Όταν τα κόμματα έγιναν κομμάτια-Τα μεγαλύτερα πολιτικά θρίλερ της Κύπρου

Η παραίτηση του Χαράλαμπου Θεοπέμπτου από την προεδρία του Κινήματος Οικολόγων, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της αποχώρησης της Αλεξάνδρας Ατταλίδου λόγω διαφωνιών με τον κόμμα, σε όσους γνώριζαν πράγματα και καταστάσεις εντός του Κινήματος, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Η δυσφορία ήταν ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά, που κατά καιρούς εκφραζόταν ένθεν και ένθεν για τον τρόπο που λειτουργούσε η κα. Ατταλίδου από τη μια και τα προσκόμματα που έφεραν κάποια μέλη της Πολιτικής Επιτροπής, σε αλλαγές που δρομολογούνταν από την άλλη.

Η ανάγκη για να ασχολείται συνεχώς με τα ζητήματα που προέκυπταν εσωκομματικά, ήταν αυτή που φαίνεται ότι οδήγησαν και τον Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, να αποχωρήσει μια ώρα αρχύτερα από την θέση του Προέδρου.

Αναμφίβολα η αποχώρηση ενός βουλευτή από κόμμα και η σχεδόν ταυτόχρονη παραίτηση του Προέδρου, δεν είναι συνήθη πολιτικές πράξεις στην Κύπρο, ωστόσο η σύγχρονη πολιτική ιστορία βρίθει ανάλογων καταστάσεων. Από την κρίση του ΑΚΕΛ και της αποχωρήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 80', στο Σχέδιο Ανάν που κινδύνεψε να διασπάσει τον ΔΗΣΥ, μέχρι τα δύο ΔΗΚΟ και τα όσα διαδραματίζονται στην ΕΔΕΚ εδώ και 2-3 χρόνια, οι ίντριγκες, τα μικροπολιτικά παιχνίδια και οι ραδιουργίες, δεν είναι έννοιες άγνωστες για την κυπριακή πολιτική σκηνή.

Η κρίση στο ΑΚΕΛ

Μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις, αλλά σπάνιες για το κόμμα της αριστεράς ήταν αυτή με τις μαζικές αποχωρήσεις στελεχών επί προεδρίας του Εζεκία Παπαϊωάννου.

Από το ΑΚΕΛ αποχώρησαν μαζικά, οι Μιχάλης Παπαπέτρου, Ανδρέας Ζιαρτίδης, Παύλος Δίγκλης, Ντίνος Κωνσταντίνου και Ανδρέας Φάντης. Οι συγκεκριμένοι βουλευτές είχαν εκφράσει τη διαφωνία τους με την πολιτική που αποφάσισε να ακολουθήσει το κόμμα, σε σχέση με τις κοσμογονικές αλλαγές που πραγματοποιούνται εκείνη την εποχή με την περεστρόικα και αργότερα με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Επίκεντρο της διαφωνίας ήταν, η αγωνιώδης έκκληση των πέντε για την ανάγκη ανανέωσης της παραδοσιακής Αριστεράς στο πνεύμα της περεστρόικα και της νέας σκέψης. Σε μια ομιλία του, ο Παύλος Δίγκλης κάλεσε το κόμμα να αναθεωρήσει τη θέση του για την εισβολή στη Τσεχοσλοβακία το 1968 και να προχωρήσει σε ουσιαστική ανανέωση. Ακολούθησαν οι διαγραφές των Ζιαρτίδη και Φάντη από το Πολιτικό Γραφείο του κόμματος, οι οποίες οδήγησαν στην έξοδο και τους υπόλοιπους τρεις, αλλά και άλλα στελέχη.

Μετά την αποχώρησή τους από το ΑΚΕΛ, οι πέντε βουλευτές ίδρυσαν το Ανανεωτικό Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κίνημα, με πρόεδρο τον Δίγκλη και δεύτερο πρόεδρο τον Μιχάλη Παπαπέτρου. Το 1996, το ΑΔΗΣΟΚ συγχωνεύθηκε με το Κίνημα Ελευθέρων Δημοκρατών.

