Θύματα ενδοοικογενειακής βίας, θύματα και ενός συστήματος Δικαιοσύνης που νοσεί

Αποτελεί παραδεκτό γεγονός, ακόμη και από τους άμεσα εμπλεκόμενους, ότι το σύστημα της απονομής Δικαιοσύνης στην Κύπρο, λειτουργεί με ρυθμούς πιο αργούς και από της χελώνας. Υποθέσεις που διερευνώνται για μήνες από την Αστυνομία, καταλήγουν για μήνες στη Νομική Υπηρεσία και μετά για χρόνια εκκρεμούν στα Δικαστήρια, με την γραφειοκρατία αλλά και την ασυνεννοησία σε αρκετές περιπτώσεις μεταξύ των υπηρεσιών, να λειτουργούν αρνητικά.

Οι χρονοβόρες διαδικασίες οδηγούν στις πλείστες περιπτώσεις στη απόσυρση μαρτυριών σε πολύκροτες υποθέσεις, αλλά και στη απόσυρση καταγγελιών από τα ίδια τα θύματα. Τις τελευταίες ημέρες, στο πλαίσιο των συζητήσεων ενώπιον της Βουλής, διαφάνηκε πως οι καθυστερήσεις στην απονομή της Δικαιοσύνης, οδηγούν τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας στο να αποσύρουν τις καταγγελίες τους, με το κράτος να αποτελεί, ως φαίνεται, το μεγαλύτερο εμπόδιο για τα θύματα που σπάζουν τη σιωπή τους, με την πλειοψηφία αυτών, μην έχοντας άλλα ψυχικά αποθέματα αλλά και πολλές φορές υπό το καθεστώς απειλής, να επιστρέφουν πίσω σε αυτό που κατήγγειλαν, αφού το σύστημα απέτυχε να δράσει με τέτοιο τρόπο που θα τους προσέφερε ασφάλεια.

Ακόμη και η ίδια η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, Έλενα Κλεόπα, που κλήθηκε ενώπιον της Βουλής, διαπίστωσε πως πολλές καταγγελίες που αφορούν ενδοοικογενειακή βία που οδηγούνται στην Εισαγγελία, εν τέλει αποσύρονται.

Η κατάσταση που δημιουργείται δεν περιποιεί τιμή για ένα ευρωπαϊκό κράτος, τη στιγμή μάλιστα που οι ίδιοι οι αριθμοί δείχνουν αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, χρόνο με το χρόνο. Άλλωστε, οι αριθμοί που έχει ενώπιον της η Υποδιεύθυνση Διαχείρισης Υποθέσεων Ευάλωτων Προσώπων (Υ.Δ.Υ.Ε.Π.), δείχνει την αυξητική τάση των υποθέσεων ενδοοικογενειακής βίας, αφού κατά την τελευταία τριετία, ασχολήθηκε με περισσότερες από 9,000 χιλιάδες καταγγελίες, εκ των οποίων μόνο οι 2,347 καταχωρήθηκαν ενώπιον Δικαστηρίων. Τα πρόσωπα που αποσύρουν τις καταγγελίες ενδοοικογενειακής βίας, σύμφωνα με τις Αρχές, επικαλούνται προσωπικούς λόγους.

Ωστόσο, φαίνεται πως οι λόγοι που αποσύρονται οι καταγγελίες γίνονται προσωπικοί, λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνται, αφού ο χρόνος αναμονής, από την ημέρα της καταγγελίας, μέχρι την ολοκλήρωση της εκδίκασης της υπόθεσης, δίνει μεγάλο χρονικό περιθώριο στους θύτη και στο περιβάλλον του, να επηρεάσει, να απειλήσει και να πιέσει το θύμα να αποσύρει την καταγγελία του.

Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι υπεράριθμες αναβολές της διαδικασίας, που δίνει στον δράστη χρόνο να εξαντλήσει τις φυσικές, συναισθηματικές και οικονομικές αντοχές του θύματος, οδηγώντας το εν τέλει στην απόσυρση των καταγγελιών.

