Διπλασιάστηκαν τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας-Οι καταγγελίες, οι δράστες και τα θύματα σε αριθμούς

«Η βία μας αφορά όλους και όλες, και θα πρέπει μαζί να συμβάλουμε για την πρόληψη και την αντιμετώπισή της, κάτι που προϋποθέτει συλλογική προσπάθεια από την πολιτεία, την τοπική αυτοδιοίκηση και την κοινωνία των πολιτών, έτσι ώστε να καταφέρουμε να μεταβούμε από την ευαισθητοποίηση, στην υπευθυνότητα και στη δράση. Δεν είμαστε υπεύθυνοι μόνο για αυτά που κάνουμε, αλλά και για αυτά που δεν κάνουμε, ενώ γνωρίζουμε ότι θα πρέπει να δράσουμε για να τα αλλάξουμε». Με αυτά τα λόγια έκλεισε την ομιλία της η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ), κα Μαρία Χαβιαρά Κούσιου, στο πλαίσιο δημοσιογραφικής διάσκεψης με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών.

Η σημερινή μέρα, είναι ημέρα ορόσημο για τους αγώνες και τις διεκδικήσεις, για να αναγνωριστεί το μεγάλο πρόβλημα της βίας κατά των γυναικών που μαστίζει τις κοινωνίες παγκόσμια και που έχει οδηγήσει σε δεκάδες γυναικοκτονίες. Στην Κύπρο, όπως πολλάκις έχει αναφερθεί, παρατηρείται αυξητική πορεία στις αναφορές περιστατικών ενδοοικογενειακής και συντροφικής βίας, τα οποία ξεπέρασαν τις τρεις χιλιάδες την περσινή χρονιά. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παρουσίασε ο ΣΠΑΒΟ, το 2019 αναφέρθηκαν 1,384 περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, το 2020 2,147, το 2021 2,854 και 2022 ανήλθαν στα 3,122 περιστατικά.

Κύπριοι στην πλειοψηφία τους οι δράστες, 100% των δραστών ασκούν ψυχολογική βία

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν για την φετινή χρονιά (σ.σ. από 1/2023 μέχρι 10/2023 ), κατά την οποία ο ΣΠΑΒΟ εξυπηρέτησε συνολικά 2,550 θύματα ενδοοικογενειακής βίας που έσπασαν την σιωπή τους και ζήτησαν βοήθεια μέσα από το Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, το Συμβουλευτικό Κέντρο, αλλά και θύματα που φιλοξενήθηκαν ή φιλοξενούνται στα καταφύγια. Μάλιστα, μέσα από τα στατιστικά στοιχεία αναλύονται το φύλο και η ηλικιακή ομάδα των θυμάτων, η χώρα καταγωγής των θυμάτων και των δραστών και οι μορφές βίας που δέχθηκαν τα θύματα. Τα θύματα στην πλειοψηφία τους είναι νεαρά άτομα, κυπριακής καταγωγής όπως και οι αντίστοιχοι δράστες.

Συγκεκριμένα το Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (1440), κατά τη φετινή χρονιά, δέχθηκε 914 κλήσεις, 86 αιτήματα από το Live chat που διαθέτει ο Σύνδεσμος, 17 αιτήματα μέσω μηνυμάτων, 15 μέσω email και άλλα 42 αιτήματα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το Συμβουλευτικό Κέντρο προχώρησε σε 90 περιπτώσεις σε ατομικές συμβουλές, ενώ σε 98 άλλες παραχώρησε συμβουλές για παροχή κοινωνικής υπηρεσίας. Παράλληλα, στο Σπίτι της Γυναίκας φιλοξενήθηκαν φέτος 387 πρόσωπα, από τα οποία τα 45 έλαβαν νομικές συμβουλές και τα 12 ζήτησαν παροχή βοήθειας για συμπλήρωση αίτησης παροχής νομικής αρωγής.

Τα πρόσωπα που υποστηρίχθηκαν στην Συμβουλευτική Υπηρεσία του Συνδέσμου είναι στην πλειοψηφία τους γυναίκες, αφού από τα 100, οι 93 ήταν γυναίκες και οι επτά άνδρες. Παράλληλα, τα περισσότερα θύματα είναι ηλικίας από 31-40 ετών (31%) και 41-50 ετών (30%), ενώ σε μικρότερα ποσοστά είναι άνω των 50 ετών ή κάτω των 30 ετών. Όπως δείχνουν τα στοιχεία από τον ΣΠΑΒΟ, το 11% των θυμάτων ήταν 51-60 ετών, ένα άλλο 11% ήταν από 18-30 ετών και το 7% ήταν 60 ετών και άνω.