Η διάσπαση του ΔΗΣΥ

Μια από τις μεγαλύτερες διασπάσεις κομμάτων που σημειώθηκε στα χρονικά ήταν αυτή του 2004, όταν με αφορμή το Σχέδιο Ανάν, πρωτοκλασάτα στελέχη του ΔΗΣΥ αποχώρησαν ή διαγράφηκαν από το κόμμα. Μετά από ένα συνέδριο που έμεινε στην ιστορία, για πολλούς λόγους δέκα μέρες πριν το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου, ο ΔΗΣΥ τάχθηκε υπέρ του σχεδίου Ανάν, αφού από τους 884 συνέδρους οι 686 ψήφισαν «ναι». Μέχρι σήμερα νυν και πρώην στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, υπενθυμίζουν πως το συγκεκριμένο Συνέδριο δεν διεξήχθη σύμφωνα με τα όσα ορίζει το καταστατικό του κόμματος, αφού, μεταξύ άλλων, ο αριθμός των συνέδρων που παρέστησαν ήταν μικρότερος από το μισό όσων δικαιούνταν να μετάσχουν στις διαδικασίες. 

Ακολούθησαν ραγδαίες εξελίξεις με πρωτοκλασάτα στελέχη του κόμματος, να τάσσονται κατά της απόφασης του κόμματος. Προδρόμου και Ερωτοκρίτου διαγράφονται, ενώ τις επόμενες ημέρες αποχωρούν Συλλούρης, Ταραμουντάς και μαζί με τον πρώην πρόεδρο της Παράταξης ιδρύουν νέους κομματικούς σχηματισμούς.

Ενδεικτική του κλίματος που επικρατούσε εκείνες τις ημέρες, είναι η δήλωση του Πρόδρομου Προδρόμου, μετά την απόφαση του Πολιτικού Γραφείου του ΔΗΣΥ για τη διαγραφή του. «Η ηγεσία που καταδικάστηκε στην κάλπη κατά το δημοψήφισμα κατέληξε σε καταδικαστική απόφαση» για τον ίδιο, που όπως είπε, απηχεί τις απόψεις της βάσης του κόμματος. Επίσης διερωτήθηκε, εφ` όσον έγινε επίκληση του καταστατικού, τι προβλέπει το καταστατικό για την ηγεσία που καταδικάστηκε από τη βάση του κόμματος. Υποστήριξε επίσης ότι η απόφαση λήφθηκε «για να βγει η ηγεσία από τη δεινή θέση στην οποία έχει περιέλθει» λόγω της απόφασής της για το σχέδιο Ανάν. Ανάλογη ήταν και η αντίδραση του Ρίκκου Ερωτοκρίτου. 

Μάλιστα ενόψει και των Ευρωεκλογών, που ήταν προγραμματισμένες για τον Ιούνιο τα συγκεκριμένα στελέχη δημιουργούν τον συνδυασμό «Για την Ευρώπη», και καταφέρνουν μέσα σε λίγους μήνες να εκλέξουν τον Γιαννάκη Μάτση στην Ευρωβουλή, σφραγίζοντας με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο τη διάσπαση του Συναγερμού. Η Ευρωπαϊκή Δημοκρατία (ΕΥΡΩΔΗ), δεν είχε μεγάλη διάρκεια ζωής, αφού λίγους μήνες αργότερα, Συλλούρης, Ερωτοκρίτου και Ταραμουντάς, ιδρύουν τον Ιούλιο του 2005, το Ευρωπαϊκό Κόμμα, το οποίο παρέμεινε στην πολιτική ζωή του τόπου, μέχρι το 2016, όταν συνενώθηκε με το Κίνημα Αλληλεγγύης της επίσης αποχωρήσασας δέκα χρόνια αργότερα από τον ΔΗΣΥ, Ελένης Θεοχάρους. Βέβαια κατά το διάστημα, πολλά από τα στελέχη που είχαν αποχωρήσει το 2004, είχαν ήδη επιστρέψει στον ΔΗΣΥ, όπως ο Πρόδρομος Προδρόμου, που επέστρεψε ως εκπρόσωπος Τύπου και αργότερα κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυβέρνησης Αναστασιάδη αλλά και ο Ρίκκος Ερωτοκρίτου που εξαργύρωσε τη στήριξη του στον Αναστασιάδη το 2013 με τον διορισμό του αργότερα στη θέση του βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, μέχρι την καταδίκη του σε φυλάκιση. 

Τα δύο ΔΗΚΟ

Ένα άλλο κόμμα που πέρασε κατά καιρούς από σαράντα κύματα είναι το ΔΗΚΟ, από το οποίο πολλές φορές αποχώρησαν στελέχη, με αποκορύφωμα την έξοδο του Μάριου Καρογιάν, ο οποίος δημιούργησε τη Δημοκρατική Παράταξη, το 2018.

