Καλοκαιρινή ανάπαυλα και μετά διπλές εκλογές στο μενού των κομμάτων

Η τελευταία Ολομέλεια της Βουλής σηματοδοτεί την έναρξη της θερινής περιόδου στην πολιτική ατζέντα της Κύπρου. Μιας περιόδου κατά την οποία διαχρονικά τα κόμματα ρίχνουν ρυθμούς και ανασυντάσσονται ενόψει των προκλήσεων του Φθινοπώρου.

Το φετινό καλοκαίρι, όπως και το περσινό, είναι στην ουσία προεκλογικό. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν παρατηρείται φέτος η εγρήγορση που υπήρχε, σε κάποιο βαθμό τουλάχιστον, πέρσι. Αφενός επειδή οι εκλογές είναι τον ερχόμενο Ιούνιο και όχι τον Φεβρουάριο, άρα υπάρχει πολύ περισσότερος χρόνος και αφετέρου γιατί είναι χαμηλότερου ενδιαφέροντος σε σχέση με τις Προεδρικές Εκλογές. Έτσι η κινητικότητα είναι, σε αυτή τη φάση, περιορισμένη, με τα κόμματα να δουλεύουν προς αυτές παράλληλα με άλλες δραστηριότητες και να μην δίνουν την εντύπωση πως αποτελούν γι’ αυτά προτεραιότητα στην παρούσα χρονική συγκυρία.

Ο συνδυασμός των Ευρωεκλογών και των εκλογών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, παρόλο που ήταν γνωστός εδώ και πολύ καιρό, έχει περιπλέξει αρκετά την κατάσταση για τις πολιτικές δυνάμεις, καθώς δημιουργεί νέες ισορροπίες και ένα δικό του σετ προκλήσεων, για το οποίο δεν υπάρχει προηγούμενη εμπειρία. Η διπλή φύση των εκλογών σημαίνει, ταυτόχρονα, και διπλά στοιχήματα, αυξάνοντας την πιθανότητα λαθών που θα κοστίσουν αλλά και τον βαθμό δυσκολίας σε οργανωτικό επίπεδο.

Είναι γεγονός πως για κάθε κόμμα το στοίχημα είναι διαφορετικό. ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ συγκατοικούν για πρώτη φορά κατά την τρέχουσα δεκαετία στην αντιπολίτευση, είναι αμφότεροι οι χαμένοι των Προεδρικών Εκλογών και αναζητούν μέσα από αυτές τις εκλογές επιστροφή στις νίκες. Αν και θεωρητικά, τουλάχιστον, δεν κινδυνεύουν με απώλεια των δύο εδρών που κατέχει έκαστο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι εποχές είναι δύσκολες για τα παραδοσιακά κόμματα (αυτό βέβαια ισχύει και για άλλες δυνάμεις), με τις τάσεις αποσυσπείρωσης που παρουσιάζονται, και σίγουρα θα ποντάρουν σε ανταγωνιστικά ψηφοδέλτια, σε μία προσπάθεια για καταγραφή όσο πιο ψηλών ποσοστών.

Για τον ΔΗΣΥ αυτό θα είναι και το πρώτο μεγάλο τεστ για τη νέα ηγεσία, που θέλει να αποδείξει ότι έχει επιτύχει να επανενώσει το κόμμα και να αφήσει τον διχασμό πίσω αλλά και πως η «γενιά των 40αρηδων» μπορεί επιτυχώς να βρίσκεται στο τιμόνι της παράταξης. Μετά από μία περίοδο ιδιαίτερα ταραχώδη για το κόμμα, με μεγάλη αμφισβήτηση, κλίκες και βαριές κουβέντες, καταβάλλεται μία προσπάθεια προσέγγισης της βάσης, με ταυτόχρονη επούλωση των πληγών. Η νέα ηγεσία έχει θέσει ως προτεραιότητα την επιστροφή της νίκης και τη διατήρηση του ΔΗΣΥ ως το μεγαλύτερο κόμμα στην Κύπρο και οι Ευρωεκλογές, στις οποίες μπορεί να καταγραφεί εκλογική δύναμη, αποτελούν σημαντικό στοίχημα. Σε ό,τι αφορά τον κομμάτι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με ενδιαφέρον αναμένονται οι συνεργασίες που θα επιδιώξει ο ΔΗΣΥ, καθώς φαίνεται πως βλέπει ευθεία προς το κυβερνητικό στρατόπεδο, το οποίο αντιπολιτεύεται, δεδομένου ότι μόνο προς τους Οικολόγους μπορεί να κοιτάξει από την υπόλοιπη αντιπολίτευση.

