Η έρευνα, της έρευνας, την έρευνα, ω έρευνα....

Οι τελευταίες αποκαλύψεις που έγιναν από το κονσόρτσιουμ δημοσιογράφων, που είχαν ως αντικείμενο έρευνα τις σχέσεις Ρώσων ολιγαρχών με την Κύπρο και την φερόμενη εμπλοκή μιας σειράς από εταιρειών, με στόχο να αποφύγουν τις κυρώσεις για την εισβολή στην Ουκρανία, υποχρέωσε την Κυβέρνηση να εξαγγείλει διερεύνηση των όσων καταγράφουν οι 270+ δημοσιογράφοι, με τον ίδιο τον Πρόεδρο να ανακοινώνει έρευνα με χρονικό ορίζοντα.

Στόχος της Κυβέρνησης, όπως ανακοίνωσε επίσημα, είναι να υπάρξει τάχιστη διερεύνηση αυτών των περιπτώσεων, κάνοντας ειδική αναφορά στο «σημείο επαφής» που δημιουργήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών, που είναι επιφορτισμένο να αξιολογεί γρήγορα την πληροφόρηση που λαμβάνει. «Θα επιδείξουμε μηδενική ανοχή, με στόχο την αποκατάσταση του ονόματος της χώρας», ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Σε άλλες εποχές, η προαναγγελία μιας έρευνας από την Κυβέρνηση, η οποιοδήποτε θεσμό, για ένα υπό εκκόλαψη σκάνδαλο - γενικά ομιλούντες - θα αποτελούσε βαρυσήμαντη είδηση. Θα προκαλούσε εντύπωση, θα γινόταν μεγάλο θέμα συζήτησης και θα μονοπωλούσε, τόσο το θέμα, όσο και η πρόθεση της έρευνας. το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης.

Ωστόσο, η προαναγγελία της έρευνας από την Αστυνομία για τα όσα διατυπώνονται στο «Cyprus Confidential», δεν προκάλεσαν ιδιαίτερη εντύπωση στην κοινή γνώμη και δεν δημιουργούν καμία προσδοκία. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια ως χώρα, βιώσαμε ουκ ολίγες ανάλογες καταστάσεις. Ανάλογες αποκαλύψεις, σκάνδαλα, εκθέσεις, πορίσματα, καταγγελίες κτλ. Μια σειρά από υποθέσεις για τις οποίες διατάχθηκαν ουκ ολίγες έρευνες, που δεν έφτασαν ποτέ ενώπιον της Δικαιοσύνης. Ακόμα και αυτές που έφτασαν, που είναι μετρημένες στο ένα χέρι και δεν συνάδουν με τον αριθμό των ερευνών που διενεργήθηκαν, είτε είναι «κουτσουρεμένες», είτε «έπεσαν», είτε εκκρεμούν. Βέβαια, από την άλλη, υπάρχουν και άλλες που βρίσκονται ακόμη είτε υπό διερεύνηση, είτε υπό μελέτη, ανεξαρτήτως αν έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα.

Το κυπριακό κράτος, κλήθηκε να πληρώσει ουκ ολίγους ανεξάρτητους ανακριτές τα τελευταία χρόνια. Από τις έρευνες για την οικονομία, το κλείσιμο του Συνεργατισμού και τα διαβατήρια, μέχρι τις υποθέσεις διαφθοράς, όπως αυτή του εθνοφρουρού Θανάση Νικολάου, και άλλες τόσες εναντίον προσώπων που κατέχουν θέσεις. Υποθέσεις, άλλες μικρές άλλες μεγάλες, οι οποίες όμως πρόσθεταν το δικό τους λιθαράκι ώστε η Κύπρος να παρουσιάζεται ως μνημείο διαφθοράς.

Ένα από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα είναι οι έρευνες για την οικονομία, αλλά και οι έρευνες για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα. Και για τα δύο έγιναν διάφορες έρευνες, σε πάρα πολλά επίπεδα. Εκθέσεις από την Ελεγκτική Υπηρεσία, έρευνες από την Αστυνομία, έρευνα από ανεξάρτητους ποινικούς ανακριτές, αποφάσεις από τη Νομική Υπηρεσία, αποφάσεις για μη ή παραπομπή στη Δικαιοσύνη και στο τέλος, υποθέσεις που κλείνουν ή καταρρέουν, αντίστοιχα.

Αντίστοιχη η εικόνα και από τις έρευνες στον αθλητισμό. Πηχυαίοι τίτλοι για κάθαρση του ποδοσφαίρου, δηλώσεις για τον «Στάβλο του Αυγεία», που «επιτέλους» πρέπει να καθαρίσει, σοβαρές καταγγελίες από διάφορους παράγοντες, έρευνες από την αρμόδια επιτροπή, πορίσματα και στο τέλος… το απόλυτο τίποτα.

