Το χρονικό της κυπριακής «κυρτωματομανίας»-Πότε ξεκίνησαν, ποιοι τα ζητούν, γιατί δεν αφαιρούνται

Για ακόμα μια φορά την περασμένη Πέμπτη, ένα θέμα που απασχολεί και προκαλεί τεράστια δυσφορία, ανάμεσα στους Κύπριους οδηγούς και χρήστες του οδικού δικτύου, τέθηκε ενώπιον της επιτροπής Μεταφορών της Βουλής. Πρόκειται για το θέμα των κυρτωμάτων, όπου υπάρχει μια γενικότερη ομοφωνία, ανάμεσα στην κοινωνία, ότι τα προβλήματα που δημιουργούν είναι περισσότερα από τα θετικά, ειδικά από τη στιγμή που τοποθετούνται ανεξέλεγκτα.

Την ώρα που σε ολόκληρη την υπόλοιπη Ευρώπη τα κυρτώματα αφαιρούνται, οι κυπριακοί δρόμοι είναι γεμάτοι με αυτά, προκαλώντας όχι μόνο δυσφορία στους οδηγούς, αλλά και προβλήματα στα αυτοκίνητα, αυξάνοντας παράλληλα και τους ρύπους που ελευθερώνονται στο περιβάλλον.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μελέτησαν τις κακοτεχνίες των κυρτωμάτων στη Βουλή-Προβληματισμός για τους βανδαλισμούς σε πινακίδες

Καθ΄ ύλην αρμόδιο για το θέμα των κυρτωμάτων, είναι το Τμήμα Δημοσίων Έργων, το οποίο υπεραμύνεται των μέχρι σήμερα χειρισμών του, ρίχνοντας την ευθύνη σε άλλες υπηρεσίες για την ανεπίτρεπτη κατάσταση που παρουσιάζουν σήμερα οι κυπριακοί δρόμοι. Το Τμήμα Δημοσίων Έργων πάντως μαζί με το αρμόδιο Υπουργείο, έχουν γίνει δέκτες έντονων παροτρύνσεων και υποδείξεων για τον μεγάλο αριθμό κυρτωμάτων που έχουν τοποθετηθεί στο οδικό δίκτυο.

3327 αιτήματα για κυρτώματα

Σύμφωνα με σχετικό σημείωμα που προωθήθηκε στη Βουλή σε σχέση με το θέμα των κυρτομάτων, είναι ενδεικτικό της μανίας με την οποία επιζητήθηκε η τοποθέτηση τους, είτε από δήμους, είτε από κοινότητες ή ακόμα και από μεμονωμένους πολίτες, ότι υποβλήθηκαν συνολικά 3327 αιτήματα, κατά μέσο όρον 200 ανά έτος για κατασκευή κυρτωμάτων. Μάλιστα, ακόμα και όταν ένα αίτημα απορριπτόταν από το Τμήμα Δημοσίων Έργων υποβαλλόταν ξανά για δεύτερή ή ακόμα και τρήιητη φορά.

Αρμόδια για την απόφαση εάν θα τοποθετηθεί σε ένα σημείο του οδικού δικτύου κύρτωμα είναι μια Τεχνική Επιτρπή των Δημοσίων έργων η οποία όπως αναφέρεται στο σημείωμα, εξετάζει με ιδιαίτερη αυστηρότητα τα αιτήματα για τοποθέτηση νέων κυρτωμάτων, με τα ποσοστά μη υιοθέτησης των αιτημάτων να ανέρχονται στο 75-95% ιδιαίτερα τα τελευταία 7 χρόνια.

Η Νομοθεσία και οι προδιαγραφές

Πλέον όλοι οι οδηγοί γνωρίζουν ότι τα περισσότερα κυρτώματα δεν είναι ίδια μεταξύ τους. Για αυτό σε κάποια ελαττώνουν πολύ και σε άλλα λιγότερο όταν είναι να τα περάσουν. Αυτό καταδεικνύει και την αδυναμία ελέγχου τοποθέτησης και κατασκευής των κυρτωμάτων.

Σύμφωνα με τα Δημόσια Έργα, η κατασκευή κυρτωμάτων περιλαμβάνεται ως μέτρο κυκλοφοριακής ύφεσης όπως έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο. Με βάση το πρότυπο από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, ετοιμάσθηκαν τυπικά σχέδια τα οποία αναθεωρήθηκαν το 2019. Τα πρότυπα αυτά καθορίζουν μεταξύ άλλων τη γεωμετρία, το ύψος, την κλίση, το σχήμα του κυρτώματος ως επίσης και την απαραίτητη σήμανση και σηματοδότηση που πρέπει να τοποθετηθεί και χαραχθεί.