Για το ΑΚΕΛ ο πρώτος στόχος είναι ίδιος με αυτόν του ΔΗΣΥ. Να καταλάβει τις δύο έδρες στις Ευρωεκλογές και να συγκροτήσει τα ποσοστά του, που καταγράφουν πτωτική πορεία από το τέλος της διακυβέρνησης Χριστόφια. Και παρόλο που δεν έχει νέα ηγεσία, στις διπλές εκλογές θα μετρήσει τις δυνάμεις και δυνατότητες του νέου του project, που αποσκοπεί στην άντληση νέων δυνάμεων μέσα από μία παράλληλη πολιτική πλατφόρμα, η οποία θα προσομοιάζει το εκλογικό επιτελείο του Ανδρέα Μαυρογιάννη: Θα είναι λιγότερο αριστερή, λιγότερο δογματική, και λιγότερο ιδεολογικά συνυφασμένη με το κόμμα, με τη συνεργασία τους να βασίζεται στην κοινή πολιτική ατζέντα και θεώρηση των πραγμάτων, παρά στη συνταύτιση. Το ΑΚΕΛ θεωρεί πως αυτό το πείραμα στις Προεδρικές πέτυχε, καθώς ο υποψήφιος που υποστήριζε κατάφερε να προσεγγίσει κοινά πέραν του δικού του, καθώς και να ξαναφέρει κοντά ψηφοφόρους της ευρύτερης Αριστερας, που είχαν αποστασιοποιηθεί εδώ και χρόνια, αλλά αποτελεί ερώτημα αν θα δουλέψει εξίσου όταν πρωταγωνιστής στις εκλογές δεν θα είναι μία ισχυρή προσωπικότητα αλλά το ίδιο το κόμμα. Η ίδια προσέγγιση αναμένεται να εφαρμοστεί και στις τοπικές εκλογές, όπου όμως θα αναζητηθούν και κομματικές συνεργασίες, κυρίως με τις δυνάμεις του Κέντρου, παρόλο που βρίσκονται σε απέναντι όχθες, καθώς και τους Οικολόγους.

Για το ΔΗΚΟ τα πράγματα είναι ίσως πιο απλά από ό,τι για τα υπόλοιπα κόμματα. Με τις εσωκομματικές εκλογές να ανήκουν στο παρελθόν και το κόμμα να διάγει μια από τις πιο ήρεμες φάσεις της σύγχρονης ιστορίας του, στόχος του είναι να πετύχει τις καλύτερες δυνατές επιδόσεις. Με βάση το εκλογικό μέτρο των Ευρωεκλογών η έδρα του δεν απειλείται και αυτό που ενδεχομένως να αποτελεί κύριο στόχο του ΔΗΚΟ είναι να καταφέρει να στήσει ένα ανταγωνιστικό ψηφοδέλτιο, που να του διατηρεί ποσοστά και την πρωτιά που διαθέτει ως το μεγαλύτερο κόμμα της συμπολίτευσης. Σε ό,τι αφορά τις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το ΔΗΚΟ, χωρίς ιδιαίτερους προαποκλεισμούς αν εξαιρεθεί το ΕΛΑΜ, αναμένεται να πρωταγωνιστήσει στη σύναψη συνεργασιών με άλλες πολιτικές δυνάμεις, όπως κάνει συνήθως, επιδιώκοντας να «χτυπήσει» σημαντικούς Δήμους.

Το μεγαλύτερο στοίχημα των Ευρωεκλογών είναι, βεβαίως, πού θα πάει η έκτη έδρα. Τα προηγούμενα χρόνια την καταλάμβανε η ΕΔΕΚ, η οποία, όμως, λόγω και της μεγάλης κρίσης που διέρχεται, θα πρέπει να δώσει σκληρή μάχη για να τη διατηρήσει, ενώ ο ευρωβουλευτής της έχει τεθεί εκτός κόμματος και θα πρέπει να αναζητήσει νέα πρόσωπα για το ψηφοδέλτιο. Για την ΕΔΕΚ η επιστροφή στις Βρυξέλλες είναι το πιο μεγάλο αλλά και το πιο δύσκολο στοίχημα των διπλών εκλογών. Στο παιγνίδι μπαίνει και η ΔΗΠΑ, η οποία διαθέτει κοντινά ποσοστά με την ΕΔΕΚ και συνεχώς αυξανόμενη δυναμική και θα ήθελε να διεκδικήσει την είσοδό της στο Ευρωκοινοβούλιο. Το στοίχημα για τη ΔΗΠΑ είναι να καταφέρει να στήσει ένα ελκυστικό ψηφοδέλτιο, με τέτοιες επιλογές, που να της προσφέρουν συγκριτικό πλεονέκτημα και ενδεχομένως να συνάψει συνεργασίες, που θα της προσφέρουν ποσοστά που από μόνη της δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να διεκδικήσει.