Παρόμοια εικόνα, σε πολλές άλλες έρευνες, για διάφορα θέματα, με την κατάληξη να είναι η ίδια. Αυτό μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα. Το πρώτο είναι πως οι διάφορες καταγγελίες και πληροφορίες που διακινούνται, είναι στο φάσμα της υπερβολής και συνεπώς ορθά οι καταγγελλόμενοι στην Κύπρο, σχεδόν ποτέ δεν τιμωρούνται, ή το σύστημα διερεύνησης και απονομής της Δικαιοσύνης στον τόπο μας, νοσεί βαριά.

Όποιο από τα δύο κι αν ισχύει, είναι προβληματικό, αφού στο μεν πρώτο σενάριο σημαίνει πως ζούμε σε ένα περιβάλλον βυθισμένο στο βούρκο της συνωμοσιολογίας, ενώ το δεύτερο πως ζούμε σε ένα κράτος που η διαφθορά συγκατοικεί με τη συγκάλυψη και την ατιμωρησία.

Μπορεί να έχει κάποιος προσδοκίες ότι αυτή η κατάσταση θα αλλάξει; Μάλλον όχι. Όχι γιατί δεν θέλει να εμπιστευτεί τους θεσμούς αυτού του κράτους, αλλά σε αυτό καταλήγει βλέποντας όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια. Βλέπει να βγαίνουν στην επιφάνεια διάφορα σκάνδαλα, να προκαλείται σάλος, να ακολουθούν έρευνες και δηλώσεις περί μηδενικής ανοχής και πως αυτά θα διερευνηθούν πλήρως, να διορίζονται επιτροπές και παραεπιτροπές ή ποινικοί ανακριτές, να βγαίνουν πορίσματα που άλλοτε δημοσιεύονται μισομαυρισμένα και άλλοτε παραμένουν επτασφράγιστα μυστικά, να ακολουθούν άλλες έρευνες - μπορεί και άλλοι ποινικοί ανακριτές - , να μην υιοθετούνται τα αποτελέσματα της έρευνας, να μελετιούνται και να ξανά μελετιούνται οι φάκελοι υποθέσεων και στο τέλος... «άνθρακας ο θησαυρός», χωρίς πολλές φορές να υπάρχει επεξήγηση.

Από την άλλη, ακόμα κι εκείνες οι περιπτώσεις που οδηγήθηκαν ενώπιον της Δικαιοσύνης, είτε καθυστερούν, κάτι που λειτουργεί ως επιβαρυντικός παράγοντας και ελλοχεύουν διάφοροι κίνδυνοι, είτε ήδη έχουν καταρρεύσει, όπως για παράδειγμα οι υποθέσεις για την την οικονομία και η πρώτη υπόθεση των διαβατηρίων.

Συχνά ακούμε, ειδικά τους πολιτικούς να κάνουν λόγο για το αλάνθαστο κριτήριο της κοινής γνώμης. «Ο κόσμος δεν είναι χαζός, παρακολουθεί και καταλαβαίνει τι γίνεται», είναι μια φράση που ακούστηκε και πριν από τις πιο πρόσφατες εκλογές αλλά και παλαιότερα.

Η όλη κατάσταση λοιπόν, με τις διαδοχικές έρευνες, που παραπέμπουν σε σήριαλ που παίζει σε επανάληψη, χωρίς στην ουσία αποτέλεσμα, έχουν κουράσει την κοινή γνώμη, η οποία, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, δικαιολογημένα δεν έχει υψηλές προσδοκίες σε κάθε έρευνα που διατάσσεται. Με την κατάληξη, σε πολλές περιπτώσεις να ομοιάζει, είναι λες και στάλθηκε το μήνυμα στους πολίτες, που πράγματι, έχουν κριτήριο, για το πως «δουλεύει το πράγμα» με τις έρευνες. Είναι για αυτό το λόγο, που πλέον η κοινή γνώμη δεν έχει καμία διάθεση, να ακολουθήσει ή να παρακολουθήσει την εξέλιξη της πορείας των ερευνών, αντιθέτως, εξαρχής εμφανίζεται σίγουρη για την... άδοξη κατάληξη μιας έρευνας. Και δεν αποτελεί άλλοθι το ότι οι πολίτες δεν γνωρίζουν όλα τα δεδομένα και δεν αξιολογούν μια υπόθεση με τα κριτήρια που αξιολογούν, όσοι αποτελούν γρανάζια στο σύστημα της απονομής της Δικαιοσύνης. Αξιολογούν στη βάση των εξελίξεων και των αποτελεσμάτων, με τις επαναλαμβανόμενες συγκυρίες να έχουν δηλητηριάσει το αίσθημα της εμπιστοσύνης και της διαφάνειας. Κάτι, το οποίο αναμφίβολα μπορεί να ανατραπεί, φτάνει να υπάρχει βούληση και πάνω από όλα αποτέλεσμα. Όχι κατ΄ ανάγκην καταδικαστικό για κάποιον, αλλά αποτέλεσμα που θα προκύψει μέσα από τη λογοδοσία και τη διαφάνεια.