Από τον «μύθο» στην αυτορρύθμιση και η διαφορά του ανέλεγκτου από τον διαχωρισμό εξουσιών του Εισαγγελέα

Σταθερός στη θέση ότι δεν θα πρέπει να προχωρήσει ο διαχωρισμός εξουσιών, όπως αυτός περιγράφηκε, τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, παρουσιάστηκε για άλλη μια φορά στη Βουλή, ο Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης.

Την ώρα που η Κυβέρνηση επεξεργάζεται το εν λόγω ζήτημα και προετοιμάζεται για να καταθέσει τις προτάσεις της στη Βουλή για διαβούλευση, ο Γενικός Εισαγγελέας, παρέπεμψε σε προηγούμενες τοποθετήσεις που έγιναν, σύμφωνα με τις οποίες, η Νομική Υπηρεσία, θα επιδιώξει να διασκεδάσει τις ανησυχίες, εσωτερικά, με δικούς της κανονισμούς, χωρίς επί της ουσίας να αποδέχεται τον διαχωρισμό εξουσιών.

Στην τοποθέτηση του εντός της επιτροπής Νομικών, αναφέρθηκε σε «κάποιους που έχουν ως στόχο ζωής να δουν τη Νομική Υπηρεσία να διαχωρίζεται». Ερωτηθείς μετά το πέρας της συνεδρίασης για το ποιους εννοούσε και μετά από επισήμανση πως ανάμεσα σε αυτούς που επιδιώκουν διαχωρισμό των εξουσιών είναι και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, απάντησε πως, «όταν κάποιος που διαβάζει τις δημόσιες δηλώσεις ανθρώπων, πολιτικών ή θεσμών, πιστεύω ότι μπορεί να αντιληφθεί σε ποιους απευθύνομαι».

Προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, σημείωσε πως όταν έρθει η ώρα, ο ίδιος θα συμμετέχει στη διαβούλευση και θα τοποθετηθεί με πλήρη εντιμότητα, διαύγεια και στοιχειοθέτηση των θέσεων του. Αφού επισήμανε πως το θέμα του ανέλεγκτου το υπέδειξε η έκθεση για το Κράτος Δικαίου του 2023, επανέλαβε πως η θέση της Νομικής Υπηρεσίας, λέχθηκε στη Βουλή από Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, με την προετοιμασία ιεραρχικής διαδικασίας αναθεώρησης αποφάσεων για μη δίωξη ή για αναστολή ποινικής δίωξης. «Είμαστε σε τελικό στάδιο να τη θέσουμε σε λειτουργία που κατά τη δική μας γνώμη κατά τρόπο που συμμορφώνεται με την έκθεση του Κράτους Δικαίου το 2023».

Όπως εξήγησε, η Νομική Υπηρεσία θα δημοσιοποιήσει τους κανονισμούς, στη βάση των οποίων, κάποιος ο οποιος διαφωνεί με μια απόφαση του Γενικού ή του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, θα καταθέτει αίτηση για αναθεώρηση απόφασης. Για το αν αυτή η αναθεωρημένη απόφαση ή η αιτιολόγηση θα δίνεται στη δημοσιότητα, υπέδειξε πως, «αν το θέμα αφορά θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος, όπως κάναμε στο παρελθόν, θα δίνουμε όπως κάνουμε, εκτεταμένες απαντήσεις και εξηγήσεις, για τους λόγους που μας οδήγησαν σε μια απόφαση».

Υπενθυμίζεται ότι στο παρελθόν, ο Γενικός Εισαγγελέας, εξέφρασε τη θέση στη Βουλή ότι το ανέλεγκτο, πολύ σωστά υπάρχει, ωστόσο πλέον, ενδεχομένως μετά κι από την πίεση που ασκείται στη Νομική Υπηρεσία, για το θέμα του διαχωρισμού εξουσιών, προαναγγέλθηκε η δημιουργία αυτού του εσωτερικού μηχανισμού, για επαναξιολόγηση αποφάσεων. Η ρύθμιση, αυτή ωστόσο στην οποία αναφέρθηκε ο Γενικός Εισαγγελέας, περιορίζεται στο ζήτημα του ανέλεγκτου, και ούτε συνδέεται, ούτε αγγίζει και ούτε καλύπτει, τη μεγάλη εικόνα, του διαχωρισμού των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα.