Η πρώτη μεγάλη διάσπαση καταγράφηκε το μακρινό 1980, όταν ο τότε πρόεδρος του κόμματος Σπύρος Κυπριανού ήρθε σε ρήξη με το ΑΚΕΛ, που ήταν συγκυβέρνηση. Αποτέλεσμα ήταν ο Αλέκος Μιχαηλίδης και άλλοι πέντε βουλευτές (Αμπιζάς, Βασιλειάδης, Καραμιχάλης, Λένας, Νέμιτσας), να αποχωρήσουν και να ιδρύσουν τη Νέα Δημοκρατική Παράταξη. Αποχώρησε επίσης ο Χρυσόστομος Σοφιανός, δημιουργώντας το Παγκύπριο Ανανεωτικό Μέτωπο.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος ίδρυσε την Ένωση Κέντρου, η οποία συνενώθηκε με το ΔΗΚΟ το 1985. Μάλιστα, ο Παπαδόπουλος διαδέχθηκε τον Σπύρο Κυπριανού στην ηγεσία του κόμματος, το 2000.

Μεγάλη διάσπαση σημειώθηκε και το 1998, όταν το κόμμα του κέντρου αποφάσισε να αποχωρήσει από την Κυβέρνηση Κληρίδη, λίγο πριν τις εκλογές, εξαπολύοντας δριμύ κατηγορώ κατά του τότε υποψήφιου προέδρου, για αθέτηση συμφωνίας μεταξύ των δύο κομμάτων.

Η συγκεκριμένη απόφαση προκάλεσε τριγμούς εντός του κόμματος και έντονη αμφισβήτηση του Σπύρου Κυπριανού, ενώ υψηλόβαθμα στελέχη του ΔΗ.ΚΟ., είτε αποχώρησαν είτε διαγράφηκαν από αυτό. Από τους αποχωρίσαντες, ο Ντίνος Μιχαηλίδης ίδρυσε το Αγωνιστικό Δημοκρατικό Κίνημα και ο Αλέξης Γαλανός το Κόμμα Ευρωδημοκρατικής Ανανέωσης, ενώ η βουλευτής Κατερίνα Παντελίδου εντάχθηκε στο Δημοκρατικό Συναγερμό.

Οι κόντρες δεν κατευνάστηκαν στους κόλπους του κόμματος και τον Ιούνιο του 2011 καταγράφηκε μια νέα μεγάλη ρήξη, μετά την απόφαση του Εκτελεστικού Γραφείου να διαγράψει τον τότε αναπληρωτή πρόεδρο Γιώργο Κολοκασίδη και τον βουλευτή Ζαχαρία Κουλία, έπειτα από εισήγηση του τότε προέδρου, Μάριου Καρογιάν.

Δύο χρόνια αργότερα, πολλά στελέχη έθεσαν εαυτόν εκτός κόμματος, μεταξύ των οποίων οι Σίμος Αγγελίδης, Χρίστος Σενέκης και Χρήστος Ορφανίδης. Ένα χρόνο αργότερα, ο Νικόλας Παπαδόπουλος κέρδισε στις εσωκομματικές εκλογές τον Μάριο Καρογιάν και το Κόμμα έλαβε την απόφαση να αποχωρήσει από την Κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη. Την απόφαση δεν αποδέχθηκαν οι τότε υπουργοί  Φώτης Φωτίου, Κυριάκος Κενεβέζος, Πέτρος Πετρίδης και Γιώργος Λακκοτρύπης.

Στην πορεία εκτός κόμματος τέθηκαν μεταξύ άλλων κι άλλα πρωτοκλασάτα στελέχη, με αποκορύφωμα τη διαγραφή του Μάριου Καρογιάν, ο οποίος λίγο αργότερα ίδρυσε τη Δημοκρατική Παράταξη, η οποία εξέλεξε στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, τέσσερις βουλευτές.

Τελευταία κρίση που καταγράφεται στο ΔΗΚΟ, σημειώθηκε το 2020, όταν τρεις από τους βουλευτές του κόμματος, οι Άγγελος Βότσης, Γιώργος Προκοπίου και Μαρίνος Μουσιούττας ανεξαρτητοποιήθηκαν, λόγω διαφωνιών για τον τρόπο με τον οποίο η σημερινή ηγεσία του κόμματος δρούσε εντός και εκτός του κόμματος, ιδρύοντας τη Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων η οποία στις βουλευτικές εκλογές ένωσε δυνάμεις με τη ΔΗΠΑ.

