλιο του ΥΟ, ημερ.8.2.2012, καθώς και του ΓΛ με αρ.1777, ημερ.18.1.2019. Όπως και για τον έλεγχο για το 2020, διαπιστώσαμε ότι το ΠΚ δεν υπέβαλε κατάσταση ταμειακής ροής του προηγούμενου έτους, αλλά ούτε και κατάσταση ταμειακής ροής του έτους μέχρι την ημερομηνία που αιτείται τις δόσεις, όπως προβλέπεται στις εγκυκλίους του Υ.Ο με αρ.1643, ημερ. 29.1.2021 και με αρ. Υ.Ο. 10.04.001, ημερ. 8.2.2012. Το γεγονός αυτό εμποδίζει την παρακολούθηση της ορθής διαχείρισης της χορηγίας.

Δεν εντοπίσαμε ενδείξεις ότι πραγματοποιήθηκαν από το ΥΠΑΝ οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι, που αναφέρονται στην πιο πάνω επιστολή του ΓΛ για επιβεβαίωση της τήρησης των καθορισμένων διαδικασιών πρόσληψης, που πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο έτος, καθώς και για επιβεβαίωση της τήρησης των διαδικασιών αναφορικά με τις αρχές που διέπουν τη νομοθεσία των δημοσίων συμβάσεων, για τις συμβάσεις που συνάφθηκαν κατά το προηγούμενο έτος. Σημειώνεται ότι ο ΓΔ του ΥΠΑΝ ενέκρινε στις 19.8.2021, όπως η τήρηση των διαδικασιών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων γίνεται από την ομάδα δημοσίων συμβάσεων του ΥΠΑΝ, χωρίς ωστόσο να έχει πραγματοποιηθεί ο υπό αναφορά έλεγχος.

Ως εκ τούτου, ζητήσαμε όπως ενημερωθεί η Υπηρεσία μας κατά πόσο το ΥΠΑΝ έθεσε κάποιο χρονοδιάγραμμα για εφαρμογή των πιο πάνω ελέγχων.

Επιπρόσθετα, ζητήσαμε όπως ενημερωθεί η Υπηρεσία μας κατά πόσον, με την εφαρμογή της νέας διαδικασίας για αποτελεσματική παρακολούθηση των κρατικών χορηγιών, το ΥΠΑΝ αξιολόγησε τις διαδικασίες χρηστής διακυβέρνησης και ετοίμασε και συμφώνησε πλάνο δράσης για το ΠΚ, με σαφές χρονοδιάγραμμα, για τη βελτίωση της χρηστής διακυβέρνησης και καλύτερη αξιοποίηση της κρατικής χορηγίας, σύμφωνα με τις οδηγίες που περιέχονται σε επιστολή του ΓΛ, ημερ. 11.2.2019, προς τους ΓΔ των Υπουργείων. Επίσης, ζητήσαμε όπως, στην περίπτωση που εφαρμόστηκαν τα πιο πάνω, ενημερωθεί η Υπηρεσία μας, κατά πόσον το ΥΠΑΝ παρακολουθεί το συμφωνημένο πλάνο δράσης και κατά πόσον διενεργούνται έλεγχοι αναλόγως των ενεργειών και των χρονοδιαγραμμάτων που καθορίστηκαν στο πλάνο.

Συστάσεις:

Το ΥΠΑΝ θα πρέπει να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να καθίσταται δυνατή η υποβολή κατάστασης ταμειακής ροής του προηγούμενου έτους πριν από την καταβολή της κρατικής χορηγίας του επόμενου έτους καθώς και ταμειακή ροή για το τρέχον έτος της χορηγίας για σκοπούς παρακολούθησης της διαχείρισης των κρατικών χορηγιών από μέρους του ΠΚ.