Τονίζεται, παράλληλα ότι η κατασκευή των κυρτωμάτων, των υπερυψωμένων πλατό ως επίσης και υπερυψωμένων διαβάσεων πεζών, από οποιανδήποτε Αρχή υλοποιεί τα μέτρα αυτά, πρέπει να συνάδει με τα σχέδια αυτά και τα πρότυπα του Τμήματος Δημοσίων Έργων.

Διαδικασία εξέτασης αιτημάτων

Αιτήματα για κατασκευή κυρτωμάτων μπορούν να υποβληθούν από πολίτες, οργανωμένα σύνολα, Δήμους, την Αστυνομία, ή άλλες Υπηρεσίες και Τμήματα. Όλα τα αιτήματα για κατασκευή κυρτωμάτων οδοστρώματος εξετάζονται και αξιολογούνται μετά από επιτόπια επίσκεψη λειτουργών του Τμήματος Δημοσίων Έργων, συχνά συνοδευόμενοι από την Αστυνομία ή και την Τοπική Αρχή.

Στη συνέχεια εξετάζονται από την Αρμόδια Διατμηματική Επιτροπή (Τεχνική Επιτροπή του Κεντρικού Φορέα για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων), στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι του ΤΔΕ, του Αρχηγείου Αστυνομίας, του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, της Ένωσης Δήμων, και η Τοπική Αυτοδιοίκηση (δηλ. εκπρόσωποι των Επαρχιακών Διοικήσεων και Τοπικών Αρχών).

Εφόσον η Τεχνική Επιτροπή υιοθετήσει το αίτημα για την κατασκευή κυρτωμάτων, την ευθύνη για την υλοποίηση τους αναλαμβάνει η Αρχή στην οποία εμπίπτει η αρμοδιότητα του δρόμου στον οποίο εγκρίθηκαν τα κυρτώματα, η οποία προωθεί ενέργειες για υλοποίηση τους ή ανάθεσης της υλοποίησης τους. Οι Αρχές που έχουν υπό την αρμοδιότητα τους οδικό δίκτυο και ως εκ τούτου υλοποιούν και κυρτώματα σε αυτό, είναι το Τμήμα Δημοσίων Έργων, οι Δήμοι, και οι Επαρχιακές Διοικήσεις.

Με ποια κριτήρια λαμβάνονται οι αποφάσεις

Τα κριτήρια που εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο σε συνεδρία του που πραγματοποιήθηκε στις 30 Μαρτίου 2005 για την κατασκευή κυρτωμάτων οδοστρώματος, με βάση τα οποία εξετάζονται από την Τεχνική Επιτροπή του Κεντρικού Φορέα για την Επίλυση Κυκλοφοριακών Προβλημάτων, μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν τα εξής:

-Το ανώτατο όριο ταχύτητας του δρόμου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 50 χλμ/ώρα (μειώνεται στην περιοχή των κυρτωμάτων στα 30 χλμ/ώρα).

-Στον υπό εξέταση δρόμο παρατηρούνται σε σημαντικό ποσοστό ταχύτητες οχημάτων αρκετά ψηλότερες του ορίου ταχύτητας καθώς και σημαντική διασταύρωση του δρόμου από πεζούς.

-Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στη διακίνηση, χρήση και διασταύρωση του δρόμου από ευπαθείς κατηγορίες πεζών, όπως παιδιά, ηλικιωμένους κ.ά. και ιδιαίτερα όταν γειτνιάζουν σχολεία, πάρκα εκκλησίες.

-Ο δρόμος να είναι τοπικής σημασίας και να παρατηρούνται διαμπερείς διακινήσεις οχημάτων που αποτελούν κίνδυνο, ή οχληρία για τους κατοίκους,

-Ο δρόμος παρουσιάζει ιστορικό σοβαρών οδικών συγκρούσεων.

Ποιος τα ελέγχει

Αναμφίβολα η κατάσταση πολλών κυρτωμάτων ανά το Παγκύπριο σήμερα, είναι σε τραγική κατάσταση, αλλού έχουν ανοίξει λακκούβες, που καθιστά το ύψος τους πολύ μεγαλύτερο, αλλού τα χάλασας για κάποια έργα και όταν τα ξανάφτιαξαν, έγιναν κακοτεχνίες και άλλα πολλά.

