Μάχη με τις μεταναστευτικές ροές, άλλαξαν οι διαδρομές των μεταναστών-Αυξήθηκαν οι επιστροφές

Με αμείωτους ρυθμούς συνεχίζονται οι μεταναστευτικές ροές στην Κύπρο, με τα νέα δεδομένα να δείχνουν ότι πλέον έχει αλλάξει ο τρόπος δράσης των διακινητών, καθώς φαίνεται να μετατοπίζεται το ισοζύγιο των αφίξεων δια μέσου της θαλάσσιας οδού, κάτι που διαφαίνεται και μέσα από τις τελευταίες αφίξεις σκαφών στο Κάβο Γρκέκο, ωστόσο από τα στοιχεία φαίνεται πως έχει αυξηθεί ο αριθμός των επιστροφών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, κατά το τελευταίο τρίμηνο, έχουν καταφθάσει στο νησί μας παράνομα συνολικά 2,318 άτομα, ενώ κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, επαναπροωθήθηκαν 2,714 παράτυποι μετανάστες.

Επιπρόσθετα, τους τελευταίους δυο μήνες, δηλαδή Ιούνιο και Ιουλίου, έχουν παρατηρηθεί αλλαγές στον τρόπο δράσης των διακινητών, με το ισοζύγιο των αφίξεων να διαφοροποιείται. Όπως φαίνεται άλλωστε και μέσα από στατιστικά στοιχεία, μέχρι τον Μάιο του 2023, το 95% των αιτητών ασύλου εισήλθε παράνομα από τα κατεχόμενα εδάφη, διά μέσου της Πράσινης Γραμμής, προς τις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ το 5% των αιτητών ασύλου έχει αφιχθεί μέσω της θάλασσας, είτε από την Τουρκία, είτε από τη Συρία και τον Λίβανο.

Χαρακτηριστικό πάντως, είναι το γεγονός πως από αυτό το μεγάλο ποσοστό μεταναστών που προέρχονται κυρίως από την Υποσαχάρια Αφρική, φαίνεται να χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης για να ταξιδέψουν προς τις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου, και από εκεί διασχίζουν την Πράσινη Γραμμή στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Μάλιστα, η πλειοψηφία των παράτυπων μεταναστών που διασχίζουν την Πράσινη Γραμμή χρησιμοποιούν τη λεγόμενη «φοιτητική βίζα» από εγγραφή σε «κολλέγια» στα κατεχόμενα, με το ποσοστό αυτό, για το 2023, να ξεπερνάει το 70%.

Επιπρόσθετα, τα τελευταία επτά χρόνια, η Κύπρος φαίνεται να φιγουράρει στην κορυφή της λίστας των χωρών, με τον υψηλότερο αριθμό νέων αιτήσεων ασύλου σε σχέση με τον πληθυσμό της. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το ποσοστό των αιτητών και δικαιούχων καθεστώτος διεθνούς προστασίας στην Κύπρο υπερβαίνει το 6% του πληθυσμού της χώρας, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο σε σύγκριση με περίπου 1% που αντιστοιχεί σε άλλες χώρες πρώτης γραμμής και ακόμη πιο χαμηλό για τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.

Πιο συγκεκριμένα, στην Κύπρο, συνολικά για το 2022 καταγράφηκαν 23.864 νέοι αιτητές ανά εκατομμύριο κάτοικοι, διπλάσιος αριθμός από την Αυστρία (11.848) και επταπλάσιος από του Λουξεμβούργο (3.711). Έτσι, η αύξηση των αιτήσεων στην Κύπρο από το 2015 και εντεύθεν άγγιξε το 490%.

Εμπόδια στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού

Την ίδια ώρα που καταβάλλονται τεράστιες και επίπονες προσπάθειες για την αντιμετώπιση και επίλυση του μεταναστευτικού, υπάρχουν συγκεκριμένα ζητήματα, τα οποία δυστυχώς, δεν βοηθούν την επικρατούσα κατάσταση, αλλά τουναντίον, διογκώνουν το μεταναστευτικό πρόβλημα.