Το ΥΠΑΝ να θέσει σε πλήρη εφαρμογή τις σχετικές εγκυκλίους και οδηγίες του ΥΟ και του ΓΛ

H ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι το ΥΠΑΝ βρίσκεται στη διαδικασία καταρτισμού ερωτηματολογίων τα οποία, αφού οριστικοποιηθούν και υποβληθεί από το ΠΚ η σχετική πληροφόρηση, θα διεξαχθούν και οι σχετικοί δειγματοληπτικοί έλεγχοι από μέρους του, για επιβεβαίωση της τήρησης από το ΠΚ των διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού καθώς και σύναψης δημοσίων συμβάσεων.

Χορηγία προς το ΠΚ για κάλυψη κατασκευαστικών έργων του ΠΚ που χρηματοδοτούνται από δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕΠ) και από την Τράπεζα Αναπτύξεως του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΤΑΣΕ). Διαπιστώσαμε ότι για την καταβολή της πιο πάνω χορηγίας προς το ΠΚ, ύψους €19.658.750, το ΠΚ δεν υπέβαλε το σχετικό έντυπο, το οποίο, σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΓΛ αρ.1777, θα πρέπει να συμπληρώνεται για τις περιπτώσεις χρηματοδότησης δράσεων για την προώθηση επίτευξης συγκεκριμένου στόχου ή επιχειρηματικής δραστηριότητας (κρατικής χορηγίας συγκεκριμένου σκοπού) νομικών ή/και φυσικών προσώπων άνω του ποσού των 20.000 ετησίως.

Σύσταση: Το ΥΠΑΝ θα πρέπει για τη συγκεκριμένη χορηγία να ζητά από το ΠΚ την υποβολή του καθορισμένου από την πιο πάνω εγκύκλιο εντύπου.

H ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι κατά τα μελλοντικά αιτήματα του ΠΚ για καταβολή της εν λόγω χορηγίας, το ΥΠΑΝ θα ζητεί όπως προσκομίζεται το εν λόγω έντυπο.

Παρατηρήσαμε επίσης ότι το ΥΠΑΝ δεν αφαίρεσε το πλεόνασμα ύψους €1.846.848, που προέκυψε από την αντίστοιχη χορηγία που έλαβε το ΠΚ για τον πιο πάνω σκοπό, σε σχέση με την πραγματοποιηθείσα δαπάνη που δήλωσε για το 2019, από την αντίστοιχη χορηγία που δόθηκε κατά τα επόμενα έτη 2020 και 2021.

Συναφώς με τα πιο πάνω αναφέρουμε ότι, για σκοπούς καταβολής της πιο πάνω χορηγίας, το ΠΚ αποστέλλει στο ΥΠΑΝ, ανάμεσα σε άλλα, συμπληρωμένο πίνακα υλοποίησης αναπτυξιακών έργων που χρηματοδοτήθηκαν από τα δάνεια της ΕΤΕΠ και της ΤΑΣΕ. Ο πίνακας αυτός παρουσιάζει την πραγματική δαπάνη για τα έργα από την ημερομηνία έναρξης των έργων ανά έτος και τη χρηματοδότηση τους από τα δάνεια της ΕΤΕΠ και της ΤΑΣΕ. Παρατηρήσαμε, ωστόσο, ότι ο εν λόγω πίνακας δεν παρουσιάζει τα έσοδα από κρατική χορηγία ανά έτος, στοιχείο σημαντικό για σκοπούς παρακολούθησης και καταβολής για τον πιο πάνω σκοπό της ετήσιας χορηγίας από το ΥΠΑΝ, καθώς οποιαδήποτε τυχόν πλεονάσματα προκύπτουν θα πρέπει να αποκόπτονται από μελλοντικές χορηγίες, όπως καλύπτονται και τυχόν ελλείμματα που προκύπτουν.

H ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότιτο πλεόνασμα αποκόπηκε από τη χορηγία του 2022, γεγονός το οποίο, όπως έχουμε διαπιστώσει κατά τον οικονομικό έλεγχο του ΥΠΑΝ για το έτος 2022, συνέβη τον Δεκέμβριο του 2022, κατόπιν δηλαδή, των πιο πάνω επισημάνσεων που η Υπηρεσία μας συμπεριέλαβε στη σχετική επιστολή ελέγχου, ημερ. 29.11.2022.

Χορηγία στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΤΕΠΑΚ)

Το ΤΕΠΑΚ επίσης δεν προσκομίζει οικονομικές καταστάσεις, ελεγμένες ή μη, του προηγούμενου έτους.

Παρόλο που το ΤΕΠΑΚ υπέβαλε το καθορισμένο έντυπο και βεβαιώσεις που απαιτούνται σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΓΛ αρ.1777, ημερ. 18.1.2019 (εκτός από τις οικονομικές καταστάσεις που αναφέρουμε πιο πάνω), εντούτοις, όπως διαπιστώσαμε, στο πιο πάνω έντυπο και βεβαιώσεις συμπεριέλαβε στοιχεία για το έτος 2020, αντί για το έτος 2021 που αφορούσε η χορηγία.

Το ΥΠΑΝ δεν προέβη στους δειγματοληπτικούς ελέγχους που πρέπει να διενεργούνται κάθε έτος από τους ελέγχοντες λειτουργούς σύμφωνα με την προαναφερόμενη επιστολή του ΓΛ, ημερ. 14.4.2020 (δηλαδή, έλεγχοι για επιβεβαίωση της τήρησης των διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού που έχουν πραγματοποιηθεί κατά το προηγούμενο έτος, καθώς και της τήρησης των διαδικασιών με τις αρχές που διέπουν τη νομοθεσία των δημοσίων συμβάσεων, για τις συμβάσεις που έχουν συναφθεί κατά το προηγούμενο έτος).

Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το ΥΠΑΝ έχει προβεί στην αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης ως προς την εφαρμογή των αρχών της χρηστής διακυβέρνησης που ισχύει στο ΤΕΠΑΚ, εφόσον δεν ακολούθησε τις ερμηνευτικές οδηγίες προς τους ελέγχοντες λειτουργούς για την αποτελεσματική διαχείριση κρατικών χορηγιών, σε σχέση με τη σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (ΥΣ). (v)

Δεν έχει καταρτιστεί και συμφωνηθεί Πλάνο Δράσης, σύμφωνα με τις οδηγίες που περιέχονται στην επιστολή του ΓΛ, ημερ. 11.2.2019, προς τους ΓΔ Υπουργείων και δεν έγιναν οι σχετικοί έλεγχοι.

Συστάσεις: Το ΥΠΑΝ να εφαρμόζει τις πρόνοιες της σχετικής εγκυκλίου του ΓΛ και να ζητά όπως προσκομίζονται οι απαιτούμενες οικονομικές καταστάσεις, καθώς και όπως το σχετικό έντυπο συμπληρώνεται με στοιχεία για το έτος που αφορά η χορηγία και

Το ΥΠΑΝ να θέσει σε πλήρη εφαρμογή τις οδηγίες στις επιστολές του ΓΛ και να προβεί στην αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης όσον αφορά στην εφαρμογή των αρχών της χρηστής διακυβέρνησης που ισχύει στο ΤΕΠΑΚ, να καταρτίσει και συμφωνήσει σχετικό Πλάνο Δράσης, καθώς και να διενεργεί κάθε έτος τους απαραίτητους δειγματοληπτικούς ελέγχους.

H ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι αξιολογείται από το ΥΠΑΝ η συμμόρφωση του ΤΕΠΑΚ ως προς την προσκόμιση των απαιτούμενων οικονομικών καταστάσεων, καθώς και ότι από το οικονομικό έτος 2023 το σχετικό έντυπο του ΓΛ συμπληρώνεται ορθά. Επίσης μάς ανέφερε ότι, όπως και για το ΠΚ, το ΥΠΑΝ βρίσκεται στη διαδικασία καταρτισμού ερωτηματολογίων για τη διεξαγωγή των δειγματοληπτικών ελέγχων, για επιβεβαίωση της τήρησης από το ΤΕΠΑΚ των καθορισμένων διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού και σύναψης δημοσίων συμβάσεων. Η ΓΔ πρόσθεσε ότι θα διεξάγονταν από το ΥΠΑΝ επιμορφωτικά σεμινάρια για την εφ’ όλης της ύλης εκπαίδευση για το θέμα των χορηγιών, τα οποία θα παρακολουθούσαν τόσο οι αρμόδιοι λειτουργοί του ΥΠΑΝ όσο και εκπρόσωποι των εμπλεκομένων ΝΠΔΔ, καθώς και ότι στάλθηκε εγκύκλιος στα ΝΠΔΔ για τις ενέργειες που χρειάζονται προκειμένου να αξιολογηθεί ένα αίτημα χορηγίας όπου, ανάμεσα σε άλλα, επισημαίνεται η ανάγκη να προσκομίζεται πλάνο δράσης με χρονοδιαγράμματα.

Χορηγίες Σχολικών Εφορειών

-Όπως αναφέρουμε και στο σημείο β. της υποπαραγράφου 5.1 της παρούσας Έκθεσης, σύμφωνα με το άρθρο 26, εδάφιο (2) του περί της Λογιστικής και Δημοσιονομικής Διαχείρισης και Χρηματοοικονομικού Ελέγχου της Δημοκρατίας Νόμου (Ν.38 (Ι)/2014), τα νομικά ή/και φυσικά πρόσωπα που λαμβάνουν χορηγίες από τον κρατικό Προϋπολογισμό, για δράσεις που αποσκοπούν στην προώθηση επίτευξης συγκεκριμένου στόχου ή επιχειρηματικής δραστηριότητας ή/και στη χρηματοοικονομική ενίσχυση, όσον αφορά στις λειτουργικές τους δαπάνες, σε συνάρτηση με το ύψος του ποσού της χορηγίας που λαμβάνουν, πρέπει, μεταξύ άλλων, να διασφαλίζουν την εφαρμογή αποδοτικού και αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου.

Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 28, εδάφιο (1), ο ελέγχων λειτουργός, στις περιπτώσεις όπου εντοπίζονται προβλήματα που επηρεάζουν την αξιοπιστία του συστήματος του εσωτερικού ελέγχου του λήπτη της χορηγίας, οφείλει να μην εξουσιοδοτεί την περαιτέρω καταβολή της χορηγίας και να προχωρεί σε διερεύνηση των προβλημάτων που εντοπίστηκαν, καθώς και να θέτει όρους προς εξάλειψη των προβλημάτων στα συστήματα εσωτερικού ελέγχου.

Όπως αναφέρεται στο άρθρο 28, εδάφιο (2), ο Υπουργός ή/και ο Γενικός Λογιστής δύνανται να ζητούν από τον ελέγχοντα λειτουργό την αναστολή ή τη διακοπή ή την επιστροφή πληρωμών, στις περιπτώσεις όπου εντοπίζονται προβλήματα που επηρεάζουν την αξιοπιστία του συστήματος εσωτερικού ελέγχου του λήπτη της χορηγίας.

Παρατηρήσαμε ότι το ΥΠΑΝ εξακολουθεί να μην προβαίνει σε οποιεσδήποτε ενέργειες, ώστε να διασφαλίσει ότι όλες οι ΣΕ που λαμβάνουν χορηγίες, εφαρμόζουν ένα τέτοιο αποδοτικό και αποτελεσματικό σύστημα εσωτερικού ελέγχου.