Προβάδισμα για την έκτη έδρα, ωστόσο, φαίνεται να έχει το ΕΛΑΜ, το οποίο σε κάθε εκλογική διαδικασία αποδεικνύει την ανθεκτικότητά του στο πολιτικό σύστημα της Κύπρου. Στις Προεδρικές Εκλογές σχεδόν συντήρησε τα ποσοστά των Ευρωεκλογών, ενώ ο πρόεδρος του ήταν αντιμέτωπος με ένα ρεκόρ υποψηφίων και λειτουργούσε εναντίον του η λογική της χαμένης ψήφου. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο αυτή είναι μια καλή περίοδος για την Ακροδεξιά, που καταγράφει νίκες σε πολλές χώρες, με πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτό της Ελλάδας και αναμένεται το ΕΛΑΜ να προσπαθήσει να κεφαλαιοποιήσει αυτή τη δυναμική. Το κόμμα θα ρίξει το βάρος του στη διεκδίκηση έδρας για το Ευρωκοινοβούλιο, καθώς παραδοσιακά οι τοπικές εκλογές δεν είναι το δυνατό του σημείο και δεν μπορεί να κάνει συνεργασίες, καθώς τα υπόλοιπα κόμματα το απορρίπτουν εκ προοιμίου. Στις Ευρωεκλογές, όμως, έφτασε ήδη κοντά και την προηγούμενη φορά, με την ΕΔΕΚ να παίρνει «βοήθειες» και από ψηφοφόρους άλλων κομμάτων, που ήθελαν να αποτρέψουν την είσοδο του ΕΛΑΜ στο Ευρωκοινοβούλιο. Δεν είναι βέβαιο αν θα λειτουργήσουν τέτοιου είδους αντανακλαστικά και το 2024, ενώ κάποιοι εκτιμούν πως το εθνικιστικό κόμμα είναι πλέον πιο αποτελεσματικό και διαθέτει μια πιο σταθερή εκλογική βάση σε σχέση με το παρελθόν.

Σε ό,τι αφορά το Κίνημα Οικολόγων, οι Ευρωεκλογές είναι στην πραγματικότητα εκτός πεδίου ρεαλιστικής διεκδίκησης με τα ποσοστά που διαθέτει. Αν και οι Οικολόγοι στο παρελθόν πρωταγωνιστούσαν στη σύναψη συνεργασιών σε αυτό το επίπεδο, φέτος φαίνεται να υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση, η οποία σε κάποιο βαθμό είναι απότοκο της δυστοκίας τους να τα βρουν μεταξύ τους. Στις Προεδρικές Εκλογές το κίνημα έμεινε χωρίς ουσιαστικό ρόλο και με συντροφιά τον… κανένα, γεγονός που ενδεχομένως να επηρεάσει σε κάποιο βαθμό και τα ποσοστά του, αν και έχει κυρίως μετακινούμενους ψηφοφόρους, οι οποίοι ανακυκλώνονται. Για τους Οικολόγους το μεγαλύτερο στοίχημα είναι οι εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στις οποίες στόχος είναι κάθε φορά να τα πάνε και καλύτερα και θα ήθελαν να διευρύνουν την παρουσία τους, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα της Λευκωσίας και της Λεμεσού. Σε αυτό το επίπεδο είναι και πιο εύκολες οι συνεργασίες με άλλες πολιτικές δυνάμεις, αφού δεν έχουν ιδιαίτερα ιδεολογικό χαρακτήρα, ώστε να φέρουν στην επιφάνεια τις διάφορες τάσεις που αναπτύσσονται στο κόμμα.

Όλα αυτά, βέβαια, θα ξεκαθαρίσουν μετά το καλοκαίρι και ενδεχομένως μετά τα Χριστούγεννα. Τις επόμενες εβδομάδες και ιδιαίτερα τον Αύγουστο, η πολιτική δραστηριότητα αναμένεται πολύ χαμηλή και θα περιοριστεί κυρίως σε βολιδοσκοπήσεις και ανεπίσημες συζητήσεις, τόσο στο εσωτερικό των κομμάτων, που επιδιώκουν να στήσουν κορμούς ψηφοδελτίων σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα, όσο και μεταξύ τους, αφού είναι αναπόφευκτες οι συνεργασίες σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για κάποιους είναι ίσως μονόδρομος και οι συνεργασίες στις Ευρωεκλογές, γι’ αυτό και τους επόμενους μήνες θα ζυγίσουν δυνάμεις και δεδομένα.

Ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν και οι εξωκοινοβουλευτικοί πολιτικοί σχηματισμοί, είτε πιο σταθεροί είτε ευκαιριακοί, οι οποίοι δείχνουν να έχουν αναπτύξει τα τελευταία χρόνια εξαιρετικές ικανότητες διείσδυσης στο εκλογικό σώμα, ανακατεύοντας την τράπουλα των ποσοστών και καταφέρνοντας να ξεχωρίσουν. Ενδεχομένως εκεί να στραφούν κάποια από τα κόμματα, που έχουν ανάγκη για ενίσχυση των ποσοστών τους, ώστε να επιτύχουν τους στόχους που θέτουν, χωρίς να κινδυνεύουν να αποτελέσουν δεκανίκια για δυνάμεις που είναι αντίπαλοι σε αυτό το εκλογικό πλαίσιο.