Θ. Λουκαΐδης: Ραγδαία η ανάπτυξη του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας

Στη σημαντική ανάπτυξη του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας της Κύπρου τα τελευταία χρόνια, αναφέρθηκε σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ) Θεόδωρος Λουκαΐδης.

Ο κ. Λουκαΐδης είπε ότι το οικοσύστημα έχει μεγαλώσει αρκετά, μια ανάπτυξη η οποία ξεκίνησε λίγο πριν από τον πανδημία, με περισσότερα πανεπιστήμια και κέντρα αριστείας. Τα τελευταία, ανέφερε, αναπτύχθηκαν και με την υποστήριξη του ΙδΕΚ και λαμβάνοντας χρηματοδότηση από ένα πολύ ανταγωνιστικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Πρόσθεσε ότι πρόσφατα υπήρξε και έβδομη επιτυχία της Κύπρου στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, με ένα έβδομο κέντρο αριστείας το οποίο θα ασχοληθεί με θέματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, εξασφαλίζοντας και συγχρηματοδότηση από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Αναφέρθηκε επίσης στην αύξηση και άλλων ερευνητικών κέντρων και οργανισμών στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια, όπως και επιχειρήσεων. Σημείωσε ότι σήμερα υπάρχει πλέον μία κρίσιμη μάζα καινοτόμων επιχειρήσεων, τόσο νεοφυών όσο και μεγάλων, οι οποίες επενδύουν στην έρευνα και την καινοτομία.  Αυτές οι επιχειρήσεις, είπε, ενισχύθηκαν από το Ίδρυμα και σήμερα είναι σε πολύ καλή θέση και είναι ανταγωνιστικές με προϊόντα και υπηρεσίες στις αγορές, ενώ καταφέρνουν επίσης να εξάγουν τα καινοτόμα προϊόντα και λύσεις τους, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας στη χώρα. 

«Άρα είναι ένα οικοσύστημα το οποίο έχει αυξηθεί ραγδαία. Το ΙδΕΚ υποστηρίζει όλη αυτή την προσπάθεια και βεβαίως το μεγαλύτερο επίτευγμα είναι ότι τα τελευταία δύο χρόνια,  η Κύπρος κατατάσσεται στους strong innovators  στο European Innovation Scoreboard και  προσπαθούμε όχι μόνο να διατηρήσουμε τη θέση μας αλλά να τη βελτιώσουμε ακόμα περισσότερο», σημείωσε.

Μεγάλη ανταπόκριση στα προγράμματα του ΙδΕΚ

Όσον αφορά την ανταπόκρισή σε τρέχοντα και προηγούμενα προγράμματα του ΙδΕΚ, ο κ. Λουκαΐδης, ανέφερε ότι υπάρχει αρκετά μεγάλη ανταπόκριση η οποία διευρύνεται τα τελευταία χρόνια.

Από το 2016 μέχρι και σήμερα , σημείωσε, υπήρξαν πάνω από χίλιες πεντακόσιες προτάσεις που έχουν υποβληθεί και διατέθηκαν πέραν των €148 εκατομμυρίων. Πρόσθεσε ότι η κατανομή ήταν ισορροπημένη με ένα μείγμα πολιτικής για την περίοδο 2021-2027, το οποίο οποί εστιάζει σε πέντε πυλώνες: τον πυλώνα της έρευνας, τον πυλώνα της συνεργασίας και της μεταφοράς γνώσης προς την αγορά,  τον πυλώνα της καινοτομίας, την ενίσχυση των δομών και ικανοτήτων αλλά και προγράμματα διεθνοποίησης.

Πρόσθεσε ότι είναι ενθαρρυντικό ότι υπάρχει πλέον μία κατανομή μεταξύ ερευνητικών οργανισμών και επιχειρήσεων η οποία είναι σχεδόν 50-50,  καταδεικνύοντας το πολύ υψηλό ενδιαφέρον που υπάρχει και από επιχειρήσεις.  Περίπου χίλιες επιχειρήσεις, πρόσθεσε,  συμμετέχουν στα προγράμματα του Ιδρύματος.

«Το μεγάλο μας στοίχημα είναι να μπορέσουμε να δραστηριοποιήσουμε ακόμα περισσότερες κυπριακές επιχειρήσεις, να συμμετέχουν σε έρευνα και ανάπτυξη», σημείωσε.