Το θέμα, το οποίο σημειώνουμε ότι μέχρι σήμερα δεν έχει επιλυθεί, περιλήφθηκε και στην επιστολή ελέγχου για τον οικονομικό έλεγχο του ΥΠΑΝ για το έτος 2020, και στην απαντητική επιστολή του ημερ. 10.12.2021, το ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι αυτό δεν προχώρησε εν αναμονή, όπως επίσης μας αναφέρθηκε, της τροποποίησης της νομοθεσίας των Σχολικών Εφορειών.

Ως εκ τούτου, ζητήσαμε από το ΥΠΑΝ όπως μας πληροφορήσει:

-Πότε αναμένεται από το ΥΠΑΝ να αρχίσει, και να ολοκληρωθεί η τροποποίηση της νομοθεσίας, κατά πόσο έγιναν ή βρίσκονται σε εξέλιξη οποιεσδήποτε διεργασίες κατά τα τελευταία δύο χρόνια (εάν ναι ποιες συγκεκριμένα) και, κατά πόσο τέθηκαν οποιαδήποτε χρονοδιαγράμματα προς την πιο πάνω κατεύθυνση.

-Ποιες είναι οι αναμενόμενες τροποποιήσεις που σχετίζονται ή επηρεάζουν το υπό αναφορά θέμα.

Η Υπηρεσία μας επανέλαβε ότι, ανεξαρτήτως της οποιασδήποτε τροποποίησης στη νομοθεσία, το ΥΠΑΝ οφείλει να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες, ώστε να διασφαλίσει ότι οι ΣΕ που λαμβάνουν χορηγίες άνω των €500.000, εφαρμόζουν ένα αποδοτικό και αποτελεσματικό σύστημα εσωτερικού ελέγχου.

Σύσταση: Το ΥΠΑΝ να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για συμμόρφωση με τις πρόνοιες της νομοθεσίας, αναφορικά με την τήρηση αποδοτικών και αποτελεσματικών συστημάτων ελέγχου από τις ΣΕ.

Μετά από τις διαπιστώσεις της Υπηρεσίας μας κατόπιν του ελέγχου για το 2019 και το 2020, αναφορικά με τη μη τήρηση του καθορισμένου για σκοπούς παραχώρησης χορηγιών διαδικαστικού πλαισίου και την καταβολή κρατικής χορηγίας σε ΣΕ με υψηλά τραπεζικά υπόλοιπα, αρχικά μας αναφέρθηκε ότι μετά από οδηγίες του ΓΔ, η μείωση των τραπεζικών υπολοίπων θα ξεκινούσε από τη σχολική χρονιά 2020/21. Στην επιστολή μας για τον οικονομικό έλεγχο του ΥΠΑΝ για το 2020 αναφέραμε ότι το ΥΟ στην επιστολή του προς τον ΓΔ του ΥΠΑΝ, ημερ. 2.9.2020, αναφορικά με την έγκριση των προϋπολογισμών των ΣΕ για τη σχολική χρονιά 2020/21, ανέφερε σχετικά ότι το ΥΠΑΝ θα έπρεπε άμεσα να χειριστεί τα αποθεματικά υπόλοιπα των Εφορειών, έτσι ώστε να μειωθούν σε λογικά επίπεδα, με εξαίρεση χορηγίες που παραχωρούνται για υλοποίηση συγκεκριμένων έργων/ προγραμμάτων. Όπως επίσης αναφέραμε, το ΥΠΑΝ δεν προχώρησε σε οποιανδήποτε αποκοπή κατά τη σχολική χρονιά 2020/21, αφού, όπως μας πληροφόρησε το ΥΠΑΝ, αρκετές από τις έκτακτες δαπάνες των Εφορειών, οι οποίες προέκυψαν από την πανδημία και που αφορούσαν αγορά εξοπλισμού τηλεκπαίδευσης, υλικά καθαριότητας και ατομικής προστασίας κ.ά., καλύφθηκαν από τα τραπεζικά τους υπόλοιπα.

