Το μεταναστευτικό αφίχθηκε στον προεκλογικό-Η ηρεμία του ΕΛΑΜ και η αντίδραση του ΔΗΣΥ

Οι μεταναστευτικές ροές που κατέκλυσαν τη χώρα μας την προηγούμενη εβδομάδα εκτός από συναγερμό στην Κυβέρνηση ήχησαν συναγερμό και στα κόμματα. Και κυρίως σε ένα, τον Δημοκρατικό Συναγερμό. Όχι μόνο επειδή είναι ένα σοβαρό και περίπλοκο πρόβλημα, το οποίο χρίζει χειρισμών σε πολιτικό, διπλωματικό, αστυνομικό και κοινωνικό επίπεδο και βάζει σοβαρές πιέσεις στο σύστημα και τις υποδομές μας, αλλά επειδή ενισχύσει την ρητορική του ΕΛΑΜ εν μέσω προεκλογικής εκστρατείας.

Το ΕΛΑΜ έκτισε, εν μέρει, την πολιτική του τα τελευταία χρόνια πάνω στο μεταναστευτικό και δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι η στήριξη στις θέσεις που εκφράζει, οι οποίες χαρακτηρίζονται από άλλους πολιτικούς χώρους ως ξενοφοβικές και ρατσιστικές, υπερβαίνει κατά πολύ τα ποσοστά του. Ενδεικτική αυτής της τάσης είναι η δημοσκόπηση του REPORTER και της IMR τον Σεπτέμβριο του 2023, σε μία περίοδο δηλαδή που δεν ήταν προεκλογική και που ήδη καταγραφόταν πρόοδος στο ζήτημα με τις πολιτικές που εφάρμοσε η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, στην οποία το 33% των πολιτών δήλωναν ότι το ΕΛΑΜ είναι το κόμμα που τηρεί την πιο ορθή στάση στο μεταναστευτικό. Δεδομένου ότι στην ίδια δημοσκόπηση το ΕΛΑΜ κατέγραφε στην πρόθεση ψήφου 12% (ποσοστό πολύ πιο ψηλό από τα προηγούμενά του), είναι ξεκάθαρο ότι οι θέσεις του στο ζήτημα εγκρίνονται ή θεωρούνται ελκυστικές και από πολλούς μη ψηφοφόρους του, όσο και αν φωνάζουν οι υπόλοιποι.

Σε παρέμβασή του για το μεταναστευτικό εν μέσω της άφιξης πλοιαρίων, το εθνικιστικό κόμμα -που έκανε λιγότερες τοποθετήσεις από άλλα κόμματα για το ζήτημα- υπέδειξε ότι το ίδιο «δεν θυμήθηκε το μεταναστευτικό προεκλογικά αλλά είναι η πολιτική δύναμη που ανέδειξε το πρόβλημα εδώ και χρόνια». Και είναι αλήθεια πως το μεταναστευτικό αποτελεί «σημαία» του ΕΛΑΜ, καθώς θεωρεί ότι έχει τις λύσεις, παρόλο που κάποιες από αυτές δεν είναι εφικτές ή συμβατές με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Κύπρου.

Στη σκιά των νέων αφίξεων, επί της ουσίας το κόμμα επανέλαβε εαυτόν. Πρότεινε εκ νέου να σταματήσει η επιδοματική πολιτική, που θεωρεί πως έχει μετατρέψει την Κύπρο σε οικονομικό παράδεισο και ελκυστικό προορισμό, να ανασταλούν οι διαδικασίες χορήγησης ασύλου, να γίνουν μαζικές απελάσεις όσων βρίσκονται παράνομα στην Κύπρο σε συμφωνία με τρίτες χώρες και να γίνει συμφωνία για επαναπροώθηση στη Συρία. «Το πρόβλημα δεν θα επιλυθεί με ευχολόγια, αλλά με την εφαρμογή αυστηρής μεταναστευτικής πολιτικής. Η Κύπρος θα χαθεί αν δεν εισακουστεί επιτέλους το ΕΛΑΜ», ανέφερε το κόμμα.

Βέβαια οι θέσεις αυτές του ΕΛΑΜ, όπως και το ίδιο άλλωστε διαφημίζει, είναι διαχρονικές, αλλά στο παρελθόν δεν τύγχαναν της ίδιας αναγνώρισης. Υπάρχει μια τάση υποστήριξής τους τα τελευταία χρόνια και αυτή η αλλαγή ενδεχομένως θα πρέπει να αναζητηθεί στο ευρύτερο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον. Είναι συχνό φαινόμενο σε δύσκολες περιόδους να στοχοποιούνται συγκεκριμένες ομάδες και η χώρα μας διάγει μια πολύ δύσκολη περίοδο οικονομικά. Είτε θεωρείται λογική η συσχέτιση είτε όχι, για κάποιους πολίτες είναι προκλητικό το κράτος να δίνει επιδόματα σε ξένους που δεν εισήλθαν στη χώρα διά της νόμιμης οδού, όσο μικρά και αν είναι αυτά τα επιδόματα, αλλά να μην προσφέρει ικανοποιητική βοήθεια σε Κύπριους που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Με την πίεση στα νοικοκυριά να αυξάνεται, είναι φυσικό ότι αυξάνεται και η δυσαρέσκεια για τα χρήματα που δαπανώνται όχι μόνο σε επιδόματα αλλά και σε υποδομές και προσωπικό που προορίζονται για πολίτες τρίτων χωρών.

