Η αποτροπή των τουρκικών σχεδιασμών, η κατάσταση στην Πύλα και η επίσκεψη Γιέτζια

Κανένας εφησυχασμός δεν υπάρχει αναφορικά με το ζήτημα της Πύλας, καθώς, παρά τη θετική ανακοίνωση από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και τις αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα, οι Τούρκοι συνεχίζουν να διακηρύττουν ότι το έργο θα προχωρήσει.

Τις τελευταίες ημέρες φαίνεται ότι δεν γίνονται εργασίες επί του εδάφους, αλλά κάποιου είδους προπαρασκευαστική δουλειά, μέχρι η τουρκική πλευρά να αποφασίσει την επόμενη της κίνηση. Γι’ αυτό και η Κυβέρνηση συνεχίζει τον διπλωματικό αγώνα, με στόχο να ασκηθούν οι πιέσεις εκείνες, που δεν θα επιτρέψουν την υλοποίηση των τουρκικών σχεδιασμών στην Πύλα και την οποιαδήποτε παραβίαση του στάτους κβο. Η Κυβέρνηση επαναλαμβάνει πως δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό οτιδήποτε θέτει εν αμφιβόλω το καθεστώς της νεκρής ζώνης και εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση σε διπλωματικό επίπεδο, παρακολουθώντας, ταυτόχρονα, προσεκτικά τις τουρκικές ενέργειες και τοποθετήσεις.

Το τουρκικό ΥΠΑΜ, πάντως, το οποίο έχει να κερδίσει από την ύπαρξη του δρόμου Πύλας-Άρσους, καθώς είναι οι ανάγκες του κατοχικού στρατού που θα εξυπηρετούνται, παρά τις προφάσεις περί ανθρωπιστικού έργου, άφησε να διαρρεύσει πως η τελική απόφαση για την κατασκευή του θα την λάβει το ψευδοκράτος. Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο εάν πρόκειται για μία προσπάθεια της κατοχικής χώρας να τηρήσει αποστάσεις από ένα γεγονός που καταδικάστηκε τόσο ευρέως, σε μία περίοδο που προσπαθεί να αποκαταστήσει τις διεθνείς της σχέσεις και να προχωρήσει την ευρωτουρκική ατζέντα ή αν πρόκειται για άλλη μία προσπάθεια να καλλιεργήσει εικόνα περί ύπαρξης «κυριαρχίας» και «κράτους» στα κατεχόμενα. Ενδεχομένως, όμως, οι Τούρκοι να προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο, μέχρι να αποφασίσουν τα επόμενα βήματά τους, δεδομένων των πιέσεων που γίνονται αποδέκτες αλλά και των προτεραιοτήτων που τίθενται στην Άγκυρα, που δεν είναι πάντοτε απόλυτα ευθυγραμμισμένες με αυτές των κατεχομένων.

Ο Ειδικός Αντιπρόσωπος του ΓΓ, Κόλιν Στιούαρτ, βρίσκεται σε επαφή με τις δύο πλευρές, σε μια προσπάθεια να επιλυθεί το ζήτημα, αν και γίνεται κατανοητό πως ο μόνος τρόπος να γίνει αυτό είναι η τουρκική πλευρά να σταματήσει τις παραβιάσεις. Πάντως και η πλευρά των ΗΕ θα ήθελε να αποφύγει οποιαδήποτε νέα σύγκρουση, η οποία θα αύξανε εκ νέου τις εντάσεις και θα έθετε ξανά σε κίνδυνο το προσωπικό της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Την ίδια στιγμή, είναι ξεκάθαρο πως θα πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, σύμφωνα με την εντολή της, και γι’ αυτό παρακολουθεί την τουρκική δραστηριότητα και δηλώνει ετοιμότητα να επέμβει εκ νέου, εάν χρειαστεί.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως το θέμα δεν θεωρείται λήξαν ούτε στο ανώτατο επίπεδο των ΗΕ. Την Τρίτη, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Κύπρο, ο Βοηθός ΓΓ, Μίροσλαβ Γιέτζια, διευθέτησε να συναντηθεί με Σλοβάκους και Βρετανούς ειρηνευτές, οι οποίοι βρίσκονταν στη νεκρή ζώνη στις 18 του μήνα και δέχθηκαν επίθεση από το κατοχικό καθεστώς. Στόχος του είναι να τους ευχαριστήσει αλλά κυρίως να ενημερωθεί και από τους ίδιους, κάποιοι εκ των οποίων έχουν τραυματιστεί, για το τι συνέβη εκείνη την ημέρα στην Πύλα. Πληροφορίες, μάλιστα, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να επισκεφθεί την περιοχή για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι τι συμβαίνει ή να παρατηρήσει από αέρος, από το ελικόπτερο των ΗΕ.

