Οι φιλοξενούμενοι των ψηφοδελτίων, τα οφέλη των κομμάτων και οι λόγοι αξιοποίησης

Παρά το γεγονός πως το ψηφοδέλτιο των Ευρωεκλογών περιλαμβάνει μόνο έξι υποψηφίους, οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις αναζήτησαν πρόσωπα και εκτός του πυρήνα τους για να τα στελεχώσουν. Θα πρέπει, βέβαια, να σημειωθεί ότι αυτό δεν μεταφράζεται αυτόματα σε έλλειψη ικανών στελεχών, καθώς η συμπερίληψη συνεργαζόμενων υποψηφίων εξυπηρετεί άλλες ανάγκες, κοινωνικές και δημογραφικές. Σε κάποιες περιπτώσεις, ωστόσο, είναι ενδεικτική έλλειψης πλουραλισμού στο εσωτερικό των πολιτικών δυνάμεων.

Οι Ευρωεκλογές έχουν την ιδιομορφία η Κύπρος να θεωρείται ενιαία εκλογική περιφέρεια, λόγω του πολύ μικρού αριθμού ευρωβουλευτών που εκλέγει. Αυτό σημαίνει ότι, με εξαίρεση τις Προεδρικές Εκλογές, αυτή είναι η μοναδική εκλογική διαδικασία στην οποία μπορεί ο Λευκωσιάτης να ψηφίσει Παφίτη για παράδειγμα. Είναι ενδεικτικό ότι στις 9 Ιουνίου θα πραγματοποιηθούν οκτώ εκλογικές αναμετρήσεις ταυτόχρονα και με εξαίρεση τις Ευρωεκλογές, όλες οι υπόλοιπες είναι εξαιρετικά περιοριστικές, καθώς στην καλύτερη περίπτωση (αυτήν του Προέδρου του Επαρχιακού Οργανισμού Αυτοδιοίκησης) αφορούν τους ψηφοφόρους μιας ολόκληρης επαρχίας και στη χειρότερη κοινότητες που το εκλογικό σώμα αποτελείται από μια χούφτα άτομα.

Σε αντίθεση, όμως, με τις Προεδρικές, όπου οι υποψήφιοι είναι εξαιρετικά γνωστά, δημοφιλή και προβεβλημένα άτομα, στις Ευρωεκλογές αυτό δεν ισχύει. Δεν είναι, δηλαδή, απαραίτητο, ότι οι Λευκωσιάτες γνωρίζουν καλά τους Παφίτες υποψήφιους. Γι’ αυτό και τα κόμματα συχνά προσπαθούν να συμπεριλάβουν στο ψηφοδέλτιό τους τουλάχιστον ένα πρόσωπο από κάθε επαρχία, ώστε να υπάρχουν υποψήφιοι με τους οποίους να αισθάνονται οικειότητα ή να έχουν προηγούμενες συναναστροφές άτομα από κάθε γωνιά της Κύπρου. Και όταν δεν υπάρχει το κατάλληλο στέλεχος από συγκεκριμένες επαρχίες ή δεν υπάρχει ενδιαφερόμενος, τότε τα κόμματα στρέφονται σε άτομα που είναι γνωστά στις τοπικές τους κοινωνίες ή ακόμη καλύτερα παγκύπρια, για να καλύψουν το κενό.

Ένα άλλο κενό που καλούνται συχνά να καλύψουν οι συνεργαζόμενοι υποψήφιοι (κυρίως σε επίπεδο Βουλευτικών Εκλογών, που χρειάζονται περισσότερες) είναι αυτό της συμπερίληψης γυναικών στα ψηφοδέλτια. Έχει αποδειχθεί σε πολλαπλές εκλογικές διαδικασίες πως οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις δυσκολεύονται να βρουν γυναίκες για τα ψηφοδέλτιά τους, επειδή διαχρονικά δεν φροντίζουν να προωθούν και να προβάλλουν τις γυναίκες στελέχη τους, κάτι που πάντοτε θυμούνται μερικούς μήνες πριν από τις εκλογές. Ως αποτέλεσμα αυτής της απουσίας επένδυσης, είτε δεν διαθέτουν αρκετές γυναίκες στις τάξεις τους, είτε αυτές που διαθέτουν δεν είναι πρόθυμες να ριχθούν στην εκλογική μάχη, επειδή γνωρίζουν ότι το πράττουν από μειονεκτική θέση, αφού θα πρέπει να ανταγωνιστούν με προβεβλημένους και καλύτερα προετοιμασμένους άντρες, στους οποίους επένδυσε το κόμμα τους.