Το νέο κύμα παράτυπων μεταναστών, οι οποίοι μάλιστα είναι Σύροι και ως εκ τούτου δικαιούνται καθεστώς προστασίας και δεν θα απελαθούν, ουσιαστικά αποτελεί βούτυρο στο ψωμί του ΕΛΑΜ, εν μέσω προεκλογικής περιόδου. Και αυτό το γνωρίζουν τα υπόλοιπα κόμματα, τα οποία με τοποθετήσεις και παρεμβάσεις προσπαθούν να ελέγξουν το αφήγημα για να μην κυριαρχήσει η ρητορική του ΕΛΑΜ, η οποία αντιλαμβάνονται ότι είναι ελκυστική στη μερίδα των ψηφοφόρων, στα προβλήματα των οποίων ούτε τα κόμματα ούτε η Κυβέρνηση φαίνεται να έχουν ολοκληρωμένες απαντήσεις.

Το κόμμα που επιχείρησε να πρωταγωνιστήσει περισσότερο στη συζήτηση ήταν ο ΔΗΣΥ, ο οποίος μάλιστα προέβη και σε εξειδικευμένη συνέντευξη Τύπου της προέδρου του, παρουσία ολόκληρης της ανώτατης ηγεσίας, για να καταθέσει τις προτάσεις του στο μεταναστευτικό. Είναι, επίσης, η παράταξη που ανησυχεί περισσότερο για την ανοδική πορεία του ΕΛΑΜ, καθώς φαίνεται να έχει τις περισσότερες διαρροές προς το κόμμα, στο ψηφοδέλτιο του οποίου βρίσκεται πλέον και ο μέχρι πρότινος αντιπρόεδρός της, Μάριος Πελεκάνος.

Η Αννίτα Δημητρίου φρόντισε να δώσει μια ξεκάθαρα ευρωπαϊκή κατεύθυνση στις τοποθετήσεις της, καθώς πρότεινε ενιαίο ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για τις γειτονικές χώρες και τις χώρες προέλευσης και αποτελεσματική εφαρμογή του και επαναξιολόγηση της συμφωνίας του Δουβλίνου με ίσο επιμερισμό ευθύνης και περισσότερη αλληλεγγύη στις χώρες πρώτης υποδοχής, με μετεγκατάσταση μεταναστών. Εισηγήθηκε, επίσης, τη συνομολόγηση συμφωνίας της ΕΕ με χώρες της Αφρικής και άλλες τρίτες χώρες για συστηματική επανεισδοχή μεταναστών και παροχή αναπτυξιακής βοήθειας, ενίσχυση της Frontex και προαναχωρησιακά ευρωπαϊκά κέντρα εξέτασης στις χώρες προέλευσης. Υιοθέτησε, επίσης, τη θέση πως θα πρέπει να γίνει επαναξιολόγηση του καθεστώτος συγκεκριμένων περιοχών της Συρίας που κρίνονται ως ασφαλείς και άρση της αυτόματης νομικής προστασίας. Θα πρέπει, βέβαια, να σημειωθεί πως η εφαρμογή τέτοιων εισηγήσεων δεν εξαρτάται από την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά πρόκειται για σοβαρές αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν σε επίπεδο ΕΕ. Στέλνουν όμως το μήνυμα πως για τον ΔΗΣΥ η προσέγγιση είναι ξεκάθαρα ευρωπαϊκή και αποτελεί κομμάτι της πολιτικής του ταυτότητας.

Εισηγήσεις υπέβαλε και σε ό,τι αφορά τη διαχείριση από το κράτος, αλλά στην πλειοψηφία τους πρόκειται για προτάσεις που ήδη εφαρμόζονται ή υπάρχει σχετικός σχεδιασμός. Την ίδια στιγμή, η πρόεδρος του ΔΗΣΥ επιχείρησε να χρησιμοποιήσει το μεταναστευτικό προς εξυπηρέτηση της στρατηγικής της ταυτόχρονης επίθεσης σε ΑΚΕΛ και ΕΛΑΜ. «Ο ΔΗΣΥ», είπε, «αναγνωρίζει τη σοβαρότητα του προβλήματος και επιζητά την αυστηρότατη διαχείρισή του, με αύξηση των επιστροφών και των απελάσεων, σε αντίθεση με κάποιες άλλες πολιτικές δυνάμεις, όπως το ΑΚΕΛ». «Από την άλλη πλευρά, το σοβαρό αυτό πρόβλημα δεν θα αντιμετωπιστεί με συνθήματα, με απάνθρωπες πολιτικές ή με ακραίες συμπεριφορές, όπως αυτά προτείνονται από το ΕΛΑΜ», δήλωσε, προσπαθώντας να διαφοροποιήσει τη θέση του δικού της κόμματος από αυτές που εκφράζουν οι άλλοι για το μεταναστευτικό. Φαίνεται πως ήθελε να στείλει το μήνυμα πως ο ΔΗΣΥ έχει πιο αυστηρή θέση από το ΑΚΕΛ αλλά πιο ανθρώπινη στάση από το ΕΛΑΜ και ως εκ τούτου αποτελεί τη φωνή της σύνεσης και της λογικής.

Το ΕΛΑΜ, από πλευράς του, τηρεί χαμηλό προφίλ, πλήρως αντιλαμβανόμενο πόσο το ευνοεί η επικαιρότητα των τελευταίων ημερών. Κάνει ψύχραιμες, μετρημένες παρεμβάσεις, προτιμώντας να υπενθυμίζει τη δική του διαχρονική στάση στο μεταναστευτικό και ευελπιστώντας ότι θα κερδίσει πολιτικούς πόντους από τα ίδια τα γεγονότα. Ενδεχομένως να περιμένει κιόλας να δει αν η σπουδή που επιδεικνύουν τα άλλα κόμματα θα λειτουργήσει υπέρ του, καθώς στο παρελθόν οι επιθέσεις εναντίον του λειτουργούσαν ως διαφήμιση σε κάποια κοινά.