Η αποσύνθεση της Συμμαχίας Πολιτών

Μικρή ήταν η πορεία του Κινήματος Συμμαχία Πολιτών, που ιδρύθηκε από τον Γιώργο Λιλλήκα το 2013 και συγχωνεύτηκε με την ΕΔΕΚ, το 2021, ωστόσο στην πορεία των οκτώ χρόνων λειτουργίας του, το κόμμα πέρασε από διάφορες φάσεις. Από το απόγειό του, το 2016, όταν εξέλεξε τρεις βουλευτές έφθασε στην αποσύνθεση του, το 2018, λόγω των χειρισμών που έγιναν, για τις προεδρικές εκλογές, χάνοντας το 66% της κοινοβουλευτικής της εκπροσώπησης. 

Ο βουλευτής Παύλος Μυλωνάς, διαφώνησε με την υποβολή υποψηφιότητας του προέδρου του κόμματος, Γιώργου Λιλλήκα, στις προεδρικές εκλογές του 2018 και μαζί με άλλα στελέχη που επίσης αποχώρησαν από τη Συμμαχία Πολιτών, για διάφορους λόγους, προχώρησαν στην σύσταση Αυτόνομης Πλατφόρμας Πολιτών.

Επίσης η βουλευτής Άννα Θεολόγου, αποχώρησε, διαφωνώντας με την απόφαση του κόμματος της για ψήφο κατά συνείδηση στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2018, καταγγέλλοντας «απόφαση για φίμωση της διαφορετικής άποψης» και έμμεση υποστήριξη της κυβέρνησης του Νίκου Αναστασιάδη. Τελικά η Άννα Θεολόγου συνέστησε νέο κόμμα υπό την επωνυμία Ανεξάρτητοι, το 2019, το οποίο μετονομάστηκε στη συνέχεια σε Αλλαγή Γενιάς.

Η διαρκής κρίση της ΕΔΕΚ

Ο μεγάλος στόχος της ΕΔΕΚ στις Ευρωεκλογές του 2019, ήταν να εκλέξει Ευρωβουλευτή και να ανακόψει τον δρόμο στην εκλογή Ευρωβουλευτή από το ΕΛΑΜ. Σε αυτό το πλαίσιο υπήρξε μια άτυπη προσπάθεια, που επιστεγάστηκε επιτυχώς με την εκλογή του Δημήτρη Παπαδάκη. Ωστόσο ήταν και η αφορμή για να διασπαστεί το κόμμα και να προκληθούν αλυσιδωτές εξελίξεις, με απίστευτες καταγγελίες, αναφορές για δράση εγκληματικής ομάδας, παράνομες βιντεοσκοπήσεις, ηχογραφήσεις, αναβολές εκλογών, διατάγματα δικαστηρίων, διαγραφές και καταγγελίες για πλαστογραφίες και άλλα πολλά, που συνεχίζουν να ταλαιπωρούν το κόμμα μέχρι σήμερα.

Η αφορμή για να συμβούν όλα αυτά, ήταν η απαίτηση του κόμματος, ο Ευρωβουλευτής του να δίνει ένα σεβαστό ποσό από τα χρήματα που λάμβανε από το Ευρωκοινοβούλιο προς το κόμμα. Όπως αποδεικνύει και το ηχητικό που διέρρευσε πρόσφατα, ο Δημήτρης Παπαδάκης δεν δέχθηκε και αυτό ήταν που άνοιξε τον Ασκό του Αιόλου. Ακολουθησε η καταγγελία Σιζόπουλου στο πειθαρχικό του κόμματος και η αποφάση για διαγραφή του, με τον κ. Παπαδάκη να κάνει λόγο για στημένη δίκη.

Στη συνέχεια κι ενώ το κόμμα όδευε προς τις εσωκομματικές εκλογές, προέκυψαν τα ζητήματα με το μητρώο μελών, με τον ανθυποψήφιο του Μαρίνου Σιζόπουλου να ζητά διευκρινήσεις, που τελικά δεν ικανοποιήσαν και οδήγσαν στελέχη του κόμματος να προσφύγουν στα Δικαστήρια, εξασφαλιζοντας διάταγμα για απαγόρευση της διεξαγωγής του εκλογικού Συνεδρίου.