Το ένα από αυτά, είναι η Πράσινη Γραμμή, μέσω της οποίας φαίνεται να διέρχεται η πλειοψηφία των μεταναστών, ενώ την ίδια ώρα, πονοκέφαλο για γερά νεύρα, αποτελεί το γεγονός ότι δεν θεωρείται εξωτερικό σύνορο της ΕΕ, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται περιορισμοί και ειδικές προσεγγίσεις.

Επιπρόσθετα, η έλλειψη υποδομών και χώρων κράτησης για τα άτομα όπου η αίτησή τους απορρίφθηκε για άμεση επιστροφή στη χώρα καταγωγής τους, αποτελεί τροχοπέδη στην αύξηση των επιστροφών, ενώ παράλληλα, η απότομη αύξηση των αριθμών αιτήσεων, προκαλεί σοβαρά προβλήματα στις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους, ώστε να ανταποκριθούν άμεσα στον μεγάλο όγκο που υπάρχει ενώπιον τους.

Ακόμη, τα κενά του συστήματος ασύλου, η αδυναμία και η ανεπάρκεια για αποτελεσματική διεκπεραίωση του μεγάλου όγκου αιτήσεων όλα αυτά τα χρόνια, έχει ως αποτέλεσμα σήμερα να παρατηρούνται καθυστερήσεις και δημιουργία μακροχρόνιων διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων, γεγονός που αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα έλξης για τους παράτυπους μετανάστες και για τα δίκτυα λαθρομεταναστών.

Το πλάνο του Υπουργείου Εσωτερικών

Πρώτιστο μέλη του Υπουργείο Εσωτερικών, είναι η καλύτερη διαχείριση και επίσπευση των διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου, ώστε να ενισχυθούν και να αυξηθούν οι επιστροφές των υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους.

Επιπρόσθετα, λαμβάνονται μέτρα αποτροπής των παράτυπων ροών, όπως η δημιουργία της Μονάδας Επιτήρησης της Πράσινης Γραμμής με τους 218 Αστυφύλακες, για την αποτροπή των παράνομων διελεύσεων και τον εντοπισμό των διακινητών. Παράλληλα, σημαντική κρίνεται και η φύλαξη των Κέντρων Κράτησης των μεταναστών και η συνοδεία τους, ενώ σημαντική είναι η εγκατάσταση εποπτικών ηλεκτρονικών μέσων, αναμένεται ότι θα βοηθήσει για την αντιμετώπιση των ροών.

Επιπρόσθετα, η ενίσχυση των υποδομών υποδοχής και φιλοξενίας όπου βρίσκονται οι υπήκοοι τρίτων χωρών, αναμένεται ότι θα απλοποιήσει τις διαδικασίες και θα αποφεύγονται οι συνωστισμοί στα ειδικά Κέντρα, ενώ σημαντική ενέργεια για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, είναι και η ίδρυση του Υφυπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.

Αυξήθηκαν οι επιστροφές

Αξίζει να σημειωθεί, ότι οι αριθμοί των επιστροφών τους τελευταίους τέσσερις μήνες για το Υπουργείο Εσωτερικών, είναι αρκετά σημαντικοί. Με μια μικρή σύγκριση του τετράμηνου, Μάρτιο – Ιούνιο του 2022, διαφαίνεται πως οι επιστροφές ήταν 1.714, ενώ το 2023 από τον Μάρτιο μέχρι Ιούνιο, οι επιστροφές φτάνουν στις 2.912. Επίσης, οι αιτήσεις μεταξύ του 2022 και της αντίστοιχης περιόδου του 2023 μειώθηκαν κατά 46%.

Απώτερος στόχος ωστόσο του Υπουργείου Εσωτερικών, είναι ο αριθμός των επιστροφών να αυξηθεί ακόμη περισσότερο, με στόχο να πλησιάσει τις 1.000 επιστροφές μηνιαίως.

Άλλωστε, συγκρίνοντας τα στοιχεία των τεσσάρων τελευταίων μηνών με τους αντίστοιχους περσινούς, υπάρχει μια δραστική μείωση των αιτήσεων ασύλου, εξέλιξη η οποία δημιουργεί μια συγκρατημένη αισιοδοξία. Συγκεκριμένα, οι αιτήσεις ασύλου για τους μήνες Μάρτιο-Ιούνιο 2022 ήταν 8.855, ενώ φέτος για τους αντίστοιχους μήνες ήταν λιγότερες από τις μισές, δηλαδή, 4.060.