Αποκωδικοποιώντας την ομιλία Χριστοδουλίδη-Το πρόβλημα, η εξίσωση και η λύση

Σημαντική από κάθε άποψη, μεστή πολιτικά και βαρυσήμαντη μελλοντικά εάν πετύχει να ενεργοποιήσει και όλους τους άλλους εμπλεκόμενους, μπορεί να χαρακτηριστεί η πρώτη ομιλία του Νίκου Χριστοδουλίδη από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ουσιαστικά έθεσε στις ορθές του διαστάσεις το πρόβλημα, διορθώνοντας την απόλυτη διαστρέβλωση της πραγματικότητας από τον Ταγίπ Ερντογάν, 24 ώρες νωρίτερα και στη συνέχεια, απευθύνθηκε στους εμπλεκόμενους, δείχνοντας τους τη λύση.

Προχώρησε, μάλιστα ένα βήμα παρακάτω, προέβη σε σημαντικά ανοίγματα, ενώ με διπλωματική ευελιξία, επιχείρησε να κερδίσει το ακροατήριο με προσωπικές αναφορές την ίδια ώρα που έβγαλε από την εξίσωση τον κατοχικό ηγέτη, τον Ερσίν Τατάρ, αφού δεν έκανε απολύτως καμία αναφορά στο όνομα του, ή στον ρόλο του. Σε αυτό το πλαίσιο ήταν και οι πολλές αναφορές του στους Τουρκοκύπριους, τους οποίους αναβάθμισε και εξίσωσε ως μέρος της λύσης, υποβαθμίζοντας το κατοχικό καθεστώς.

ΟΗΕ και ΕΕ

Στην εξίσωση της λύσης ο Πρόεδρος πρόσθεσε κι άλλους. Καταρχήν πρόσθεσε τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, τον οποίο κάλεσε –επίσης χρησιμοποιώντας τη διπλωματική αργκό- να αναλάβει τις ευθύνες του. «Όπως έχει αποφασίσει το Συμβούλιο Ασφαλείας, είναι καιρός ο ΟΗΕ να καταστεί κινητήρια δύναμη διαλόγου, διορίζοντας, ως πρώτο βήμα, έναν απεσταλμένο για το Κυπριακό, για να διερευνήσει και να προετοιμάσει το έδαφος για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων», είπε, στέλνοντας ένα ουσιαστικό και συνάμα καυστικό μήνυμα προς τον ίδιο τον Αντόνιο Γκουτέρες.

Στην εξίσωση πρόσθεσε και την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπηρετώντας κατ΄ αυτόν τον τρόπο και τη δική του πρόταση για ενεργότερη εμπλοκή μέσα από τον διορισμό μιας προσωπικότητας που θα λειτουργήσει ως απεσταλμένος των Βρυξελλών και θα συμβάλει στις προσπάθειες λύσης. Ταυτόχρονα, επιχείρησε να χαράξει τις γραμμές, διασκεδάζοντας και τις όποιες ανησυχίες της άλλης πλευράς, πως ο ρόλος της ΕΕ, είναι καθαρά υποστηρικτικός, κάνοντας λόγο και στα εργαλεία που διαθέτει, που δεν είναι άλλα από τα όποια οικονομικά ή άλλα οφέλη μπορεί να δώσει στην Τουρκία, έτσι ώστε να λυθεί το Κυπριακό. ‘

Τα μηνύματα στον Ερντογάν

Πέραν από τους Τουρκοκύπριους, τον ΟΗΕ και την ΕΕ, ο Νίκος Χριστοδουλίδης πρόσθεσε στην εξίσωση και τον πιο βασικό παράγοντα, του Κυπριακού, που δεν είναι άλλος από την Τουρκία. Εδώ λειτούργησε διαφορετικά, επιχειρώντας να καταδείξει την πρόθεση του να συνεννοηθεί απευθείας και με αμεσότητα με τον Τούρκο Πρόεδρο. Τα μηνύματα που του έστειλε ήταν:

-Από τη λύση του Κυπριακού αλλάζει ο γεωπολιτικός χάρτης και οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας

-Η διπλωματία των όπλων και οι απειλές εκφοβισμού δεν χρησιμοποιούνται από ηγέτες με όραμα

-Κανείς δεν κερδίζει από τις συγκρούσεις και τη διαίρεση. Έχουμε μόνο να κερδίσουμε από τον διάλογο

Μάλιστα η επιλογή του να μιλήσει στο δεύτερο πρόσωπο στον Τούρκο Πρόεδρο και να τον καλέσει να συνεργαστούν, οικοδομώντας ένα λαμπρότερο μέλλον, ήταν το επιστέγασμα της προσπάθειας του Προέδρου Χριστοδουλίδη να καταδείξει με ειλικρίνεια και ευκρίνεια τις προθέσεις του.

Η απαξίωση

Είναι ξεκάθαρο πως με την παρουσία του το προηγούμενο διήμερο στην αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης ο Νίκος Χριστοδουλίδης, επιχείρησε να αναβαθμίσει την παρουσία του και να υποβαθμίσει στο έπακρο, τον κατοχικό ηγέτη. Αυτό επιτεύχθηκε αφενός με την ιστορική του απόφαση να παραμείνει στην αίθουσα και να παρακολουθήσει την ομιλία του Ταγίπ Ερντογάν, πράγμα που δεν έκανε κανένας προκάτοχος του και δεύτερον, αποφεύγοντας εσκεμμένα κάθε αναφορά στο όνομα, ή στον ρόλο ή στην προσπάθεια που θα μπορούσε να γίνει με τον Ερσίν Τατάρ, κατά τη διάρκεια της δική του ομιλίας.