Για το θέμα του μητρώου παίχθηκαν αρκετά σήριαλ, με τον Γιώργο Βαρνάβα στο τέλος να αποσύρει το ενδιαφέρον του και το θέμα κάπου να λήγει, μετά και από την έναρξη της προεκλογικής περιόδου για τις Προεδρικές, αφού σχεδόν όλοι οι τότε πρωταγωνιστές (Παπαδάκης, Σιζόπουλος, Βαρνάβα), στήριξαν τον Νίκο Χριστοδουλίδη.

Μεσολάβησε βέβαια και η διαγραφή από το κόμμα του Κωστή Ευσταθίου, ο οποίος στις Προεδρικές Εκλογές στήριξε τον Γιώργο Κολοκασίδη, ενώ κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιο ποσοστό μελών του κόμματος, αποχώρησε τα τελευταία χρόνια. Το σίγουρο είναι πως η ΕΔΕΚ διανύει μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο και παρά τις προσπάθειες του Μαρίνου Σιζόπουλου για συνεργασίες στις Ευρωεκλογές, θα κληθεί να δώσει μόνη τη δύσκολη μάχη, με τα αποτελέσματα να μην είναι καθόλου ευοίωνα για τους Σοσιαλιστές.

Οι αιφνιδιαστικές παραιτήσεις προέδρων

Μια από τις πιο αιφνιδιαστικές παραιτήσεις προέδρου κόμματος στην Κύπρο, ήταν αυτή του Γιαννάκη Ομήρου στην ΕΔΕΚ, τον Ιανουάριο του 2015, ο οποίος έφυγε πυροβολώντας, κάνοντας λόγο για μεθοδεύσεις και εκβιασμούς.

Ο κ. Ομήρου, στην επιστολή που είχε αποστείλει τότε, με την οποία ενημέρωνε για την απόφασή του, ανέφερε χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων, πως «λυπούμαι να παρατηρήσω ότι όσοι μεθόδευσαν αυτό τον ευτελή εκβιασμό, αν κατ’ ελάχιστον μελετούσαν την ιστορία μου, εύκολα θα διαπίστωναν ότι ούτε εκβιάζομαι, ούτε συμβιβάζομαι με την αναξιοπρεπή ταπείνωση, χάριν διατήρησης ή απόκτησης θέσεων ή αξιωμάτων».

Η παραίτηση του κ. Ομήρου, ήταν η αποκορύφωση μιας εσωκομματικής κρίσης που υπήρχε στην ΕΔΕΚ, η οποία ακόμα και σήμερα δεν έχει επιλυθεί, αφού στο πλαίσιο της παρούσας κρίσης που ταλανίζει το ιστορικό κόμμα του Βάσου Λυσσαρίδη, συχνά πυκνά με παρεμβάσεις του, επικρίνει τον Μαρίνο Σιζόπουλο, ο οποίος μάλιστα τον προκαλεί να δημοσιοποιήσει τους λογους που παραιτήθηκε τότε.

Η έξοδος του Αβέρωφ

Αν κάποιος αναζητά παραιτήσεις πολιτικών αρχηγών, ενδεχομένως να βάζει στη συγκεκριμένη λίστα και την πρόσφατη αποχώρηση του Αβέρωφ Νεοφύτου. Ο ίδιος αμέσως μετά την ήττα του στον πρώτο γύρο, από το ίδιο βράδυ, προκήρυξε τη διεξαγωγή εκλογικού συνεδρίου για να αναδειχθεί νέα ηγεσία.

Εκείνο το βράδυ όλοι ήταν σίγουροι πως ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα επαναδιεκδικούσε την προεδρία του κόμματος, ωστόσο τα δεδομένα που διαμορφώθηκαν στην πορεία, τον οδήγησαν στην απόφαση να αποσύρει το ενδιαφέρον του.

Εξάλλου, τα όσα συνέβησαν από την πρώτη Κυριακή των Προεδρικών Εκλογών των περασμένο Φεβρουάριο, μέχρι και πρόσφατα, ενδεχομένως να αποτελούν άλλη μια κρίση από τις πολλές που βίωσαν στην ιστορία τους τα πολιτικά κόμματα. Οι επόμενοι μήνες, ωστόσο, είναι αυτοί που θα καθορίσουν εάν επρόκειτο για μια γεγονότα που απασχόλησαν περιστασιακά το κόμμα και που έκλεισαν οριστικά, μετά την εκλογή της Αννίτας Δημητρίου, ή αν η συγκεκριμένη κρίση, είναι πολύ βαθιά και θα ταλαιπωρεί την Πινδάρου και τη βάση του κόμματος για αρκετό καιρό ακόμη.