Επίσης, στην Συμβουλευτική Υπηρεσία το 83% των θυμάτων είχαν καταγωγή από την Κύπρο, το 3% από την Μεγάλη Βρετανία, το 2% από την Ελλάδα, ένα άλλο 2% από την Ουκρανία και 2% από την Ρουμανία, ενώ το 90% δραστών είναι Κύπριοι. Όσον αφορά τις μορφές βίας που αναφέρθηκαν από τα πρόσωπα, στα οποία παρασχέθηκε βοήθεια από την Συμβουλευτική Υπηρεσία το 100% των αναφορών αφορούσαν άσκηση ψυχολογικής βίας, το 59% σωματική βία, το 32% οικονομική βία, το 31% παρενοχλητική βία (σ.σ. παρακολούθηση) , το 18% σεξουαλική βία και το 4% αφορούσε σε πνευματική βία.

Θύματα και τα παιδιά

Στους χώρους φιλοξενίας του ΣΠΑΒΟ, φιλοξενήθηκαν ή συνεχίζουν να φιλοξενούνται το 2023, 318 γυναίκες και 437 παιδιά. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία, 40 από τα παιδιά συνέχισαν να έχουν επικοινωνία με τον δράστη και κατά τη διάρκεια της διαμονής τους στα καταφύγια.

Από τα θύματα που φιλοξενήθηκαν τον 2023 στους χώρους αυτούς, το 69% κατήγγειλε σωματική και ψυχολογική βία, το 5% σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική βία, το 19% σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική βία και ποσοστό 7% κατήγγειλε όλες της μορφές βίας. Παράλληλα, το μεγαλύτερο ποσοστό των θυμάτων, δηλαδή το 43% ήταν σύζυγοι του δράστη, το 32% συμβίωνε με τον δράστη και για το 6% ο δράστης ήταν πρώην σύζυγος.

Εξάλλου, τα στοιχεία που αφορούν παιδιά, είναι εξίσου ενδεικτικά και θα πρέπει να προβληματίσουν τους αρμόδιους φορείς, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών που φιλοξενήθηκαν το 2023 σε καταφύγια για θύματα ενδοοικογενειακής βίας είναι νήπια και παιδιά-μαθητές δημοτικού. Συγκεκριμένα, το 27% των παιδιών που φιλοξενήθηκαν ήταν από 0-2 ετών, το 23% από 3-5 ετών, το 17% από 6-8 ετών, το 18% από 9-11 ετών, το 10% από 12-14 ετών και το 5% από 15-18 ετών.

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός πως υψηλά είναι και τα ποσοστά περιπτώσεων που μητέρες που φιλοξενήθηκαν στα καταφύγια, ανέφερε μορφές βίας εναντίον των παιδιών τους. Οι αναφορές αφορούν σε ψυχολογική βία το 41% των παιδιών που φιλοξενήθηκαν, το 26% σε σωματική βία, το 80% των παιδιών ήταν μάρτυρες περιστατικών βίας, το 8% κατήγγειλε παραμέληση των παιδιών από τον δράστη και το 38% συνδυασμό μορφών βίας.

Μεγάλο ποσοστό στο Σπίτι της Γυναίκας καταγγέλλουν όλες τις μορφές βίας

Όσον αφορά τα θύματα που φιλοξενήθηκαν στο Σπίτι της Γυναίκας, που διαχειρίζεται ο ΣΠΑΒΟ, το 47% των προσώπων κατήγγειλε όλες τις μορφές βίας, το 29% δεν προχώρησε σε καμία καταγγελία και το 24% των θυμάτων κατήγγειλε συνδυασμό μορφών βίας. Επίσης, το 15% των θυμάτων που φιλοξενήθηκαν στο Σπίτι της Γυναίκας απέσυρε τις καταγγελίες στην Αστυνομία και το 6% απέσυραν τις καταγγελίες ενώπιον Δικαστηρίου.

232 απειλές θανάτωσης

Ο ΣΠΑΒΟ, με την βοήθεια των στοιχείων για το 2023 και το Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, προχώρησε σε καταγραφή του βαθμού επικινδυνότητας των περιστατικών. Από τις αναφορές, σε 232 περιπτώσεις το θύμα δέχθηκε απειλές για την ζωή του, σε 22 περιπτώσεις έγινε χρήση πυροβόλου ή μαχαιριού, σε 70 περιπτώσεις έγινε απόπειρα στραγγαλισμού, 128 θύματα δέχθηκαν χτυπήματα στο κεφάλι η τραντάγματα από τον δράστη, σε 145 περιπτώσεις έγινε αναφορά για κατάχρηση αλκοόλ από τον δράστη και 142 περιπτώσεις χρήση ναρκωτικών. Παράλληλα, σε 32 περιπτώσεις έγινε αναφορά για εξάρτηση του δράστη από τυχερά παιχνίδια, σε 18 περιπτώσεις ο δράστης απείλησε ότι θα αυτοκτονήσει και σε 64 περιπτώσεις ο δράστης είχε ποινικό ιστορικό.

Όλα τα στοιχεία καταδεικνύουν την ανάγκη για αλλαγές, μπορεί και πολιτικές αποφάσεις που θα σταθούν ως σανίδα σωτηρίας για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας, αφού οι αριθμοί δείχνουν ότι η κατάσταση έχει αυξητική τάση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις τα θύματα είναι τα ίδια τα παιδιά που έχουν ζήσει και έχουν δει εικόνες βίας.