Σύμφωνα με στοιχεία που τηρούνται στο ΥΠΑΝ, το άθροισμα των τραπεζικών υπολοίπων που διατηρούσαν στο σύνολο τους οι 166 ΣΕ (168 το 2020), στις 31.8.2021 ανερχόταν στα €11.533.338 (€15.912.441 στις 31.8.2020). Ως εκ τούτου, προέκυψε μία μείωση των τραπεζικών υπολοίπων της τάξης του 27,5%. Ωστόσο, στον σχετικό κατάλογο εντοπίζονται ΣΕ που διατηρούσαν υψηλά τραπεζικά υπόλοιπα στις 31.12.2021 όπως π.χ. ΣΕ Πάφου (€2.563.951), ΣΕ Στροβόλου (€2.054.275) και ΣΕ Πόλης Χρυσοχούς (€805.506). Σημειώνουμε επίσης ότι το άθροισμα των εν λόγω υπολοίπων ανήλθε στις 31.8.2022 στα €14.654.711, προέκυψε δηλ. αύξηση κατά 27%, φτάνοντας έτσι πάλι στα προηγούμενα επίπεδα.

Σύσταση: Επαναλαμβάνουμε ότι το ΥΠΑΝ θα πρέπει να προβεί στις δέουσες ενέργειες για τη μείωση των αποθεματικών υπολοίπων των ΣΕ, όπου ενδείκνυται, σύμφωνα με τις εκάστοτε συστάσεις του ΥΟ και του ΓΛ.

Η ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι η διαδικασία για αξιολόγηση των τραπεζικών υπολοίπων έχει αρχίσει και αναμένεται να εντατικοποιηθεί με την υποβολή των λογαριασμών των ΣΕ για το σχολικό έτος 2022/23.

Μετά από διαπίστωση της Υπηρεσία μας, για μη εφαρμογή της νενομισμένης διαδικασίας για την αποτελεσματική διαχείριση των κρατικών χορηγιών προς τις ΣΕ το 2020 και τη μη αξιολόγηση των στοιχείων που υποβάλλονται από τις ΣΕ σύμφωνα με τα σχετικά έντυπα, το ΥΠΑΝ στη σχετική απαντητική επιστολή του ανέφερε ότι, όταν θα ολοκληρωνόταν η διαδικασία αξιολόγησης των εντύπων που υποβλήθηκαν, θα ετοιμαζόταν πλάνο δράσης με την κάθε Σχολική Εφορεία.

Ωστόσο, διαπιστώσαμε ότι τα στοιχεία που υποβάλλονται από τις ΣΕ, σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΓΛ αρ. 1777, ημερ. 18.1.2019, στην οποία καθορίζονται οι κατευθυντήριες γραμμές για την αποτελεσματική διαχείριση των κρατικών χορηγιών, εξακολουθούν να μην αξιολογούνται από το ΥΠΑΝ.

Σύσταση: Το ΥΠΑΝ να προβεί στην αξιολόγηση των στοιχείων που υποβάλλονται από τις ΣΕ, σύμφωνα με τις οδηγίες στη σχετική εγκύκλιο του ΓΛ.

Η ΓΔ του ΥΠΑΝ μάς ανέφερε ότι έχει αρχίσει η διαδικασία για τη σύσταση ειδικής επιτροπής, η οποία θα αξιολογεί τα στοιχεία που υποβάλλονται από τις ΣΕ. Επίσης, μάς ανέφερε ότι το ΥΠΑΝ προχώρησε σε διαγωνισμό, με αντικείμενο τις υπηρεσίες ετοιμασίας των οικονομικών καταστάσεων των ΣΕ από ιδιώτες λογιστές, ο οποίος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και την παροχή οικονομικών στοιχείων, περιλαμβανομένων και των τραπεζικών υπολοίπων, εξέλιξη που αναμένεται να υποβοηθήσει, όπως μας αναφέρθηκε, το έργο της ειδικής επιτροπής αξιολόγησης.