Η επίσκεψη Γιέτζια, βέβαια, είχε οριστεί πριν από τα γεγονότα στην Πύλα και οι επαφές του για το θέμα αυτό είναι συμπληρωματικής της αποστολής του, που σχετίζεται με τις προσπάθειες επανέναρξης της διαπραγματευτικής διαδικασίας στο Κυπριακό, ενόψει και της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού. Ο αξιωματούχος των ΗΕ θα επιχειρήσει να καταγράψει τις θέσεις των δύο πλευρών, οι οποίες -με βάση τις δημόσιες δηλώσεις τους- είναι εκ διαμέτρου αντίθετες, ώστε να αποκτήσει πλήρη εικόνα ο Αντόνιο Γκουτέρες για τις συνθήκες που ισχύουν και να αποφασίσει κατά πόσον θα ήταν χρήσιμο, σε αυτό το σημείο, να διευθετηθεί μια τριμερής συνάντηση στη Νέα Υόρκη. Υπενθυμίζεται, πάντως, πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήθελε να εκμεταλλευτεί την εδώ παρουσία του Βοηθού ΓΓ για να πραγματοποιηθεί κοινή συνάντηση, αλλά προσέκρουσε για άλλη μία φορά στην αρνητική στάση του Ερσίν Τατάρ, που απέκλεισε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, χαρακτηρίζοντας την ιδέα του Νίκου Χριστοδουλίδη ως… κακόβουλη.

Η Κυβέρνηση θεωρεί πολύ θετικό το γεγονός πως το ΣΑ, μέσα από τη δήλωσή του, τάσσεται υπέρ του διορισμού ενός απεσταλμένου του ΓΓ, με τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο να δηλώνει πως θα είχε υψηλή προστιθέμενη αξία μια τέτοια εξέλιξη, αφού θα μπορούσε να βοηθήσει στο ξεκλείδωμα του Κυπριακού. Ο Πρόεδρος αναμένεται να επαναλάβει στον Βοηθό ΓΓ την ετοιμότητά του για επανέναρξη των συνομιλιών από το σημείο που έμειναν, σε αντίθεση με τον εγκάθετο της κατοχής, ο οποίος σε κάθε ευκαιρία επαναλαμβάνει ότι αυτό το εγχείρημα έχει πεθάνει και θέτει ως προαπαιτούμενο για διάλογο την αναγνώριση «κυριαρχικής ισότητας» και «ισότιμου καθεστώτος» στο ψευδοκράτος, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό και είναι εκτός των παραμέτρων του ΟΗΕ. Δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσον υπάρχει περιθώριο να αλλάξει στάση, εάν η Άγκυρα θεωρήσει πως θα μπορούσε να είχε κέρδος από την επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Σε ρητορικό επίπεδο, όμως, επαναλαμβάνονται οι ίδιες θέσεις και από την Τουρκία, στις οποίες προστέθηκε την τελευταία εβδομάδα και η επιθετική γλώσσα ως προς τα ΗΕ, τα οποία κατηγορούνται για μεροληψία, διαστρέβλωση, ακόμη και για πρόκληση βίας, σε μία προσπάθεια να τους επιρρίψουν την ευθύνη για την κλιμάκωση στην Πύλα.