Σημειώνεται πως μόλις την περασμένη εβδομάδα, στον απολογισμό του Υπουργείου του ο αρμόδιος υπουργός, Μάριος Χαρτσιώτης, αναφέρθηκε στο ζήτημα της επαναξιολόγησης των θεσμών της Νομικής και Ελεγκτικής Υπηρεσίας, υπενθυμίζοντας πως περιλαμβάνεται στις πολιτικές του προγράμματος διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας που αφορούν την ανασύνταξη του κράτους και την προώθηση των θεσμικών μεταρρυθμίσεων.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης, αφού σημείωσε πως, το Υπουργείο βρίσκεται σε τελικό στάδιο της μελέτης του και πολύ σύντομα θα ξεκινήσει συζητήσεις με αρμόδιους φορείς, ανέφερε ότι στο κομμάτι της Νομικής Υπηρεσίας, γίνεται μία πολύ ενδελεχής και προσεκτική μελέτη προσθέτοντας ότι «είναι ίσως οι δύο συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που μπορούν να χαρακτηριστούν ως οι σημαντικότερες από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας». Δήλωσε ότι η μελέτη προχωρά σε βάθος αν και δεν έχει ακόμη ετοιμαστεί σχετικό νομοσχέδιο. Σημείωσε ότι «οι όποιες αντιδράσεις, επιφυλάξεις, αναστολές ή και αποδοχές -για να μην είμαστε εκ των προτέρων αρνητικοί- θα τις δούμε όταν και εφόσον θα μπούμε σε διαβούλευση με τους συγκεκριμένους θεσμούς».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Στρώνεται το χαλί της σύγκρουσης με τους θεσμούς-Το τολμηρό εγχείρημα, τα δεδομένα και οι παγίδες

Από τον μύθο στα κωλύματα κι από εκεί στην αυτορρύθμιση

Θα πρέπει να σημειωθεί πως πριν από ένα χρόνο, όταν το ζήτημα του διαχωρισμού εξουσιών, άρχισε δειλά δειλά να συζητείται στη Βουλή, ο Γιώργος Σαββίδης, άνοιξε για πρώτη φορά τα χαρτιά του για το θέμα, όταν κλήθηκε να τοποθετηθεί, ενώπιον της επιτροπής Θεσμών.

Σε εκείνη του την τοποθέτηση, κάλεσε τους βουλευτές, να διορθώσουν ένα μύθο, όπως είπε χαρακτηριστικά, υποστηρίζοντας πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ξεγελάστηκε και πως η GRECO, δεν ζήτησε διαχωρισμό εξουσιών. «Σε αυτό το θέμα σχεδόν πείστηκαν και οι διάφοροι που το παρουσίαζαν το θέμα και δυστυχώς ξεγέλασαν κι εκείνους που ετοίμασαν το πρόγραμμα του Προέδρου Χριστοδουλίδη. Δεν υπάρχει και θέλω να το τονίσω ξεκάθαρα αυτό για να το ακούσουν κι εκείνοι που βγαίνουν στα κανάλια και κάνουν ολόκληρες εκπομπές για να αποδείξουν ότι η GRECO είπε αυτό το πράγμα. Η GRECO δεν είπε αυτό το πράγμα. Δεν έχουμε σύσταση από την GRECO να γίνει διαχωρισμός».

Η δεύτερη τοποθέτηση του Γενικού Εισαγγελέα κι ενώ συνεχιζόταν στη δημόσια σφαίρα η συζήτηση του θέματος, ήταν στις 21 Νοεμβρίου, ενώπιον της επιτροπής Οικονομικών, αυτή τη φορά, όπου γινόταν η συζήτηση για τον προϋπολογισμό της Νομικής Υπηρεσίας. Κληθείς να σχολιάσει το θέμα του διαχωρισμού εξουσιών, ο Γιώργος Σαββίδης, δεν αναφέρθηκε στα περί «ξεγελάσματος» του Προέδρου, αλλά επέλεξε να μπει στην ουσία και να παρουσιάσει νομικά κωλύματα που δεν επιτρέπουν τον διαχωρισμό.