Πρόσθεσε ότι το ΙδΕΚ έχει δώσει επιπρόσθετα κίνητρα για αυτόν τον τομέα, σε νεοεισερχόμενους για να μπορέσουν να δραστηριοποιηθούν.

Υγεία, ψηφιακές τεχνολογίες, αγροδιατροφή και άμυνα πρωταθλητές στην έρευνα και καινοτομία

Ερωτηθείς για τους τομείς που επωφελήθηκαν περισσότερο από τα προγράμματα του ΙδΕΚ τα τελευταία χρόνια, ο κύριος Λουκαΐδης σημείωσε ότι τα προγράμματα τους ιδρύματος καλύπτουν όλες τις τεχνολογικές περιοχές και όλες τις θεματικές και χρηματοδοτούν οτιδήποτε καινοτόμο, ανατρεπτικό και νέο αποτέλεσμα έρευνας.

Σημείωσε ωστόσο ότι όσον αφορά το οικοσύστημα της Κύπρου,  υπάρχουν ιδιαίτερα αυξημένες δυνατότητες στον τομέα της υγείας ο οποίος έχει απορροφήσει ένα σημαντικό ποσοστό από τη συνολική χρηματοδότηση,  οι ψηφιακές τεχνολογίες οι τεχνολογίες επικοινωνιών και πληροφορικής με επίσης αρκετά καλές δυνατότητες στο εθνικό οικοσύστημα, η αγροδιατροφή ένας τομέας ο οποίος εξελίσσεται, όπως είπε, τα τελευταία χρόνια,  τα ναυτιλιακά και ο τομέας της άμυνας. Στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι ο Ίδρυμα για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, έχει βγει και με θεματικά στοχευμένα προγράμματα και ένα από αυτά ήταν με το Υπουργείο Άμυνας. Πρόσθεσε ότι η συνεργασία που έχει αναπτυχθεί με το Υπουργείο έχει καταλήξει σε ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα ύψους τριών εκατομμυρίων ευρώ,  το οποίο έχει τρέξει και έχουν χρηματοδοτηθεί επτά έργα, τα οποία δίνουν λύσεις σε προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Υπουργείο Άμυνας.

Παράλληλα είπε ότι έχουν ενισχύσει και το οικοσύστημα ενέργειας με νέα χρηματοδοτικά προγράμματα τα οποία θα ανακοινωθούν και στο πλαίσιο του “REPowerEU”, υπό το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Ο κ. Λουκαΐδης είπε επίσης ότι χρηματοδοτήθηκαν και άλλα έργα σε τομείς όπως ο τουρισμός, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και ένα μεγάλο εύρος τομέων που καλύπτει το ΙδΕΚ μέσα από τα προγράμματα του.

Διασύνδεση ακαδημαϊκής έρευνας με την αγορά

Όσον αφορά τη διασύνδεση της ακαδημαϊκής έρευνας με την αγορά, ο κ.Λουκαΐδης είπε ότι πρόκειται για έναν τομέα στον οποίο διαχρονικά το Ίδρυμα αντιμετωπίζει προκλήσεις και προσπαθεί να αντιμετωπίσει μέσα από ειδικά προγράμματα αλλά και μεταφορά γνώσης.

Όπως είπε η διασύνδεση του ερευνητικού χώρου με τις επιχειρήσεις, με την παραγωγική βάση, για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της οικονομίας της χώρας είναι το μεγάλο στοίχημα.

«Υπάρχουν παραδείγματα πλέον καλών συνεργασιών, καταγράφονται και οι αυξημένες συνεργασίες και η δικτύωση μεταξύ αυτών των χωρών στους ευρωπαϊκούς δείκτες.  Έχουμε παραδείγματα επιτυχημένα», είπε.

Πρόσθεσε ότι το πρόγραμμα Co-Develop, έρχεται να δώσει την ευκαιρία συνεργασίας για να εντοπιστούν συγκεκριμένες λύσεις σε συγκεκριμένες προκλήσεις στην Κύπρο, οι οποίες μπορούν να λύσουν και αντίστοιχες προκλήσεις στο  εξωτερικό.

«Υπάρχουν άτομα τα οποία έφυγαν από το χώρο τον ακαδημαϊκό με τις γνώσεις τους, τις εμπειρίες τους, κρατώντας τις σχέσεις τους και τις επαφές τους και την υποστήριξη από τους ερευνητικούς αυτούς οργανισμούς και έχουν δημιουργήσει καινοτόμες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν στηριχθεί  από το Ίδρυμα», ανέφερε. Πρόσθεσε ότι μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ενάμιση με δύο χρόνια, έχουν καταφέρει να αντλήσουν ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, έχουν φέρει προϊόντα στην αγορά και δημιούργησαν τα πρώτα τους έσοδα από πωλήσεις τέτοιων προϊόντων.