Η λύση σε αυτό το πρόβλημα, που μόνα τους δημιουργούν τα κόμματα επειδή δεν θέτουν ποτέ τις ίσες ευκαιρίες ως προτεραιότητα, είναι να στραφούν σε γυναίκες που είναι γνωστές και επιτυχημένες από την επαγγελματική ή την κοινωνική τους δραστηριότητα. Βέβαια υπάρχουν και άντρες συνεργαζόμενοι που επιλέγονται για αυτούς τους λόγους και σε αυτές τις εκλογές και στις Βουλευτικές, αλλά πολύ συχνά είναι οι επιτυχημένες γυναίκες που καλούνται να καλύψουν την αποτυχία των κομματικών δομών.

Ένας άλλος λόγος που συχνά τα κόμματα στρέφονται προς ανθρώπους της ευρύτερης κοινωνίας είναι οι αποστάσεις που τα ίδια έχουν με τον επαγγελματικό κόσμο και τους απλούς πολίτες. Μερικές φορές η πολιτική βρίσκεται πολύ μακριά από τον πολίτη, καθώς οι ψηφοφόροι θεωρούν ότι οι πολιτικές δυνάμεις δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν τις ανάγκες τους (στο καλό σενάριο) ή δεν ενδιαφέρονται να το πράξουν (στο κακό σενάριο). Αντιθέτως, άτομα που προέρχονται από χώρους πέραν από την πολιτική, συχνά εμφανίζονται ως πιο ευαίσθητα και με μεγαλύτερη αντίληψη των προβλημάτων της καθημερινότητας και, ως εκ τούτου, μπορεί να επιτευχθεί μια μεγαλύτερη συνταύτιση μαζί τους. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που τρέχει από το πρωί ως τη νύχτα για τα δικαιώματα μιας συγκεκριμένης ομάδας με προβλήματα, θεωρείται ότι έχει περισσότερες πιθανότητες να ασχοληθεί και με τα προβλήματα μιας άλλης ομάδας.

Αυτό, βέβαια, είναι καθαρά θέμα εντυπώσεων, ενώ βασίζεται και στο κακό συνήθειο της απόδοσης στερεοτύπων, τόσο από την πλευρά των πολιτών όσο και από την πλευρά των κομμάτων. Στην πράξη, όμως, οι εντυπώσεις αυτές αποτελούν ένα ισχυρό κριτήριο για την εξεύρεση αριστίνδην υποψηφίων, καθώς θεωρούν ότι οι άνθρωποι αυτοί καλύπτουν ανάγκες της κοινωνίας, στις οποίες απέτυχαν διαχρονικά οι πολιτικοί και η πολιτική να ανταποκριθούν.

Ο τελευταίος λόγος για τον οποίο τα κόμματα αναζητούν συνεργαζόμενους υποψηφίους, είναι για να στεγάσουν στα ψηφοδέλτιά τους πρόσωπα που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους. Πρόκειται για «άστεγους» πολιτικούς, τα κόμματα των οποίων έπαψαν να υπάρχουν ή πέρασαν στην αδράνεια, για άτομα που για διάφορους λόγους εγκατέλειψαν τον δικό τους πολιτικό σχηματισμό ή για άτομα που ανέπτυξαν πολιτική δραστηριότητα αλλά δεν ανήκουν σε κάποιο κόμμα. Η αξιοποίηση αυτών των προσώπων συχνά συνδυάζει κάποιο επίπεδο πολιτικής εμπειρίας (σε ορισμένες περιπτώσεις μεγάλης μάλιστα) με τις προσωπικές ή ακόμη και κομματικές ψήφους που είναι σε θέση να μεταφέρουν. Αν και κανένας δεν μπορεί να θεωρεί τις ψήφους του δεδομένες, ειδικά όταν μετακινείται σε άλλο πολιτικό χώρο, πάντα σε κάποιο βαθμό καταφέρνουν να πετύχουν «μεταγραφές» ψηφοφόρων, έστω και προσωρινές.