Εκτός αυτών, στους λόγους μπορεί να καταγραφεί και η παρακοή σχετικών διαταγμάτων που εκδίδονται σε σχέση με την επικοινωνία του δράστη με τα παιδιά του, ο οποίος αφού καταφέρνει να τα πλησιάσει, ενδεχομένως να τα χρησιμοποιεί και ως μοχλό πίεσης. «Σε πολλές περιπτώσεις έχουμε δει τον δράση να ''δηλητηριάζει'' τις σχέσεις των παιδιών με την μητέρα τους, γεγονός που μπορεί να της ασκήσει πίεση ώστε να αποσύρει την καταγγελία», εξήγησε μιλώντας στον REPORTER η επιστημονική διευθύντρια του ΣΠΑΒΟ, Άντρη Ανδρονίκου.

Παράλληλα, καθοριστικό ρόλο στην απόσυρση των καταγγελιών των θυμάτων παίζει και η οικονομική εξάρτηση τους από τον δράση, όπως επίσης και το αίσθημα της ντροπής που μπορεί να αισθανθεί το θύμα, μόνο με τη σκέψη ότι θα βρεθεί ενώπιον των Δικαστών, αλλά και ενώπιον του θύτη, αφού τα Δικαστήριά μας δεν διαθέτουν κατάλληλες υποδομές, με αποτέλεσμα οι δύο πλευρές να έρχονται σε επαφή. «Πολλές φορές τα θύματα νιώθουν ντροπή όταν οδηγηθούν ενώπιον μιας ακροαματικής διαδικασίας, γιατί μπορεί να αναβιώσουν τα περιστατικά βίας ή γιατί θα έχει μπροστά του άλλα πρόσωπα ή ακόμη και τον δικηγόρο του δράστη. Όλα αυτά, απωθούν το θύμα και αποσύρει την καταγγελία. Ένα άλλο σημαντικό φαινόμενο είναι η λήψη υπέρμετρων αναβολών εκδίκασης μιας υπόθεσης, γεγονός που ενισχύει τη δράση του θύτη και είναι εδώ που θα πρέπει η πολιτεία να προχωρήσει σε μια ρύθμιση του αριθμού των αναβολών που θα ισχύουν σε τέτοιες περιπτώσεις», είπε η κα Ανδρονίκου.

Αυτό που διαπιστώνεται μέσα από τα στοιχεία και την καθημερινή επαφή των λειτουργών του Συνδέσμου, είναι ότι στη γενικότερη εικόνα, ο δράστης και το οικογενειακό του περιβάλλον, ασκεί συναισθηματική πίεση προς το θύμα. Στόχος τους πάντα, όπως εξηγεί η κα Ανδρονίκου, είναι να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα που προκύπτει εντός της οικογένειας, παρά να διασυρθεί με οποιοδήποτε τρόπο ο δράστης δημόσια.

Η καθυστέρηση στην ακροαματική διαδικασία, όπως προκύπτει, λειτουργεί εναντίον του θύματος και υπέρ του δράστη, με τις γυναίκες να εκπέμπουν σήμα κινδύνου για άμεσες αποφάσεις και πολιτικές που θα βοηθήσουν να δοθεί τέλος στο μαρτύριό τους. «Αν μπορώ να σκεφτώ το πώς χειριζόμασταν ως κράτος τα θύματα της βίας πριν χρόνια και το πώς έχουμε οργανωθεί σήμερα, σαφώς έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Όμως δεν επαναπαυόμαστε γιατί βλέπουμε και τις αδυναμίες που υπάρχουν, τις οποίες φέρνουμε στην επιφάνεια για να ληφθούν κατάλληλα μέτρα ώστε να διασφαλιστούν τα δικαιώματα των θυμάτων», σχολίασε η κα Ανδρονίκου.