Παρέμβαση Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου για την τήρηση του δημοσιογραφικού απορρήτου

Ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος (ΠΔΣ) καλεί τα συντεταγμένα Όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας, και ιδιαίτερα την Εκτελεστική και τη Νομοθετική Εξουσία, καθώς και τους Κύπριους Ευρωβουλευτές, να ενεργοποιηθούν άμεσα, στο πλαίσιο εφαρμογής των Συνθηκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για διασφάλιση της Ανεξαρτησίας του Δημοσιογραφικού Λειτουργήματος και τήρησης του Δημοσιογραφικού Απορρήτου.

Αυτή η κλήση θεωρείται αναγκαία για επιτέλεση του καθήκοντος του Συμβουλίου του ΠΔΣ, το οποίο του έχει αναθέσει η Πολιτεία, στη βάση του Άρθρου 24(1)(δ) του περί Δικηγόρων Νόμου, vα εξετάζει και, όταv θεωρεί αυτό σκόπιμo, vα υπoβάλλει εκθέσεις επί της υπάρχoυσας voμoθεσίας και επί oπoιωvδήπoτε άλλωv voμικώv θεμάτωv πoυ υπoβάλλovται σε αυτό ή vα πρoβαίvει σε συστάσεις πρoς τηv Κυβέρvηση για τo επιθυμητό εισαγωγής oπoιασδήπoτε voμoθεσίας.

Συγκεκριμένα, ο ΠΔΣ αναφέρει ότι:

1. Η οποιαδήποτε πρόνοια επικαιροποιημένης Πρότασης με τίτλο Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κοινού πλαισίου για τις υπηρεσίες μέσων ενημέρωσης στην εσωτερική αγορά (ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης) και την τροποποίηση της οδηγίας 2010/13/ΕΕ, πρέπει να συνάδει με τις Κοινές Αξίες στο πλαίσιο τήρησης της Αρχής του Κράτους Δικαίου.
2. Οι Αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), ιδιατέρως, όσον αφορά την προστασία των δημοσιογραφικών πηγών είναι ξεκάθαρες[1], καθώς, σε αντίθετη περίπτωση οι δημοσιογραφικές πηγές ενδέχεται να αποτραπούν από την υποβοήθηση του Τύπου στο έργου του να ενημερώνει το Κοινό σε θέματα Δημοσίου Ενδιαφέροντος. Το θέμα προστασίας των πληροφοριοδοτών είχε και πρόσφατα απασχολήσει την Ολομέλεια του ΕΔΑΔ στην Απόφαση της ημερομηνίας 14 Φεβρουαρίου 2023 σχετικά με τη γνωστή Υπόθεση LuxLeaks ως προς τη νομιμότητα χρήσης του υλικού που δημοσιεύεται από το International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) και που έχει δοθεί από, ή σχετίζεται με μαρτυρία, πληροφοριοδότη – μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος (whistle-blower)[2], ο οποίος εργαζόταν σε γνωστό Διεθνές Δίκτυο Οίκου Παροχής Ελεγκτικών και Φορολογικών Υπηρεσιών, και έδωσε στοιχεία στο ICIJ που αφορούσαν εκατοντάδες έγγραφα φορολογικών δηλώσεων και πρακτικών. Στην συγκεκριμένη Απόφαση, το ΕΔΑΔ σημείωσε ότι το δημόσιο συμφέρον σχετίζεται με θέματα που επηρεάζουν το κοινό σε τέτοιο βαθμό που τον επηρεάζει σημαντικά, καθώς μπορεί να έχει επίδραση στη ζωή της κοινότητας ή στην ποιότητα της ζωής των πολιτών. Αυτή είναι η περίπτωση εκεί όπου οι δημοσιεύσεις αφορούν θέματα που είναι ικανά να δημιουργήσουν μεγάλες αντιπαραθέσεις ή που αφορούν θέματα επί των οποίων το κοινό έχει δικαίωμα να ενημερωθεί[3].
3. Αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο του Ψηφίσματος της 11ης Ιουλίου 2023 σχετικά με την προστασία των δημοσιογράφων παγκοσμίως και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα αυτό (2022/2057(INI))[4] αναγνώρισε ότι «η εξασφάλιση του απορρήτου των πηγών πληροφόρησης αποτελεί προϋπόθεση για την ερευνητική δημοσιογραφία και τον ανεξάρτητο Τύπο και ότι οι καταγγέλτες έχουν αποδειχθεί σημαντική πηγή για την προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας· τονίζει, επομένως, τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι καταγγέλτες στην καταπολέμηση της διαφθοράς από κρατικούς και μη κρατικούς φορείς και στην ενημέρωση του κοινού· εκφράζει την υποστήριξή του για το έργο των καταγγελτών και των εκδοτών τους όσον αφορά την αποκάλυψη καταχρήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο».

Με βάση τα πιο πάνω, ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος είναι στη διάθεση των Οργάνων της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Ένωσης Συντακτών Κύπρου και του δημοσιογραφικού κόσμου για τη διαφύλαξη του Δημοσιογραφικού Απορρήτου που είναι συνυφασμένο με την τήρηση της Αρχής της Νομιμότητας.

[1] Βλ. ενδεικτικά σχετικό Σημείωμα του Συμβουλίου της Ευρώπης Σεπτεμβρίου 2022, προσβάσιμο στην ιστοσελίδα με ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.echr.coe.int/documents/d/echr/FS_Journalistic_sources_ENG.

[2] Υπόθεση αρ. 21884/18 HALET v. LUXEMBOURG, προσβάσιμη στην ιστοσελίδα με ηλεκτρονική διεύθυνση https://hudoc.echr.coe.int/fre#{%22itemid%22:[%22001-223259%22]}.

[3] Βλ. σχετικά παράγραφο 132 της πιο πάνω Απόφαση.

[4] Βλ. σχετικά https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2023-0267_EL.html (παράγραφος 18 του Ψηφίσματος).