Με βάση τους Κανονισμούς, τα κυρτώματα θα πρέπει να ελέγχονται και να συντηρούνται από την Αρχή στην αρμοδιότητα της οποία εμπίπτει ο εκάστοτε δρόμος. Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται επι τόπου και πρέπει να εξετάζεται κατά πόσον έχουν ακολουθηθεί τα πρότυπα και οι προδιαγραφές του ΤΔΕ. Σε περίπτωση που εντοπίζονται αστοχίες ή φθορές, η Αρμόδια Αρχή πρέπει να προβαίνει σε επιδιόρθωση η ανακατασκευή των μέτρων ύφεσης.

Κι επειδή οι κακοτεχνίες ήταν και παραμένουν πολλές, τον Φεβρουάριο του 2020, το Τμήμα Δημοσίων Έργων διοργάνωσε ημερίδα στην οποία είχαν καλεστεί και παρευρεθεί όλες οι Αρμόδιες Αρχές που κατασκευάζουν και συντηρούν κυρτώματα.

Εκεί αρμόδιοι λειτουργοί επεξήγησαν εκ νέου τα γεωμετρικά πρότυπα, τις προδιαγραφές και τα σχέδια για την κατασκευή κυρτωμάτων. Επίσης, είχε γίνει πρακτική επεξήγηση του τρόπου ελέγχου των κυρτωμάτων και των υπερυψωμένων πλατό και είχαν συζητηθεί οι συνήθεις κατασκευαστικές αστοχίες δίνοντας σε κάθε περίπτωση τρόπους επίλυσης.

Μάλιστα το Υπουργείο Μεταφορών έδωσε οδηγίες όπως όλες οι αρμόδιες Αρχές όπως προβούν σε επιτόπιους ελέγχους όλων των κυρτωμάτων και πλατό και όπου απαιτείται να προωθήσουν διαδικασίες για συντήρηση ή και ανακατασκευή τους.

Ακόμα περιμένουν μελέτη για την υγεία

Το θέμα επηρεασμού της υγείας από την κατασκευή κυρτωμάτων από τις ρυπογόνες εκπομπές οχημάτων, είναι κάτι που συχνά χρησιμοποιείται ως επιχείρημα από τους πολέμιους των κυρτωμάτων. Παρά το γεγονός ότι αυτές οι πληροφορείς έφτασαν στα αυτιά του Τμήματος Δημοσίων Έργων, μέσα από σχετικά δημοσιεύματα ή και μελέτες που έχουν δημοσιευτεί σε χώρες στο εξωτερικό ως επίσης και μέσα από τις αναφορές που έγιναν στη συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Μεταφορών Επικοινωνιών και Έργων που έγινε στις 9 Μαρτίου 2023, μέχρι σήμερα δεν έχει αλλάξει η πολιτική για τα κυρτώματα.

Όπως αναφέρεται στο σημείωμα που προωθήθηκε στη Βουλή, το Τμήμα Δημοσίων Έργων, «δεν έχει λάβει οποιαδήποτε επίσημη μελέτη από Αρμόδιο Τμήμα που να επιβεβαιώνει τις άμεσες ή έμμεσες επιπτώσεις των κυρτωμάτων στην ανθρώπινη υγεία».

Στο σημείωμα προστίθεται πως, «το κύρτωμα είναι ένα «σκληρό» μέτρο στο οδικό δίκτυο, το οποίο αναγκάζει τη μεγαλύτερη πλειοψηφία των οδηγών να μειώσει ταχύτητα, τόσο των οδηγών που τηρούν το όριο ταχύτητας όσο και των οδηγών που δεν το τηρούν. Το κύρτωμα ουσιαστικά «τιμωρεί» όλους τους οδηγούς για μια μερίδα οδηγών που δεν τηρούν τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και κυρίως τα όρια ταχύτητας»,αναφέρει το Τμήμα Δημοσίων Έργων.

Και προσθέτει: «Η ταχύτητα αποτελεί μια από τις πιο σοβαρές αιτίες που από μόνη της, ή σε συνδυασμό με άλλες αιτίες δημιουργούν συνθήκες πρόκλησης οδικών συγκρούσεων. Η κατασκευή κυρτωμάτων οδοστρώματος αποδεδειγμένα αποτελεί ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα για τη μείωση των ταχυτήτων και σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Αστυνομίας τα κυρτώματα μειώνουν τον αριθμό των οδικών συγκρούσεων στα τμήματα δρόμου που έχουν κατασκευαστεί», καταλήγει.