«Εκείνο που πρέπει να μας προβληματίσει, είναι το θέμα της διαφοροποίησης του Συντάγματος και της αλλαγής διοικητικών όρων του Συντάγματος, που έχουν δικοινοτική υφή, την ώρα που το Κυπριακό είναι άλυτο. Το Σύνταγμά μας έχει κενά και ελλείψεις και ενδεχομένως θα πρέπει να δούμε και τις εξουσίες του Προέδρου για να κάνει όλους τους διορισμούς. Θέλει πολλή προσοχή πριν αποφασίσουμε να αρχίσουμε να πειράζουμε τα άρθρα του Συντάγματος. Όταν θα έρθει η ώρα εμείς είμαστε έτοιμοι να το συζητήσουμε. Θέλω να διαλύσω μία εντύπωση που ακούω, ότι λένε για τα check & balances που λένε ότι έχουν εξαφανιστεί μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων. Θα συμφωνούσα ότι έχουν επηρεαστεί, όσον αφορά στον Πρόεδρο για τους διορισμούς».

Η τρίτη τοποθέτηση του Γενικού Εισαγγελέα για το θέμα, δεν έγινε από τον ίδιο, αλλά από εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας, η οποία βρέθηκε ενώπιον της επιτροπής Νομικών της Βουλής. Αυτή τη φορά, η τοποθέτηση που έγινε, ήταν εκ διαμέτρου αντίθετη, αφού ουσιαστικά, επιχειρήθηκε να περάσει το μήνυμα, ότι ο Γενικός Εισαγγελέας, θα ρυθμίσει το θέμα εσωτερικά. Θα προταθεί δηλαδή, ενός είδους αυτορρύθμιση, όπως αυτή που περιέγραψε την Τετάρτη μετά τη συνεδρίαση της επιτροπής Νομικών ο κ. Σαββίδης.

Η επόμενη μέρα

Πλέον, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, το κείμενο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο θα τεθεί σε διαβούλευση, σε σχέση με τις αλλαγές στη Νομική Υπηρεσία. Τότε, αναμένεται ότι ο Γενικός Εισαγγελέας, θα πρέπει να καταθέσει τις απόψεις του και να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει με τις προτάσεις που ετοιμάζονται αυτό το διάστημα. Εξάλλου, τουλάχιστον σε επίπεδο Βουλής, βουλευτές όλων των κομμάτων, ασπάζονται την ανάγκη που εντόπισε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα και συνεπώς, πέραν από τον ίδιο, δεν αναμένεται πως θα υπάρξουν άλλες αντιδράσεις.

Την ίδια ώρα, θα πρέπει να αναμένονται και οι ανακοινώσεις, από πλευράς Νομικής Υπηρεσίας, σε σχέση με την προσπάθεια αυτορρύθμισης του ζητήματος του ανεξέλεγκτου. Θα πρέπει δηλαδή, να παρουσιαστεί ο μηχανισμός μέσα από τον οποίο κάθε ενδιαφερόμενος, θα μπορεί να αιτηθεί επαναξιολόγηση και αιτιολόγηση μιας απόφασης που λήφθηκε από την ηγεσία της Νομικής Υπηρεσίας.

Αναμφίβολα, η εν λόγω ρύθμιση δεν επιλύει τα δομικά προβλήματα που αρκετοί εντοπίζουν στη λειτουργία της Νομικής Υπηρεσίας, ωστόσο αποτελεί ένα πρώτο βήμα, για να υπάρξει έλεγχος των αποφάσεων που λαμβάνονται.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τα εκατομμύρια για πάταξη της διαφθοράς, το ξεδόντιασμα των ανεξάρτητων Αρχών και ο λαβύρινθος της... Δικαιοσύνης