Η πρώτη του επιλογή, άλλωστε, να ακούσει δια ζώσης τον Ερντογάν, πρώτον, έδειξε την πρόθεση του να ακούσει και να συζητήσει απευθείας μαζί του και δεύτερον έστειλε το μήνυμα και προς τρίτους, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, είναι εδώ παρούσα. Άλλωστε αυτή του η απόφαση, ήταν κάτι που συζητήθηκε παρασκηνιακά στους διπλωματικούς κύκλους.

Η δεύτερη του επιλογή, να μην αναφερθεί στον κατοχικό ηγέτη και να κάνει τα ανάλογα ανοίγματα που έκανε, προς τους Τουρκοκύπριους και προς τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν, δείχνει την δυσφορία του με τις απανωτές, αλαζονικές και εμπρηστικές δηλώσεις του Τατάρ, τις οποίες ναι μεν αφήνει αναπάντητες, διότι όπως ο ίδιος ο Νίκος Χριστοδουλίδης είπε, δεν θέλει να συντηρεί το αρνητικό κλίμα. Επιπλέον ενδεχομένως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να επιχείρησε με αυτόν τον τρόπο να κερδίσει το σιωπηρό ακροατήριο στα κατεχόμενα, που είναι και η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων, και που σε καμία περίπτωση, δεν εμπνέεται, δεν συμφωνεί και αποδοκιμάζει τη ρητορική του Τατάρ.

Για αυτό άλλωστε αναφέρθηκε ουκ ολίγες φορές στην ομιλία του στους Τουρκοκύπριους, για τους οποίους φρόντισε να υποδείξει ότι και αυτοί εξακολουθούν να υφίστανται τις συνέπειες της εισβολής, της κατοχής, της διαίρεσης και κατήγγειλε ότι στερούνται θεμελιωδών ελευθεριών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Πρόεδρος μίλησε σε πρώτο πρόσωπο, όταν αναφέρθηκε στους Τουρκοκύπριους, σημειώνοντας ενώπιον των ξένων ηγετών, πως διαθέτει ανοικτό δίαυλο επικοινωνίας μαζί τους, κάτι που αναμφίβολα έχει τη δική του αξία. «Έλαβα μια πληθώρα μηνυμάτων από τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μου, ιδιαίτερα από τη νεότερη γενιά, που με καλούσαν να καταβάλω κάθε δυνατή προσπάθεια για την επανένωση της Κύπρου. Το μήνυμά μου, από αυτό το βήμα, προς τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μου, προς όλους τους Κύπριους, είναι ότι ακούω την έκκλησή τους για ειρήνη, κατανοώ τις ανησυχίες τους και τους διαβεβαιώνω ότι θα καταβάλω κάθε προσπάθεια να κάνω πραγματικότητα το κοινό μας όνειρο για επανένωση και ειρήνη στο νησί μας».

Οι δεσμεύσεις

Παράλληλα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, φρόντισε να πείσει τους πάντες, ενδεχομένως και αρκετούς εντός Κύπρου για τις ειλικρινείς προθέσεις του. Μάλιστα σε αυτή του την προσπάθεια δεν φείσθηκε λέξεων για να καταδείξει την ετοιμότητα του για διαπραγμάτευση. «Τόλμη», «θάρρος», «καλή πίστη», «δεσμεύομαι», ήταν μόνο μερικές από τις λέξεις που χρησιμοποίησε για να περιγράψει τις προθέσεις του, την ίδια ώρα που φρόντισε να θέσει και το πλαίσιο της λύσης.

«Πάντα εντός του συμφωνηθέντος πλαισίου του ΟΗΕ και με πλήρη σεβασμό των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καλούν για διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ. Σε μια εποχή που η διεθνής νομιμότητα δέχεται επίθεση, το διεθνές δίκαιο, τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών πρέπει να υπερισχύουν. Μια διευθέτηση που θα διαφυλάσσει τις θεμελιώδεις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα συμφέροντα όλων των Κυπρίων συμπατριωτών μου — Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων — όλα σε ίση βάση. (…) Χωρίς αναχρονιστικές εξαρτήσεις και σύστημα εγγυήσεων που δεν έχουν θέση σε μια ευρωπαϊκή χώρα», ήταν το πλαίσιο που έδωσε στη λύση ο Νίκος Χριστοδουλίδης .

Ο κίνδυνος

Τι θα συμβεί όμως αν όλα αυτά δεν γίνουν. Αν οι παράγοντες που πρόσθεσε στην εξίσωση του δεν εργαστούν κατά τον τρόπο που ο ίδιος οραματίζεται. Σε άλλο σημείο της ομιλία του, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, που γενικά έστειλε αισιόδοξα μηνύματα, φρόντισε να στείλει, κυρίως στη διεθνή κοινότητα το μήνυμα των συνεπειών εάν δεν ενεργοποιηθούν και αν δεν αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις.

Και υπενθύμισε:

-την προσπάθεια για τετελεσμένα στο Βαρώσι

-τις προκλήσεις και τις παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ

-τις παραβιάσεις και τις προκλήσεις και πρόσφατα και στο παρελθόν στη Νεκρή Ζώνη

«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, που θα βασίζεται στο συμφωνηθέν πλαίσιο, αποτελεί την απόλυτη προτεραιότητά μου. Το σημερινό status quo δεν μπορεί να είναι το μέλλον της Κύπρου. Δεν μπορεί να είναι το μέλλον των Κυπρίων», υπέδειξε ο Πρόεδρος.