Πρόσθεσε ότι αυτές οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να έχουν την υποστήριξη του ΙδΕΚ με στόχο να αναπτυχθούν ακόμα περισσότερο αλλά και να καταφέρουν να  μετατρέπουν τη γνώση τους σε προϊόντα και υπηρεσίες στις αγορές και να μεταφράζεται και η επένδυση του κράτους σε αντίκτυπο στην οικονομία της χώρας.

Όσον αφορά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το εθνικό σύστημα έρευνας και καινοτομίας, αναφέρθηκε στην ανάγκη δραστηριοποίησης περισσότερων κυπριακών επιχειρήσεων στο χώρο της έρευνας και της καινοτομίας, στην αξιοποίηση της πάρα πολύ καλής γνώσης που παράγεται από τους κυπριακούς ερευνητικούς οργανισμούς, όχι μόνο εθνικά αλλά και στο εξωτερικό,  ώστε να μπορέσουν να ηγηθούν πανευρωπαϊκών προγραμμάτων και να συμμετέχουν σε μεγάλα ερευνητικά δίκτυα.

Η άλλη πρόκληση, τόνισε, είναι να γίνουν αντιληπτά τα οφέλη της έρευνας και της καινοτομίας  τα οποία είναι πολλαπλά. Για αυτό το σκοπό, είπε,  το Ίδρυμα έχει ξεκινήσει πρόσφατα σειρά εκπαιδευτικών δράσεων για να επικοινωνήσει αυτά τα οφέλη με διάφορες εκδηλώσεις είτε για νεοεισερχόμενους είτε για υφιστάμενες επιχειρήσεις. Στόχος όπως είπε η αντιμετώπιση και άλλης μιας πρόκλησης  η οποία είναι η χαμηλή ικανότητα μέρους των επιχειρήσεων να καινοτομούν.

«Το μήνυμα είναι ότι υπάρχουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία,  σήμερα είναι πολύ περισσότερα και πολύ πιο στοχευμένα τα προγράμματα του Ιδρύματος  τα οποία μπορούν να αξιοποιήσουν όλοι οι φορείς, είτε ερευνητικοί είτε επιχειρήσεις, είτε κάποιοι που είναι πιο ανεπτυγμένοι στο έργο τους, είτε νέοι παίχτες στο οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας», ανέφερε.

Τα τρέχοντα προγράμματα:

Ο κ. Λουκαΐδης αναφέρθηκε επίσης στην πλούσια εργαλειοθήκη του ΙδΕΚ με τρέχοντα προγράμματα και υπηρεσίες που έχουν ως στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη του εθνικού οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας.  

Μεταξύ αυτών των πρόγραμμα Pree-Seed, ένα πρόγραμμα που στηρίζει την αρχική δημιουργία καινοτόμων επιχειρήσεων με χρηματοδότηση μέχρι 120,000 ευρώ και έχει ως καταληκτική ημερομηνία τις 3 Νοεμβρίου.

Επίσης στο πρόγραμμα Co-Develop το οποίο αφορά τη συνεργασία μεταξύ ερευνητικών οργανισμών και επιχειρήσεων για να υποστηρίξει τη μεταφορά γνώσης προς την αγορά από ερευνητικούς οργανισμούς. Η πρόσκληση που τρέχει αυτή τη στιγμή αφορά τους τομείς της αγροδιατροφής, τον τομέα των θαλάσσιων και ναυτιλιακών οικοσυστημάτων και τον τομέα της υγείας με χρηματοδότηση ανά έργο τα 600.000 ευρώ και με καταληκτική ημερομηνία τις 20 Οκτωβρίου.

Αναφέρθηκε επίσης σε εργαστήρια δικτύωσης των φορέων και των ατόμων του οικοσυστήματος που πραγματοποιούνται 19 - 25 Σεπτεμβρίου στη Λευκωσία.

Επίσης αναφέρθηκε στο πρόγραμμα Proof of Concept, ένα μικρό χρηματοδοτικό πρόγραμμα με 40.000 ευρώ ανά έργο και καταληκτική ημερομηνία τις 10 Νοεμβρίου που αφορά την προκαταρκτική διερεύνηση εφαρμογής τεχνολογίας στην αγορά.