Σε αντίθεση με τους συνεργαζόμενους υποψηφίους που επιλέγονται για την επαγγελματική ή την κοινωνική τους πορεία, αυτές οι περιπτώσεις αφορούν άτομα με πολιτική εμπειρία. Αυτό σημαίνει ότι έχουν ευχέρεια στον δημόσιο λόγο, ξέρουν πώς να «στηθούν» στην κάμερα και έχουν την ικανότητα να διαχειρίζονται καταστάσεις χωρίς να πανικοβάλλονται. Έχουν, δηλαδή, αντίστοιχα προσόντα με πολιτικά στελέχη της πρώτης γραμμής, τα οποία δεν έχουν οι πρωτάρηδες της πολιτικής ή στελέχη που δεν έχουν εκτεταμένη εμπειρία δημόσιων παρεμβάσεων. Άρα, πέραν των ψήφων που κουβαλούν, φέρνουν στην εξίσωση και πολιτική εμπειρία.

Με εξαίρεση τον ΔΗΣΥ, που διεκδικεί τις εκλογές αποκλειστικά με δικά του στελέχη (κυρίως για λόγους που αφορούν τις εσωτερικές κομματικές ισορροπίες και όχι απαραιτήτως επειδή δεν θα είχε επιπλέον οφέλη από την αξιοποίηση κάποιας εξωτερικής προσωπικότητας), όλα τα υπόλοιπα κοινοβουλευτικά κόμματα έχουν επιλέξει να συμπεριλάβουν τουλάχιστον δύο πρόσωπα που προέρχονται από την ευρύτερη κοινωνία ή από άλλους πολιτικούς χώρους.

Το ΑΚΕΛ φιλοξενεί στο ψηφοδέλτιό του την Άννα Θεολόγου (που είναι πρώην βουλεύτρια) και την Μέλανη Στέλιου, δύο γυναίκες που είχαν μεγάλη εμπλοκή στο εκλογικό επιτελείο του Ανδρέα Μαυρογιάννη. Στο ψηφοδέλτιο του ΔΗΚΟ υπάρχει ισορροπία μεταξύ των κομματικών στελεχών και των υπόλοιπων υποψηφίων. Υποψήφια είναι η Ελένη Θεοχάρους, η οποία έχει τεράστια πολιτική εμπειρία, καθώς υπήρξε βουλεύτρια και ευρωβουλεύτρια του ΔΗΣΥ και αρχηγός κόμματος με την Αλληλεγγύη και δύο άτομα που επιλέχθηκαν για την επιτυχή επαγγελματική τους πορεία, ο Λεόντιος Κωστρίκης και η Μαίρη Λάμπρου.

Στην ΕΔΕΚ επέλεξαν δύο γυναίκες για να εντάξουν στο ψηφοδέλτιό τους, την Παντελίτσα Γιόκκα και τη Βίβιαν Κανάρη, με την κ. Γιόκκα να έχει και προηγούμενη πολιτική εμπειρία. Στο ψηφοδέλτιο του ΕΛΑΜ, αντιθέτως, οι «μεταγραφές» αφορούν άντρες και μάλιστα αρκετά προβεβλημένους. Ο Μάριος Πελεκάνος διετέλεσε Κυβερνητικός Εκπρόσωπος του Νίκου Αναστασιάδη πριν να εκλεγεί αντιπρόεδρος του ΔΗΣΥ από τον οποίο αποχώρησε πρόσφατα, ενώ ο Παύλος Ιωάννου απασχολούσε τη δημόσια σφαίρα με την προηγούμενη ιδιότητά του, ως Χρηματοπιστωτικός Επίτροπος.

Στο ψηφοδέλτιο της ΔΗΠΑ υπάρχουν δύο συνεργαζόμενοι υποψήφιοι και αμφότεροι έχουν έντονη κοινωνική δράση. Η Θέμις Ανθοπούλου είναι ΓΓ της Παγκύπριας Οργάνωσης Αποκατάστασης Αναπήρων και ο Μάριος Χαραλαμπίδης Εκτελεστικός Διευθυντής της Europa Donna Κύπρου. Δύο είναι οι φιλοξενούμενοι και στο ψηφοδέλτιο των Οικολόγων, ωστόσο πρόκειται για πρόσωπα που επιλέχθηκαν ως αποτέλεσμα πολιτικών συνεργασιών του κόμματος, καθώς επιλέγηκαν από τις πολιτικές κινήσεις που εκπροσωπούν. Ο Οζ Καραχάν εκπροσωπεί την Ένωση Κυπρίων και ο Πέτρος Χριστοδούλου την Αιχμή.