Το πρόγραμμα Bridge2 Horizon, φιλοδοξεί να ενισχύσει την εξωστρέφεια και διεθνοποίηση του συστήματος, υποστηρίζοντας ερευνητικές ομάδες να ενισχύσουν τις προτάσεις τους τις οποίες θα μετατρέψουν σε προτάσεις οι οποίες υποβάλλονται στο μεγάλο φιλόδοξο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Ορίζοντας Ευρώπη».

Ο κ. Λουκαΐδης επεσήμανε ότι εντοπίζονται κάποιες αδυναμίες όσον αφορά το να ηγηθεί η Κύπρος έργα στην ΕΕ, παρόλο που η συμμετοχή της χώρας είναι αρκετά καλή στον «Ορίζοντα Ευρώπη»,

«Θέλουμε περισσότερη προσπάθεια στο να ηγηθούμε έργων, κάτι που ενισχύει το κύρος της χώρας αλλά και των ιδίων των οργανισμών οι οποίοι ηγούνται έργων πανευρωπαϊκών», ανέφερε.

Είπε ακόμα ότι τρέχει το πρόγραμμα «DISRUPT», ένα πρόγραμμα μεικτής χρηματοδότησης το οποίο επιχειρεί να δώσει υποστήριξη σε εταιρείες οι οποίες  έχουν προϊόντα ελάχιστων προδιαγραφών (Minimum Viable Product-MVP) στην αγορά και τους επιτρέπει να συνδυάσουν ιδιωτικά κεφάλαια με κρατική χορηγία για να αναπτυχθούν περαιτέρω και ναμπουν στις διεθνείς αγορές.

Όλα αυτά τα προγράμματα, ανέφερε, ενισχύονται από ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών του ιδρύματος, το οποίο καλύπτει τα θέματα μεταφοράς γνώσης αλλά και υποστηρικτικές υπηρεσίες καινοτομίας μέσω του Innovation Factory, ώστε να ενισχυθούν οι δυνατότητες των ατόμων να προχωρήσουν σε πιο επιτυχημένα έργα.

29 Σεπτεμβρίου η Ευρωπαϊκή Βραδιά του Ερευνητή

Αποκορύφωμα των ενημερωτικών εκδηλώσεων του ΙδΕΚ, η «Ευρωπαϊκή Βραδιά του Ερευνητή» που φέτος διοργανώνεται στον χώρο της Κρατικής Έκθεσης, με θέμα «Ευρωπαϊκές Αποστολές».

Όπως ανέφερε ο κ. Λουκαΐδης, το συγκεκριμένο θέμα, επιλέχθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αντανακλά τα φιλόδοξα μεγάλα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής  σε σοβαρές προκλήσεις όπως η πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου,  η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η καθαριότητα των ωκεανών και των υδάτων κ.α.

Πρόσθεσε ότι είναι μία μεγάλη εκδήλωση η οποία διοργανώνεται ταυτόχρονα σε 350 πόλεις σε όλη την Ευρώπη και μία γιορτή της επιστήμης. Σε αυτήν, όπως είπε, θα συμμετέχει το Κυπριακό οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας με περίπτερα και θα προβάλει το έργο του στους νέους και νέες, μαθήτριες και μαθητές, ώστε να αναπτυχθούν από νωρίς ικανότητες και δεξιότητες και η περιέργεια σε πιο μικρές ηλικίες. Στόχος, ανέφερε είναι όχι μόνο να εμπνεύσει τι νέα γενιά αλλά να αναδειχθεί και στο ευρύτερο κοινό η σημασία της έρευνας και καινοτομίας και τα πολύ καλά αποτελέσματα που υπάρχουν στην Κύπρο.  Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Στην έκθεση μεταξύ άλλων θα υπάρχουν ζωντανά πειράματα, διαγωνισμοί,  διαδραστικά παιχνίδια και πολλές εκπλήξεις για μικρούς και μεγάλους. Η εκδήλωση θα ξεκινήσει από το πρωί και θα διαρκέσει ολόκληρη την ημέρα. Ο κ. Λουκαΐδης απηύθυνε πρόσκληση σε όλους να επισκεφτούν το χώρο και να  εμπνευστούν από αυτά που έχει να επιδείξει το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας της χώρας.